Yakın tarih neden en karanlık tarih oluyor? Lozan neden tartışılamıyor?
Lozan hakkında ne vakit konu açılsa çabucak harekete geçen “konuşturtmayız”, “dokundurtmayız”, “sorgulatmayız” korosunun Türkiye’de hala kullandığı, koruma ettiği güçlü ve geniş bir aktiflik alanı olduğu çok açık. Bu aktiflik yüzyıldır gücünü tam da bu konuşturmamayı, sorgulatmamayı başarmaktan alıyor.
Yakın tarihimizin düşünülemeyen, dokunulamayan, sorgulanamayan alanları o kadar fazla ki.
Normalde bir tarihin en kolay yazılabilecek olanı en yakın olanıdır. O denli olması gerekiyor zira şahidi, etkileneni, dokümanı en fazla olandır. Biri tarihi çarpıtan bir anlatıyla karşımıza çıktığı taktirde çabucak onun aksini ispatlayabilecek çok sayıda mevcut bilgiyle düzeltilebilir.
Fakat, herkesin birinci dereceden etkilenmiş olduğu bu tarihi, orta ve uzak tarihimizden çok daha fazla karanlıktır.
Neden? Zira bu devirle ilgili anlatı üzerinde bir monopol oluşturulmuştur ve bu inhisar anlatının dışında her türlü anlatının lisanlandırılması, tedavüle girmesi resmen ve fiilen engellenmiştir. Bu bahiste mevcut resmi anlatıyı yanlışlayacak bir dokümanın ortaya çıkması üzerinde yaptırımları çok güçlü kısıtlamalar uygulanmıştır. Hal bu türlü olunca bizim yakın tarihimiz tıpkı vakitte tarihimizin en karanlık kısmı olarak kalmıştır.
Yakın tarihimizin fakat Nutuk’ta anlatıldığı üzere okunup anlaşılması uygun görülmüştür.
Nutuk Ulusal Uğraş tarihi hakkında prestij edilecek tek anlatıyı oluşturur. Oradaki rastgele bir argümana karşı alternatif bir anlatı hainlikle, yalancılıkla, tarihi çarpıtmakla itham edilmekle kalmayacak her türlü takibata da maruz kalacaktır.
Bizim mesela Dünya Savaşını neticelendirip koca Osmanlı ülkesini yıkan yenilgiyi yaşadığımız Filistin’de neler olup bitmiş olduğunu nasıl anlamamız gerektiğini Nutuk’taki anlatıdan diğer bir yolla anlamamızın önü tamamıyla kesilmiştir.
Zaten Nutuk’ta orada neler yaşandığı bütün teferruatıyla anlatılmış öteki bir rivayete, diğer bir kanıta muhtaçlık yoktur. Orada yenilmemiz gerekiyordu, ordumuz perişandı, savaşamayacak durumdaydı ve çekilmekten öteki bir deva yoktu. Haddi zatında o çekilme stratejik bir çekilmeydi, zati sonradan 5-6 yıl sürecek bir planlamanın birinci stratejik adımıydı. Son derece öngörülü bir çekilmeydi. 70 bin askerimiz İngilizlere esir, 35 bini de şehit olmuştur, olsun, lakin öbür deva yoktu. Öbür deva vardı diyenler fitne fücur peşindedirler, o kadar.
Bu rivayeti herkes kabul etmek ve burada yaşananları bu özet tez istikametinde yazmak zorundadır.
Burada haşa, Mustafa Kemal’in komutanlığını yaptığı bir cephede bir mağlubiyet yaşanmış olduğu bile kimsenin aklına gelmemeli.
Orada öbür ordularımız yenilmiştir, ehliyetsizlik, liyakatsizlik ve disiplinsizlikleri yüzünden natürel, ancak 7. Ordu yenilmemek için çekilmiştir.
Sakın ola kimsenin aklına 8 ve 4. orduların hezimetlerinin sebebi olarak 7. Ordu’nun çekilişi gelmesin.
Ünlü İngiliz Tarihçi ve tarih felsefecisi
Edward H. Carr, Tarih Nedir? (
İletişim Yayınları) isimli kitabında
tarihle ilgili en büyük zorluğun bize gelen rastgele bir tarihi bilginin alternatif öbür dataların önünü keserek gelmiş olması
ndan kaynaklandığı mealinde bir tespitte bulunur. Bahsettiği şey aslında şu: Gelen her tarihi anlatı o tarihi olayın gerçekleştiği esnada yaşayanlar nezdinde ortaya çıkmış sayısız anlatıdan yalnızca bir adedidir lakin tek yahut sayılı birilerinin anlatımıyla geldiği için alternatif öteki şahitliklere başvurma imkânımız yoktur.
Bu, tarih ilminin genel sorunu.
Ancak
yakın tarihimizle ilgili bahsettiğimiz sorun tam da o olayı yaşamış gerçek şahsiyetlerin kendi şahitliklerini yapmalarının yasaklanmış olması
, münasebetiyle onlardan geleceğe evrak akışının
kasıtlı
olarak kesilmiş olmasıdır.
