2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan ve kültür ile inanç merkezi olarak önemli ehemmiyete sahip Göbeklitepe’nin de ortalarında olduğu ‘Taş Tepeler’ projesi kapsamında Şanlıurfa’da yürütülen hafriyat çalışmalarında, Göbeklitepe’den daha eski bir yerleşim yeri olduğu düşünülen Çakmaktepe’deki buluntular, tespit edildi. Arkeoloji dünyasında heyecana neden olan hafriyatlarda ortaya çıkarılan kalıntıların, kış kurallarından etkilenmemesi için naylon brandalarla muhafaza altına alındı.

Bölgede hafriyat çalışmalarını yürüten Doç. Dr. Fatma Şahin, 2021’de Çakmaktepe’de kazılara başladıklarını söz ederek, “2012 yılında bölgede yüzey araştırmalarına başladık. Pandemi devrini fırsata çevirerek, burada uzun vadeli bir araştırma yapma talihi bulduk. Araştırmalarımız Harran Ovası’nın batısındaki alanda gerçekleşti ve daha evvel bilinmeyen pek çok yerleşim alanı tespit ettik. Bu yerleşimlerin birden fazla çanak çömlek periyodu ile avcı-toplayıcı topluluklara ilişkin. Bu yerleşimlerden biri de Çakmaktepe’ydi…

Birebir yıl hafriyat çalışmalarına başladık. Çakmaktepe’nin, Göbeklitepe ve Karahantepe’nin atası olduğunu söyleyebiliriz. Burada yaklaşık 16 metre çapında, ana kayaya oyularak yapılmış büyük bir yapı bulduk. Bu yapının içinde, dışarıda yakılıp yapı içine konulmuş yanmış hayvan başları tespit ettik. Bu hayvan başları ortasında yabani sığır, koyun, keçi, atgiller ve ceylan üzere tipler bulunuyor…

Şimdi Karbon-14 testi yapılmadı, lakin bulunan yontma taş materyallere dayanarak Çakmaktepe’deki yerleşimin milattan evvel 10 binlere kadar uzadığını, yani Göbeklitepe’den 500 ile 1000 yıl daha eski olduğunu iddia ediyoruz” dedi.

ÖZEL VE KAMUSAL YAPILAR

Çakmaktepe’de ‘konut’ olarak nitelendirilebilecek yapıların yanı sıra kamusal yapıların da açığa çıkarıldığını belirten Doç. Dr. Şahin, “Göbeklitepe’deki yapılar tapınak olarak tanımlanıyor. Biz ise burada ‘özel’ yahut ‘kamusal yapı’ diyoruz. Hafriyatlarda, yaklaşık 16 metre çapında ana kaya kesilerek oluşturulmuş bir yapı bulduk. Bu yapı, Göbeklitepe’de olduğu üzere terk edilirken gömülmüş. Dikili taşlar ve duvar taşları itinayla bir kenara yerleştirilmiş. Bu durum, Göbeklitepe öncesi periyotta yapıların büsbütün yok edilerek bırakıldığını gösteriyor” diye konuştu.

Öte yandan, hafriyat çalışmalarının akabinde kalıntıların kış mevsiminde ziyan görmemesi için naylon brandalarla kapatıldı.