Yeni mutlaka eskiden daha iyi midir?
Hayata neredeyse her gün yenilikler eklenen, adeta yerinde sabit duramayan bir vakitte yaşıyoruz. Hayatın bir kapasitesi var; yeni şeyler ister istemez gözden çıkarmak durumunda olduğumuz eski şeylerin yerine geliyor. Bu değişimi bu süratle yaşarken durup ne kadar düşündüğümüz, ne kadar aklıselimle hareket ettiğimiz tartışılır. Hayatımıza giren yeni şeyleri, sonu gelmeyen yenilikleri önemli bir muhasebe sonucunda kabulleniyor değiliz, bu açık! Bu türlü bir gayret içine de girmiyoruz pek. Zira hepimizin başına kodlanan bir şey var; yeni olanın güzel olduğuna, heyecan verici olduğuna inandırıldık hepimiz.
Yüzyılımızın şu son çeyreği neredeyse bütünüyle yeni olan şeylerden kuruldu. Eskiye ilişkin neredeyse her şey ya unutuldu ya yenilik ambalajlarıyla paketlenerek gerçek özünden, karakterinden uzaklaştırılarak yeniye dahil edildi. Hepimiz sorgusuz sualsiz hayatımıza kattığımız yeniliklerden örülmüş çağdaş kozaların içinde yaşıyoruz. Halinden şad olan yok pek, kime sorsak tüketen bir döngüden, bir çıkışsızlıktan, kaotik sürüklenmelerden, derin külfetlerden ve giderek yoğunlaşan umarsızlıklardan kelam ediyor. Buna karşılık, yeniden neredeyse hiç kimse bu iç daraltıcı yeni vakitlerin mimarisini bu kaostan, bu tekinsiz ve yıkıcı yeniliklerden ören zihniyeti sorgulamaya yönelmiyor. Çabucak herkes, insanlığımızın üstüne tartılar yüklediği deneyimle sabit o yeniliklerin devamını dört gözle bekliyor. Bir zehirlenme bu! İçimizi üşüten bir ayazdan korunmak için vücudumuzdan çok daha küçük bir yorganla örtünmeye çalışıyoruz; bir tarafımızı örterken, öbür tarafımızı ayaza açıyoruz. Ve her yerimiz tutuluyor mütemadiyen, kulunç bağlıyor bu yüzden.
Carl Gustav Jung’un ‘Anılar, Düşler Düşünceler’ isimli kitabından hepimize muhasebe imkânı verecek sözler: “Bizi köklerimizden uzaklaştırdıkça artan bir gelişme seline kendimizi kaptırdık gidiyoruz. Birden fazla vakit, geçmişten kopmak, geçmişi yok etmek demektir. Bu türlü olduğunda, ileriye gerçek gitmekten öteki bir mümkünlük kalmaz. Halbuki medeniyetimizin getirdiği ‘hoşnutsuzluk’, köksüzlüğümüzün ve geçmişle temasımızın yitmesinin sonucudur.”
Bu vakitlerde yeni olanı sahiplenmek noktasında sonsuz bir ihtirasa kapılanlar, hayatlarının içinde yer açmak için eski olanı mahkûm etmekte ziyadesiyle hevesliler. Eskinin beşere yeterli gelen, hayatı koruyan ve gözeten taraflarına dair hatırlatmalarda bulunan herkesi aşağılayarak gözden düşürmeye, yeniliklere kapalı olmakla suçlayarak kelamlarını duyulmaz hale getirmeye çalışıyorlar. O masumane sözleri asla duymak istemiyorlar; zira yeni olan her şeyi el çabukluğuyla aklamak, değişimi körlemesine sahiplenmek için bütün muhasebe ihtimallerinden kurtulmak gerekiyor. Hayata yükledikleri aksilikler ziyadesiyle aşikâr olduğu halde!
Jung’un kitabından açtığımız paragrafa birkaç devam cümlesi daha ekleyelim: “Giderek artan bir verimsizlik hissinin, hoşnutsuzluğun ve huzursuzluğun kamçılamasıyla, fikirsizce yenilikleri yanlışsız koşuyoruz. Elimizdekilerle yetinmeyip verilen sözlerle yaşıyor, günümüzün ışığı yerine, sonunda bize uygun bir güneşin doğacağını umut ettiğimiz geleceğin karanlığında yaşamayı yeğliyoruz:”
Önümüze çıkan her yeniliğe yanlışsız koşuyoruz. Onları hayatımızın içine sokuyor, araçlarını vaktimize, yaşantımıza, zihnimize ortak ediyoruz. Ne oluyor pekala? Doyuyor muyuz? Açlığımızı bastırabiliyor muyuz? Her şeyin eksiksiz gittiğine kendimizi ikna edebiliyor muyuz? İçimizdeki ıstırabın, tatminsizliğin, amaçsızlığın devasını bulabiliyor muyuz? Başımızı çevirerek bilmezlikten geldiğimiz şeylerin başımızın içinde uğuldayıp durmasına mani olabiliyor muyuz? Hayatımızı yaşanmaya değecek bir şeye çevirebiliyor muyuz? Aynaya baktığımızda kendimizi gülümserken görebiliyor muyuz?
“Bize gösterilen istikamete gerçek bütün gücümüz ve gücümüzle koşuyoruz” dedi beyaz saçlı adam, “ama içimizden ya hakikat tam aksi istikametteyse kuşkusu hiç eksik olmuyor!”