TİPİK ÖRNEK KAZIM KARABEKİR’İN BAŞINA GELENLERDİR
Milli Çaba tarihinin tartışmasız en kıymetli şahsiyeti bir arada yaşamış olduğu olaylarla ilgili tek taraflı anlatımların, hatta ithamların ve ağır suçlamaların olduğu
Nutuk’
taki tabirlere yanıt vermek istediğinde başına gelmeyen kalmamıştır.
Milliyet
gazetesinde Nutuk yayınlandıktan fakat 5 yıl sonra verme fırsatı bulduğu yanıtları tıpkı gün kendisine tekrar (Siirt Milletvekili ve gazetenin genel yayın yönetmeni
Mahmut Soydan
tarafından) ağır suçlamalarla birlikte yayınlanmış, o bile fakat 6 gün sürebilmiştir. Yazıları 7. gün yayınlanmamış, bunun üzerine kitap olarak yayınlamaya karar vermiş, lakin kitabın baskısının tamamlandığı gün matbaaya polis eşliğinde dayanan kamyonlar kitabı toplatmış, götürüp kireç fırınlarında yakmıştır.
Ardından kitabın öbür nüshalarının kalmadığına emin olununcaya kadar Kazım Karabekir’in kendi konutu, yakınlarının konutları polis eşliğinde tekraren didik didik aranmış, kitaba temel oluşturan çuvallar dolusu evrak ve kitabına da el konmuş onlar da imha edilmiştir.
Bununla da yetinilmemiş, Kazım Karabekir’in Nutuk’ta anlatılanlara uymayan rastgele bir kelamı sadır olmasın diye yıllarca hafiye denetimleri altında göz mahpusunda tutulmuştur.
Oysa Nutuk’ta her ne anlatılıyorsa çoklukla direkt birinci yahut ikinci şahidi Kazım Karabekir’dir. O olmasa Ulusal Uğraş dediğimiz hadise hakikaten olmazdı, o kadar kilit bir rolü var.
Ama bu pozisyonda birinin bile söyleyeceklerinin önü bu kadar keskin bir biçimde kesilmiştir. Öteki anlatıların bu ahval ve şerait altında ortaya çıkma talihi olabilir miydi hiç?
LOZAN’A ATFEDİLEN KUTSALLIĞIN KAYNAĞI
Lozan’a dair tarihin de bir muvaffakiyet öyküsü olarak yazılmış olması gerekiyordu ve o denli yazıldı.
O tarihin içinde ne ödünler verildi, kimlere verildi, nasıl verildi sorularının fitne-fücur edebiyatı olarak yaftalanması mukadderdi.
Oysa Lozan esnasında yaşanan tartışmalara en canlı şahit Birinci Meclis’tir ve o Meclis her unsuruna itiraz etmekte ve o haliyle mutabakatın kolay kolay geçmeyeceği görülmektedir.
O Meclis’in üyeleri Lozan münasebetiyle vazgeçmek zorunda bırakıldıklarımızı görüyordu. Üstelik o vakit bile Mütareke ile işgal edilmiş ve sonradan üzerinde
Filistin, Lübnan, Suriye, Ürdün, Irak, Suudi Arabistan
üzere devletlerin kurulacağı topraklar üzerinde hiçbir savda bulunmuyordu.
Bir stratejik çekilmeyle terkedilmiş bu toprakların hiçbir vakit bir tartışma yahut sav konusu olarak lisana getirilmemiş olması bile başlı başına bir skandaldır.
Birinci Meclis’in gündeminde bu ne kadar yer aldı merak eden baksın, lakin en azında bu Meclis’in Lozan görüşmelerinde hükümetin tavrını tam bir teslimiyet olarak gördüğü ve ağır bir muhalefet sergilediği çok açık. Bu muhalefet Lozan’ın TBMM’den geçmesine pürüz edecek ağırlıktaydı. O yüzden, evet, tam da o yüzden çabucak seçime gidilmiş ve merkezden tayin edilen yeni üyelerle oluşturulan İkinci Meclis’in önüne birinci konulan iş Lozan’ın onaylanması olmuştur (Geniş bilgi için bkz.
Prof. Mustafa Aydın “Lozan: Muvaffakiyet mı Taviz mi?” Beyan Yayınları “Tarihin Gerçek Yüzü”
Serisi).
Yani o vakit tartışmadan, ulusal muhalefetten kaçırılan Lozan, sonradan yıllarca, bugün bile “dokundurtmayız”, “düşündürtmeyiz” muhafızlarınca nitekim de hiç dokundurtulmamaya devam ediyor.
Bu evraka kutsal metin muamelesi yapılarak bir ülkenin nerede neyi kazanıp neyi kaybetmiş olduğu üzerinde hiç düşünmemesi sağlanmış oluyor. Böylelikle kayıplar da kaybettirenler de münasebetiyle bu işten haksız yarar ve iktidar elde etmiş olanlar gizlenmeye devam ediyor.
Kutsalın fonksiyonu bu değilse nedir?
