Yüksek tansiyon riskini azaltmak için 5 etkili yöntem

Yüksek tansiyonun erken devirde fark edilmesinin kıymetini vurgulayan Prof. Dr. Değertekin, “Tansiyonu ne kadar erken tedavi edersek iki yarar ortaya çıkar. Birincisi, hastalığa bağlı sorunları o kadar erken önlemiş oluruz. İkincisi hastalığın tedavisinde kullanılan ilaç sayısı azalır. Bir ilaçla bu hastalığı ömür boyunca takip ve tedavi edebiliriz” diye konuştu

İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muzaffer Murat Değertekin, hipertansiyon hastalarının dikkat etmesi gerekenler konusunda tavsiyelerde bulundu.

Tansiyonun “Damarda dolaşan kanın damar duvarına yaptığı kan basıncı” olatak tanımlandığını belirten Prof. Dr. Değertekin, “Bu kan basıncının olağan bedelin üzerine çıkmasına da hipertansiyon ya da yüksek tansiyon diyoruz. Burada paha 120-80 olmalıdır. Şayet bir kişinin istirahat halinde ölçtüğü tansiyon, 120-80 üzerindeyse ‘Tansiyonu yükselmeye başlamış’ diyoruz. Takip eden birkaç gün içinde devamlı olarak tansiyon 140-90 üzerine çıkıyorsa o vakit hipertansiyon teşhisini koyuyoruz” dedi.

Hipertansiyonun nedenlerine değinen Prof. Dr. Değertekin, “Hipertansiyon erişkin yaşlarda ortaya çıkarsa esansiyel (primer) yani nedeni bilinmeyen tansiyon diyoruz. Çoklukla hipertansiyonun yüzde 90’ını oluşturan primer hipertansiyonun nedeni bilinmemektedir. Birçok multi faktöriyel ve hafif genetik sorunlarla erişkin yaşta görülmektedir. Öbürleri ise birtakım organ sorunlarına bağlı oluşan hipertansiyonlardır. Bunlara da sekonder hipertansiyon deniyor” diye konuştu.

Hipertansiyonun ekseriyetle ileri yaşlarda görüldüğünü lakin genç yaşlarda da ortaya çıkabildiğini belirten Prof. Dr. Değertekin, “Hipertansiyon genç yaşlarda da ortaya çıkar. O yüzden şahısların bu bahisteki farkındalığının değeri büyük. Bireylerin kan basıncını ölçtürmesi, vakit zaman bunları takip etmesi, bilhassa genç yaşta başlayan hipertansiyonu yakalamak açısından değerli. Bilhassa ailesinde yüksek tansiyon yani hipertansiyon olan bireylerin genç yaşta bu farkındalığının artırılması, kişinin tansiyon bedellerini takip etmesi, hastalığın erken periyotta fark edilmesini ve hastalığa bağlı probemlerin oluşmasının engellenmesini sağlar. Bilhassa ailesinde yüksek tansiyon olan bireylerde 20’li yaşlardan sonra tansiyonun yakından takibi önemli” ikazında bulundu.

Genç yaşta ortaya çıkan hipertansiyon hastalığında ilaç kullanımından kaçınmanın en büyük kusur olduğunu kaydeden Prof. Dr. Değertekin, “Yanlış bir inanış var: Güya tansiyon yaşlı hastalığı daima ileri yaşta görülür. Genç yaşta tansiyon yüksek olsa bile ilaç kullanılmaktan kaçınılıyor. Bu çok yanlış. Değerli olan tansiyonu hakikat vakitte yakalamak. Tansiyonu ne kadar erken tedavi edersek iki yarar ortaya çıkar. Birincisi, hastalığa bağlı sorunları o kadar erken önlemiş oluruz. İkincisi hastalığın tedavisinde kullanılan ilaç sayısı azalır. Bir ilaçla bu hastalığı ömür boyunca takip ve tedavi edebiliriz” diye konuştu.

Hipertansiyonun denetim altında tutulmasının ehemmiyetini vurgulayan Prof. Dr. Değertekin, “Hipertansiyon denetim altında tutulmazsa bütün organları tesirler zira o vakit kan basıncı bütün organlarda yükseleceği için bilhassa kalp hastalıklarında önemli sorunlar olabilir. Kalp krizleri, kalp yetersizlikleri, kalp duvar kalınlıkları ortaya çıkabilir. İkincisi göz, böbrek ve öteki periferik damar hastalıkları dediğimiz birçok hastalığı tetikleyebilir. O nedenle hipertansiyonun denetimi çok önemlidir” tabirlerini kullandı.

