Woodstock 29
Kapitalizm esâsen birbirine bağlı bir dizi yapıdan müteşekkildir. Fonksiyonel açıdan bakacak olursak kapitalizm temelde bir
birikim
sürecidir. Birikim ile irtibatlı her yapı burada ortaya çıkar. Birikimi, onu çeşitli açılardan açığa vuran her nev’i
dolaşım
ve
bölüşüm
işlevleri takip eder. Bunu da çeşitli yapısal varlıklarda görebiliriz. Önemli olan bunların
merkezîleşme
ve
yoğunlaşma
dinamikleriyle tezâhür etmesidir. Meselâ birikim, hem sermâye hem de emek açısından bir merkezîleşme ve ağırlaşmadır. Dolanıma giren sermâyenin
yatırımcı
ve
pazarlamacı
boyutları da bundan nasibini alır. Ağır, hafif, her nev’i sanayi kompleksleri bu biçimde teşekkül eder. Kapitalist piyasa da tek tip ve merkezî bir yapılanma gösterir.
Bu dinamikler hesâba katıldığında,
kapitalizmin, yaygın ve yüzeysel bir kabûlün bilakis demokratik otoriter ve totaliter siyâsal yapıları teşvik ettiği
hemen anlaşılabilir. Daha berrak tabir edelim, kapitalizm ile demokrasi birbirini tamamlayan değil birbirini iten iki zıt dinamiktir. Kapitalizm sermâye ve emeğin verimliliğini maksimize etmenin kaygısındadır. Demokrasi ister istemez
bölüşüm süreçlerini türevselleştirecek , yâni yine bölüşümü başlatacak
; bu da mâliyetleri arttıracağı için sermâyenin birikim dinamiklerini sakatlayacak; onun hem hacmini daraltacak hem de verimlilik derecesini düşürecektir.
Yukarıda işâret edilen çelişkiye karşın demokrasi, II. Genel Harp sonunda yine kurulan dünyânın hâkim bedeli hâline geldi. Bunun çok sayıda sebebi vardır. En önemli olanlarından birisi de yine bölüşümün, arta refah üzerinden
emeğin yalnızca mâliyetini değil, birebir vakitte ve ondan daha fazla olarak verimliliğini arttıracağı yolundaki beklentiydi
. Bir taşla en az iki kuş vurulmak isteniyordu. Hem ortadaki açık kapanacak, kârın maksimizasyonu unsuru işleyecek, hem de sınıf savaşları yatışacaktı.
İki kuş düşüren taşın ismi medeniyetti. Global düzlemde baktığımızda bunu daha berrak görebiliyoruz. Birikimi kendi coğrafyalarında tutan merkez dünyâ,
kendisini tahkim edecek ötekisini
yaratmıştı. Sorun demokrasi yoksunluğu üzerinden en büyük öteki olan Sovyet kampının ideolojik olarak yıpratılması değildi. Sovyet otoriterliği, Batı’nın demokratik üstünlüğünü katılaştırıyordu.
Sovyetler ilânihâye var olmalıydı ki, Batı’nın üstünlüğüne halel gelmesindi.
Öbür taraftan yeni bağımsızlığına kavuşmuş olan eski müstemlekelerin önüne
demokratik kalkınma mecbûriyeti
konuluyordu. Yâni bunlar birikim ve tekrar bölüşümü eşanlı başarmakla mükelleftiler. Matematiği olmayan bir saçmalıktı bu. Olsundu. Esasen istenen de onların adam olması değildi.
Birikimini tekrar bölüşümle akord etmiş olan o şahane Batı medeniyetinden nasiplenmeyen bir insanlık artığı olduklarını onlara hatırlatacak bir sopaydı bu
. Türeme yerli entelektüeller kalkınmışlık ve demokrasinin kusursuz çalıştığı Batı’ya körlemesine âşık olacak ve kendi toplumlarının da bunu başarması için bayrak açacaktı. Bilmiyor yahut bilmezden geliyorlardı ki onların dünyâsında birikimin niteliği çok farklıydı.
Batı’yı Batı yapan iç talanın yanına çok büyük çaplı bir dış-dünyâ- talanını da koymasıydı
. İkinci arttıkça birincisini yumuşatmak mümkün olabiliyordu. Hâlbuki Batı dışı dünyâlarda birikim ismine yaşanan
iç yağmayla
sınırlıydı. Yağmacı bürokrasiler ve onların işbirlikçileri olan müteşebbisler elbette istibdat isteyeceklerdi.
