Mahalle dizilerinden dizi mahallelerine geçiş yaptık. Bana dizini söyle sana pahalarını göstereyim temalı sanal workshop iştirakleri ile geçiyor günler, aylar, haftalar. Dizilerde, özel günleri “özel” kılmak, seyirciyi ikiye bölüp adrenalin yükseltmek için elden gelen arda konmuyor. Dizinin kıssasını gündelik hayat tansiyonları ile gergin tutma taktiği zihinlerde izler bırakıyor.

Aynı imal şirketinin birebir sıfatla başlayan iki dizisi var malumunuz. Şerbetli olan nabza nazaran şerbet vermiyor, daha çok had bildiriyor, had çiziyor. Bir Kıvılcım’la kırmızı çizgi belirliyor.

Öyle bir Kıvılcım ki çalıştığı kesimler değişiyor, evli olduğu adamlar değişiyor, ancak değişmeyen tek şey, 1930’ların Kemalist refleksini itina ile sürdürmesi. Senarist, en Kemalist, en faziletli, en âşık olunan, en hayran olunan kadın karakterinden hiç ödün vermiyor. Âlâ bir evlat, düzgün bir anne, evli kaldığı müddet içinde kesinlikle uygun bir eş, lakin her şeyden evvel “en makbul vatandaş” o. Cumhuriyetin düşünü gördüğü bayan profili. Güçsüze karşı merhametli, hoyratlara karşı müdanasız. Senarist ne diyorsa o! Onun söylediklerine, inşa ettiği karakterlere lisan uzatıp sanalın kutsiyetini bozmak kimin haddine!

Yani.

Senarist, Kıvılcım karakteri üzerinden kendisi için âlâ bir kalkan inşa ettiğini düşünüyor olmalı. Nasıl olsa Türk dizilerinin geometrik yapısının toplumsal hassaslığı gözetmesi gerekmiyor. Birtakım karakterler için çağdaş perspektif birtakım karakterler için doğu stili nakkaş çizimi. Üstelik TV bayan nesli pornografik cinayet çözümlemeleriyle hukukun da ahlakın da sözcülük misyonunu devralmışken toplumsal hassaslığı kim kimden bekleyebilir ki!  

Güçlü Kemalist Kıvılcım karakterinin karşısında yer alanlarsa, ataerkil yapı içinde kimliğini kaybetmiş, kişiliğini inşa edememiş Ünalların bayanları ya da kayınvalidesine yaranmak için dinci bir kimlik ortaya koyan dinin “suyunu çıkarıp” satışa çıkaran, cehaletin tombalak profili olarak kenar mahalle kimsesizi Nilay.

Bu ortada Nilay’ın okunmuş su pazarlaması, sallama çay misali dualı su satma teşebbüsü için belirli ki senaristimiz dinci Instagram fenomenlerinden çok istifade ediyor. Eksik olmasın genç arkadaşlar bendenizi dm üzerinden bilgilendiriyor. Ne benim etrafımda ne de etrafımın etrafında asla görmediğim, görmeyeceğim “dinci profiller” toplumsal medyada her şeyi din üzerinden pazarlıyor. En son, haşa estağfurullah, ayet üzerinden termos pazarlayanın vidyosunu gönderdiler.

Şerbetli dizinin senaristi bayanlar ortasında kurduğu eşitsiz yapıyı erkekler ile dengeliyor. Seküler bayanlar ile dindar erkeklerin evliliğinin çok uygun olabileceğini ve birbirlerine yeterli gelebileceklerini alt metin olarak seyircisinin zihnine dikte ediyor. Öbür taraftan seküler erkek karakter için dini bütün Leman’ı uygun görerek bu evliliğin oportünist, pragmatist, riyakâr ve paragöz bir karakter olan Kıvılcım’ın eski kocası için ne kadar güzel olduğuna da seyircisini inandırmaya çalışıyor.

Sadece “mahalleler ortası eş seçiminde” kimin kimi sevmesi gerektiğini dikte etmiyor senarist, tıpkı vakitte gündeme uygun siyasi konum alarak seyirciye onlar/bunlar ayırımında ayar veriyor.

