ABD Başkanı’nın eski Ulusal Güvenlik Danışmanı ve emekli Orgeneral Mike Flynn, “Amerikan iç dinamikleri/mücadeleleri üzerinden nasıl bir dünya arbedesi veriliyor” sorusunu karşılamak ismine kıymetli bir karakter. Vazifedeyken, Türkiye’de de bilinen/anılan bir isimdi…

Flynn artık de Trump devrinde çözülmeye başlayan, yerküreye yansıyan derin akıl üzerine kritik açıklamalar yapıyor. Bir hafta evvel, ABD Dışişleri Bakanı’nın Avrupa’dan sorumlu-Ukrayna işlerine de o bakıyordu-eski yardımcısı ve bizde de şöhretli Victoria Nuland’ın, Trump’a yönelik suikastlerin gerisindeki kilit oyunculardan birisi olduğunu ima etti…

Dehşetli bir iddia!

***

Amerikan Liderlerine yönelik suikast teşebbüsleri yahut gibisi skandallar Washington siyasetinin tuzu-biberi olacak kadar kabullenilmiş/hatta yadsınan bir mevzu. Ama nedenleri izah edilirken çoklukla “iç” dinamikler, iktidar hengameleri öne çıkar. Kennedy suikastı büyük istisnaydı. Hem dış bağlantılar hem derin devletin kesiştiği bir küme ders diye okutulacak kadar belirgindi…

***

Vahşi derinliğin temel hususlarından birisi de “paradır”. Ekseriyetle Amerikan sermaye sınıfının kimi türleriyle-mesela askeri/sanayi kompleks-devletin kimi kurum kuruluşlarının ortak operasyonları olarak işlendi ve doğrudur…

Bu çember son evrede ülkenin siyasi yapısının şekillenmesiyle buluşur ve lobiler eliyle paraya dönüştürülerek “seçim kampanyaları” ve türevlerine aktarılır…

***

Sadeleştirirsek; hem yeni ekonomik sınıflar oyuna giriyor hem dünyanın yerleşik idare alışkanlıkları ve mimarisi yıkılıyor hem Amerikan güç temerküzlerinin odakları birbirine giriyor. Üzerine de hepsini birden tehdit edebilecek yahut ihya edebilecek yeni oyuncular-Çin, Hindistan, sayarsanız Rusya-müsabakaya katılıyor…

Trump iktidarının politik suratı ve şiddeti, içeride ve dışarıda bahsettiğimiz eski sistemden kimseyi yaralı bırakmamak üzerine şurası. 4 yıllık iktidar hududu ve sonraki Başkan’ın yeniden kendilerinden olması muhtaçlığının getirdiği bir mecburilik bu…

***

Transatlantik ittifakın bükülmesi ve yeni güvenlik mimarisi ile yeniden iktisat gereksinimi da bunun sonucu. Avrupa/AB’nin, güvenlik/siyaset/ekonomi saç-ayaklarının kırılacak kadar zorlanması, İngiltere ve Türkiye ile birlikte yeni bir “yaşam alanı” arayışını gündeme getiriyor…

Şimdi bulabildikleri formül aşağı-yukarı; “savaş/savunma sanayi yatırımları” eliyle kalkınma yolu yapmak. Daha doğrusu bu kulvar en süratli karşılık verecek alan olarak ortaya çıkıyor. Bu yüzden, evvel Londra’da, Perşembe günü de Brüksel’de toplanan Avrupa idareleri birer birer “kaç para yatırabileceklerinin” hesaplarını ilan ediyor…

Paris’e bakarsanız bu acil tahlil bile 10 yıllık bir vakit alacak. Elon Musk’a ilişkin uyduların Ukrayna’ya verdiği takviyenin ikame edilmesi dahi en az beş yıl. Bir yandan da toplumsal ve siyasal çalkantılarla uğraştıklarından, Berlin üzere sürükleyici başkentlerde istikrarsızlık yaşandığından, ülkeler ortasında siyaset kurulmasında yaşanan uyuşmazlık ve hırslar süreci daha ağrılı hale sokuyor…

***

Hepsini Avrupa’nın içerideki işleri olarak kabul etsek bile, sürecin örneğin NATO’yu da zayıflattığı/tehdit ettiği anımsandığında, özel olarak kimi ülkeler özelinde çözücü tesir yaratma riski de bulunuyor…