İstibdat birikimin tabiatından ileri geliyordu
. Müştekî entelektüellerin ıskaladıkları, Batı’nın birikim süreçlerinin, bırakalım demokrasiyi kanla yazılmış olmasıydı.
Birikimin tabiatı bölüşümün tabiatı ile hiçbir biçimde örtüşmezdi.
Dünyâ talanının sağladığı bir bir gayrı âdil birikimi bölüşüme açmak bir keyfiyetti. Batı bunu yapıyordu. Çölleştirdikleri, elindekini avucundakini çektikleri kalan dünyâdan bir vahâ yapmaları isteniyordu. Olmayacak dualara âmin demekti bu. Batı dışı dünyâ, askerî darbeler, iç savaşlar, bürokratik baskılarla boğuşuyor; Batı ise onlara doruktan bakarak ırkçı yargısının, yâni,
medeniyetin sahib-i aslîsinin tek başına Batı; Batı dışında kalanların topyekûn ilkel ve barbar olduğu
yolundaki yargısının ne kadar isâbetli olduğuna kendisini biraz daha inandırmış oluyordu.
Ama hesapları tutmadı. Tekrar bölüşüm mâliyetleri arttırdı ancak verimliliği düşürdü. Sınıf savaşlarını bitirdi, fakat bunun yerini bencil bireylerden oluşan güruhlar aldı. Batı tam bunların şaşkınlığını yaşarken; Doğu’dan yükselen bir güç, acımasız yeni birikimci dev olan Çin kapitalizmin yıldızı hâline geliverdi. Batı’nın birikimini zıt çevrilmiş bir kum saatine dönüşüverdi. Batı için
birikim-bölüşüm akordu süratle bozulmaya başladı
. Biden ve şürekâsının dünyâyı
otokratlar ve demokratlar
olarak ikiye ayırması ve bunu şer ile hayrın savaşı olarak tırmandırması aslında ne kadar zavallı bir çıkıştı.
Aslında Woodstock 69 ile tam bir kepazeliğe dönüşen Woodstock 99 ortasındaki fark bize bugün yaşananlara ışık düşürüyor. (Hârika bir belgeselini yapmışlar. Seyretmenizi tavsiye ederim). Woodstock 69’da barış ve sevgi temalı olarak bir büyük mandıra alanını dolduran yüzbinlerce genç üç gün eğlendi, kendisini söz etti ve en kuşkulu bakanları bile tebessüm ettirecek bir intibâ bıraktı…1999’da ise bu işten kâr elde etmek isteyen birkaç müteşebbis, tabanı beton kaplı eski bir askerî hava üssünde, kelamım ona Woodstock’u canlandırmak istedi. Sâhayı bedâvacılar girmesin diye etrafı tahta perdelerle kapattılar. Bu sakâleti gidermek için perdelerin üzerine gûya barış bildirileri veren fotoğraflarla donattılar. Masrafları kısmak ismine donanımsız ve güvenliksiz olan bu yarı hapishâneye üç günlüğüne yüzbinlerce genci tıktılar. Sâha çok sıcaklar altında pislik ve çöplüğe dönüştü. Binlerce genç insan susuz kaldı. Cinnet geçirdiler. En sonunda denetim dışı bir şiddet patlaması yaşandı. Gençler her şeyi yakıp yıktı. Birbirlerine saldırdılar. Sayısız genç kızın ırzına geçildi. Sonuç tam bir felâketti.
Trump’ın yaptıkları ve bundan sonra yapabilecekleri son derecede ürkütücü.
Artık ABD, Rusya ve Çin, hemzemin ve hemayar oldular.
Kimse kimseye medeniyet taslamıyor maşaallah. Hiç kimsenin bir medeniyet argümanı da kalmadı. Gâliba insanlık Woodstock 29’a hakikat yola çıktı. Bu şerden hayra yorulacak yegâne konu,
artık Batı’nın on senelerce dünyâyı zehirleyen uydurma demokrasinin ve medeniyet savının çökmesidir.
Ağır bedeller ödeyeceğiz; lakin şayet bu bâdirenin sona erdiği yerde demokrasiyi konuşacak bir dermânımız kalırsa bunu çok daha âdil bir yerde yapılması için bir fırsat doğdu.
Ramazan bayramınız mübârek olsun…