Hipertansiyon hastalarının dikkat etmesi gereken noktalara değinen Prof. Dr. Değertekin, “Hipertansiyon teşhisi konulmuşsa sistemli doktor kontrolünde olunmasında fayda var. Hayat hali değişikliği dediğimiz, yanlışsız ve istikrarlı beslenme ile antrenmanın hayatın bir modülü haline getirilmesi, varsa obezitenin denetim altına alınması kıymetli. Kalp hastalıkları, diyabet, yüksek kolesterol üzere eşlik eden hastalıkları varsa bu hastalıklarla ilgili tedavilerin de hakikat yapılması gerekir. Hipertansiyondan ötürü ilaç kullanmaları gerekiyorsa ilaçlarını sistemli bir biçimde doktor kontrolünde kullanmaları gerekmektedir” diye konuştu.

Hipertansiyonda tuz tüketimine dikkat edilmesinin de değerini hatırlatan Prof. Dr. Değertekin, “Tuz tüketimi derken yalnızca yemeklere tuz atmak değil de bilhassa tuz oranı yüksek olan işlenmiş besinleri da dikkatli bir biçimde tüketmeleri önerilir. Bunun yanında hipertansif bireylerde antrenman alışkanlığının oluşması, tansiyonun denetim altına alınmasında tesirli olur ve tansiyon ilacına gereksinimin azalmasını sağlar. O yüzden bu bireylerin sistemli antrenman yapması, ülkü kilolarına yaklaşacak formda beslenme alışkanlıklarını da düzenlemeleri epeyce önemlidir” diye konuştu.

Hipertansiyon hastalarında gözlemlenen en kıymetli sorunun ilaç kullanımında ortaya çıkan düzensizlikler olduğunu kaydeden Prof. Dr. Değertekin, şunları söyledi:

“Hipertansiyon hastalarının birçoğunda ilaç muhtaçlığı doğar. Burada doktor kontrolünde hastaya uygun ilacın düzenlenmesi kıymetli. İlaçlar düzenlendikten sonra da bu ilacın ne kadar nizamlı alınırsa tansiyonun o kadar denetim altına alınacağı bilinmeli. Tansiyonumuzu ne kadar denetim altında tutabilirsek tedavide de o kadar başarılı olunmuş denilebilir. Hem ülkemizde hem dünyada hipertansiyon hastalarında gözlemlenen en büyük sorun, ilaç tedavisindeki aksama. İlaçların nizamlı olarak kullanılmasında sorun yaşanyor. Hastalar ilaçlarını 6 ay, bir yıl kullanıyor, sonra ilaçlarını kesmek istiyor ya da kesiyorlar. Bu da tedavinin yarım kalmasına ve hipertansiyonun da olumsuz tesirlerinden korunmayı sonlu hale getiriyor. O yüzden ilaç tedavisi başlanmışsa tedavinin sistemli yapılması kıymetli. Hasta ve doktor arasında uyum açısından irtibat de kıymetli.”

Hipertansiyonun önlenmesinde ferdî ve toplumsal farkındalığın değerli olduğunu belirten Prof. Dr. Muzaffer Murat Değertekin, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Türkiye’de yüzde 30-40 oranında kişi, hipertansiyonunun farkında değil. Değerli olan ikinci nokta ise hipertansiyon teşhisi konulduktan sonra ilaç tedavisine başlandığında hasta ‘Nasıl olsa ilaç kullanıyorum’ diye tansiyonunu takip etmiyor. Bu yüzden de yeniden yüzde 30-40’ının faal ilaç kullanma sorunu var. Hem hastalığın farkındalığı ve teşhisinde bir sorunumuz var hem de teşhis konulduktan sonra ilacın sistemli kullanımında bir sorun var. Bu iki sorunun bilhassa aşılması, hipertansyon denetimi ve hipertansiyona bağlı oluşacak ek hastalıkların denetimi açısından kıymetli. “

Prof. Dr. Değertekin, “Yaşam şekli değişikliği konusunda toplumu motive etmek lazım. En kıymetlisi hipertansiyonla bir arada giden obezite üzere eşlik eden hastalıklar konusunda da erken devirde ailelerin çocuklarına antrenman, ülkü kilo, yanlışsız beslenme alışkanlıkları, tüketilen gıdaların seçimi üzere hususlarda yönlendirme yapması, ileride çocukların obezite ve hipertansiyondan korunmasını sağlar. Düzgün besin tüketimi ve tertipli antrenman alışkanlığı olanların hipertansiyonla müsabaka riski düşer ya da bir genetik yatkınlık varsa ortaya çıkması ötelemiş ya da geciktirilmiş olur.”