Üç büyük haber! Biri tadımızı kaçıracak
Çok kıymetli gelişmeler birkaç güne sığdı.
Fergani
uzaydaki yörüngesine yerleşti. MİT, İran-PKK sınırına cerrahi müdahalede bulundu.
Suriye Dışişleri Bakanı
Şeybani Ankara’da, Barzani’nin temsilcisi Derbendi Suriye’nin kuzeyinde,
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Taylor
Erbil’deydi. Bu mevzulara odaklanırken nüfus ve aile konusunda
tadımızı kaçıracak yeni bir bilgiyle
ulaştım. Bu başlıkların hepsi başka bir yazıyı hak ediyor, en azından bir kısmını ilginize sunacağım.
BİR: BAYKAR’IN ÇARPAN ETKİSİ
Dev havacılık
şirketi
Piaggio’nun
Baykar’a satışı, İtalya tarafından onaylanınca (27 Aralık) çok tesir uyandırdı ancak kimse problemin siyasi tarafına bakmadı. O günlerde yorumunu dinlediğim üst seviye bir siyasetçi “Ekonomik boyutundan daha değerlisi siyasi çarpan tesiri.
Piaggio
, İtalyan
müesses nizamının (establishment) parçası
. Bir Türk markanın bunu alması öbür bir şey” yorumu yapmıştı. Aslında gelişmenin jeopolitik sonuçlarına (Batı-Çin/Rus dengesi) işaret ediyordu. İtalyan
Bakan Adolfo Urso
, Baykar’la İtalyan Savunma devi Leonardo konusunda da işbirliği yapmak istediklerini söyledi (10 Ocak).
Bu gelişmelerin tesiri geçmeden, Baykar’dan yeni bir haber daha geldi.
Baykar Yönetim Kurulu Lideri Selçuk Bayraktar
tarafından kurulan
Fergani Uzay
’ın kendi imkanlarıyla geliştirdiği
FGN-100-d1 uydusu
uzaya fırlatıldı (14 Ocak).
Beş yıl içinde 100 uydu uzaya gönderilecek
. Selçuk Bayraktar, uyduların pozisyonlandırma (Küresel Konumlama Sistemi) ve haberleşme alanında hizmet vereceğini açıkladı.
Yerli sistemin adı Uluğ Bey olacak.
Meselenin ehemmiyetini kavramak için burayı biraz açalım… Bu sistem (halihazırda GPS kullanıyoruz) her ülkenin elinde olan birşey değil. ABD, AB, Rusya, Çin ve Hindistan’ın da ortalarında bulunduğu sonlu sayıda aktör bu teknolojiye sahip. Pekala, bu sistemler nerede kullanılıyor? Hayatın her alanında. Uçaklar ve gemiler rotasını buna nazaran buluyor. GPS, haritalar yoluyla herkesin cebine giriyor. Tahminen de en değerlisi,
askeri amaçlar
. Füzelerin rotasını bulması, istihbarat/veri tahlili ya da düşman toprağında istikamet bulmak için bu sistem koşul.
Barış halinde meselesiz kullanıyoruz. Pekala, savaş halinde ne olacak? Şayet bağımsız değilseniz işiniz sıkıntı.
Sistem, sahipleri tarafından kapatıldığında, kör olursunuz
. Kapatılmaz demeyin.
ABD Başkanı Bush
, 2004 yılında, ABD Savunma Bakanlığı’ndan “Ulusal bir kriz durumunda, teröristlerin navigasyon teknolojisini kullanmasını önlemek için GPS ağını devre dışı bırakma planlarını hazırlamasını” istemişti. Kimi
uluslararası krizlerde ABD’nin GPS sistemini lokal olarak devre dışı bıraktığı
da söyleniyor. O halde Global Konumlama Sistemi’ndeki bağımsızlık Türkiye’ye sivil ve askeri alanda büyük bir hareket özgürlüğü sağlayacak.
