Gazze’de soykırım durmuş olsa da Filistin’de işgal devam ediyor. Batı Şeria’da da tutuklamalar ve katliamlar sürat kesmiyor. Yani Filistin’de 75 yıldır devam eden zulümde değişen bir şey yok.

Sinemada Filistin’in varlığı konusu ise daima tartışıldı. İsrail zulmünün gereğince anlatılmadığı malum. Bu bizim kanaatimiz üzere görünebilir. Lakin yapay zeka uygulaması ChatGPT’ye de sorduk. “İsrail zulmü sinemada gereğince anlatılıyor mu” sorusu ile başlayan sohbetimizde şaşırtan yanıtlar aldık. ChatGPT de İsrail zulmünün sinemada gereğince anlatılmadığını düşünüyor. Hatta Batılı üretimlerin ikili standardına dikkat çekiyor.

Chat GPT’ye birinci sorumuz “İsrail zulmü sinemada gereğince anlatılıyor mu” oldu. Karşılığa evvel Filistinli direktörlerle başladı ve “Yapıtlarında çoklukla işgalin ve savaşın getirdiği insanlık dramalarını, zorla yerinden edilme, ayrımcılık ve her gün karşılaşılan şiddeti vurgularlar” diye devam etti. Yuvarlak tabirler kullansa da yapay zeka “İsrail’in zulmü, milletlerarası arenada gereğince gündeme getirilip anlatılmıyor üzere bir izlenim de oluşabiliyor” dedi.

Hollywood ve Batı medyasının tavrı da yapay zeka tarafından es geçilmiyor. “Batı Sineması ve İsrail’in Temsili” başlıklı paragrafta “Filistin sineması bu mevzuda kıymetli bir noktada dursa da, Batı sineması, bilhassa Hollywood, çoklukla İsrail’i daha olumlu bir ışık altında gösteriyor” diyor. Chat GPT’ye nazaran İsrail’in Filistinlilere uyguladığı zulmü ya çok yüzeysel bir biçimde ya da bağlamdan koparılmış bir biçimde ele alınıyor. Hollywood üretimlerinde Filistinlilerin birden fazla vakit “terörist” olarak ya da olumsuz bir biçimde resmedildiği vurgulanıyor. Münasebetiyle Filistin halkının yaşadığı insanlık dramı yerine, daha çok politik bir çatışma olarak gösteriliyor.

“Ayrıca, ‘hasbara’ (İsrail’in memleketler arası alandaki imajını düzeltmek için yapılan propaganda) gayretleri da sinemaya yansıyabiliyor. Birtakım imaller, Filistin’e dair anlatılacak olan kıssalara yer vermemek ya da olayı saptırmak için önemli bir baskı altına alınıyor.”

Elbette yapay zeka sorunuzu nasıl yönelttiğinize bağlı olarak yanıtlar veriyor. Sorumuzda “İsrail zulmü” dediğimiz için sağduyulu yanıtlar alıyor üzereyiz.

“Sonuç olarak, İsrail zulmü sinemada anlatılıyor, ancak bu anlatımın derinliği, yanlışsız temsili ve memleketler arası seviyede yayılması hala değerli bir sıkıntı. Bu yüzden, Filistinli direktörlerin işlerini desteklemek ve onların seslerini duyurmak, sinema dünyasında bu tıp temaların daha güçlü bir formda ele alınabilmesi için kritik bir adım.”

Türk Sinemasında Filistin’in yerini de sorduk. Karşılıklar fazla politik idi. Türk sinemacıların bu mevzuda hassas olduğunu söyledi ve kıymetli üretimler olduğunu tabir etti. Meğer 2010’daki “Veda” (1917’deki Filistin’deki Osmanlı topraklarında geçen bu sinema, Mustafa Kemal Atatürk’ün Filistin halkıyla olan ilgisini anlatırken, bir yandan da Filistin’deki halkın yaşadığı toplumsal baskıları ve sıkıntı vakitleri gözler önüne seriyor) ve 2017’deki Kut’ül Amare sinemasından bahsediyor yalnızca. Türkiye’de politik iktidarın Filistin konusunda çok hassas olduğunu da vurguluyor. Toplumsal olarak Filistin hassasiyetine de dikkat çekiyor.

Bu ortada soruyu tekrar her soruşumuzda farklı metinlerle yanıt geliyor. Temelde tıpkı şeyleri söylese de oturum açıp sorduğumuz ile oturum kapalıyken sorduğumuzda da farklı yanıtlar alıyoruz. Temelde ise İsrail zulmünü kabul eden bir muhataplık gözlemliyoruz.