Mesela 29 Ekim’den beş gün evvel yayınlanmış olan 73. kısımdan bir sahne:

Ünalların iş yerine işverenin sağ kolu Yusuf bayrak astırıyor. Asılan bayrakta hilal ve yıldızın bütünlüğü Atatürk posteri ile bölünmüş, kesimli bir manzara hâkim. Yobaz bir kimlik içinde hayli itici bir kişilik ola-rak sunulan Haluk karakteri bayrağı astıran Yusuf’a “Bu ne!?” diye soruyor.

-29 Ekim için.

-Onu anladık, öbür bayrak mı bulamadın? Bula bula bunu mu buldun!

Derken ortama Ünalların çağdaş amcası Ömer “giriş yapıyor”.

-Hayırdır Haluk, neden rahatsız oldun?

-Ömer Bey, sade bir bayrak olsa daha uygun olur bence.

-Sade bayrak nasıl oluyormuş? Bayrak bayraktır. Sen üzerinde Atatürk olmayan bir bayrak mı kastediyorsun! Bu milletin her ferdi Atatürk’e minnet borçludur. Atatürk olmasaydı biz şu an sömürgeydik. Sen de azınlık bir İngiliz ailenin yanında uşak olarak çalışıyordun. Alışılmış şayet şanslıysan. Geçmişi unutan gelecekte var olamaz. Bu bayrağın aynısından girişe de asın.

Dizilerdeki diyalogları hafife alıp geçemeyiz. Senaristi tarafından laf olsun diye konmamış olan diyaloğun gündelik hayatta kesinlikle bir karşılığı oluyor.

Mesela, 29 Ekim hazırlıkları için kırtasiyeden bayrak alan anne kızın şu diyaloğu Türk bayrağının kanuna uygun olarak asılmasının ne kadar kıymetli olduğunu düşündürttü bana.

“On tane Türk bayrağı alabilir miyiz?”

Küçük kız annesine itiraz ediyor:

“HAYIR! Türk bayrağı değil, Atatürk bayrağı…”

“Kızım Atatürk bayrağı diye bir şey yok. Türk bayrağı.”

Genç bayan kızının zihnindeki Türk bayrağı imajını düzeltmeye çalışırken vazifeli Türk bayrağının üzerinde Atatürk portresi olan bayrakları uzatıyor.

Küçük kız sevinç ile bağırıyor: “Evet işte bunlardan istiyor öğretmenimiz.”

Genç anne “O halde beşer adet alalım ikisinden de” diyor.

Küçük kız bağırıyor:

“Hayır sadece Atatürk bayrağı. Öğretmenimiz yalnızca Atatürk bayrağı istiyor.”

Genç annenin uğraşı, küçük kızın inadı dikkatimi çekiyor. Ayaküstü muhabbet ediyoruz.

Adının Ceylin olduğunu öğrendiğim küçük kız beş yaşında imiş. Annesi, 37 yaşında, üniversite mezunu. Ceylin ikinci çocuğu imiş. Merak edenler için söylemiş olayım, annenin başı açık. Maltepe’nin esaslı ailelerinden olduklarını öğrendim. Kızının ana sınıfında aldığı eğitimden şikâyetlerini lisana getirince özel okulda okuduğunu düşünüp “Okulunu değiştirebilirsiniz” dedim. Hayır, küçük kız devlet okulunun ana sınıfına gidiyormuş.

Bayrağın Türk bayrağı/Atatürk bayrağı olarak küçük çocukların zihninde ikiye ayrılmış olması beni düşündürdü ve X’teki hesabımdan şu paylaşımı yaptım:

Türk bayrağının nasıl ve nerede kullanılacağı, ölçüleri kanun ile sabit. Türk bayrağının üzerine Atatürk portresinin ek edilmesi kanuna muhalefet manasına gelmiyor mu? Atatürk portreleri Türk bayraklarının üzerine 28 Şubat’ta ek edildi diye hatırlıyorum. Yanlış mı hatırlıyorum?

Attığım bu post üzerinden herkes kendi eteğindeki taşı atmak için harekete geçti. Artık bunları konuşmanın sırası mı diyenden bunlar da her şeyden mağduriyet inşa ediyor diyenine. Çoğunluk, elbette Türk bayrağının kanuna uygun biçimde dalgalanmasını istiyor.

Dizideki bir sahne kimileri için küçük bir şey üzere görünebilir. Lâkin küçük şeyler büyük yapıları taşır.