İKİ: İRAN-PKK ÇİZGİSİNE MİT OPERASYONU VE DERİN SESSİZLİK
2024 yılında Irak’la terörle uğraş muahedeleri yaptık. Terör örgütü PKK, Irak’ın kuzeyinde önemli bir yer kaybetti. Bağdat geçtiğimiz hafta açıkladı: Suriye hudut bölgesinde bulunan PKK’lı teröristleri de oradan uzaklaştırmışlar. Edindiğim bilgilere nazaran
Irak’ın hâlâ müdahale etmediği/edemediği iki bölge var. Biri Sincar. Başkası Bafel Talabani’nin Süleymaniye’si.
Bu iki bölgede yalnızca PKK değil İran da tesirli.
Suriye’de Esad devrilince yeni bir konjonktür oluştu. İran taban kaybetti. Terör örgütü PKK, Suriye’nin kuzeyinde baskı altına alındı. Ankara, ABD’ye ve örgüte silah bırakması için baskı uyguluyor.
Bu süreçte PKK-İran diyaloğunun canlandığı dikkatlerden kaçmıyor
(Suriye bağlamında; Suriye Dışişleri Bakanının Ankara mesaisi, Barzani’nin temsilcisinin Suriye’nin kuzeyine, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısının Barzani’ye ziyareti başka bir dikkat ve yazı konusu).
Bu sırada MİT, çok enteresan bir operasyona imza attı. Terör örgütü PKK’nın İran yapılanması olan
YRK kurucusu Amed Serhed,
Irak Süleymaniye’de nokta operasyonla öldürüldü. Bu tüm aktörlere “Ne yaptığınızı biliyorum” bildirisiydi. Bu sondakika niyet birkaç telefon görüşmesi yaptım. “Tepkiler nasıl?” diye sordum.
“Derin bir sessizlik” oluşmuş
. Cerrahi operasyon şok tesiri yaratmış olmalı.
ÜÇ: 1,45’E DÜŞTÜK, YOKUŞ AŞAĞI GİDİYORUZ
Resmi bilgilere nazaran doğurganlık oranı 1,51’e düştü. Önümüzdeki
günlerde açıklanmasını beklediğim son durum 1,45.
Nüfusun yenilenme oranı olan 2,51’in çok çok altında kalan bir sayı bu. Alarm zilleri çalıyor.
2025 bu yüzden Aile Yılı ilan edildi.
Aile Enstitüsü ve Nüfus Politikaları Kurulu ihdas edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, nüfus artışını desteklemek için bir dizi tedbir/teşvik açıkladı.
Meselenin bir tarafı Sıhhat Bakanlığı’nı ilgilendiriyor. Malum,
sezaryen doğumların nüfus artış suratını sınırlayıcı tesiri var.
Gelişmiş ülkelerde sezaryen doğumlar tıbben gerekli durumlarda öneriliyor. Dünya Sıhhat Örgütü
makul sezaryen oranını yüzde 15 olarak belirlemişti.
Güncel sayılara nazaran AB’de doğumların yüzde 28,9’u sezaryen. OECD ortalaması yüzde 28. Hollanda’da bu oran yüzde 15,2. İsrail’de yüzde 14,3. Türkiye’de ise doğumların yüzde 60,1’i sezaryenle yapılıyor.
Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu,
konunun hassasiyetinin farkında. Olağan Doğum Aksiyon Planı’nı hayata geçirdi. Bu kapsamda çok sayıda adım atılacak. Bu adımlardan biri de
hastanelere yönelik endikasyon kontrolü
olacak. Öteki bir deyişle Sağlık Bakanlığı hastanelere “Tıbben gerekli miydi, neden sezaryen yaptın?” diye soracak.
Bazı hastanelerde sezaryen oranının yüzde 98’e ulaştığı söyleniyor
. Sizce burada bir tuhaflık yok mu?
