Trump’ı müteahhit zannedenlere şaşarım. Trump kendi dininin mücahidi. Amerikan Müteahhidi değil, Amerikan Mücahidi. Artık bizdeki müteahhitler (iş dünyası) bunun üzerine düşünsün. Kimin mücahidi olacaklarını… Kimse kusura bakmasın zira kavramlar bunlar. Alternatifi getirilemedi, getirilemez.

Asya’da büyük bir şey oldu. Cumhurbaşkanının liderliğinin Türkiye’yi aştığının altı çizildi. Veya çokları için birinci sefer aştı. Ümmet adeta Cumhurbaşkanına kaftan giydirdi. Cumhur İttifakı Tuğrul ve Davet Beyefendilerin bin yıl sonra tekrar beden bulmasıdır artık. Bu asıl gündem…

Bu yeni durum Cumhurbaşkanını himayesindekilere karşı daha şefkatli, karşısındakilere karşı daha dikkatli yapar.

Olmuyorsa da beri duruyorlarsa şayet, daha fazla ayak bağı etmeyip tufana Türkiye gemisine binenlerle karşı koymak lazım. Soros’un yerine gelene yamanma arayışındakilerle değil.

Suyun üzerinde yüzen bir topu üstten bastırarak derinlere batırmak isterseniz başaramazsınız. Israr ederseniz üst yanlışsız fırlayıp elinizden kaçar.

Faiz-enflasyon bağı bugünün Türkiye’sinde işte bu su-hava deneyine benziyor. Üstten bastırılan top lakin yarısına kadar suya giriyor. Yüksek faiz tahakkukları, “kontrol dışındaki” alanlarda enflasyonist etkiyi körükleyen kaynağa dönüşüyor.

Para siyaseti olumlu gerçek faize karşın fakat baz tesiri kadar bir güzelleşme sağlıyor. Üstelik dezenflasyonist tesir Şubat 2024’ten itibarenki negatif faiz devrinde daha barizdi. Zati faiz %35’in üzerine ekonomik münasebetlerden çok iktisat idaresinden aktörlerin bağlantı kazalarını telafi etmek üzere boşa artırılmıştı. Çok yazık…

İktisat ezberlerin değil, sorgulamaların bilimi hüviyetine dönüşmedikçe tüm dünya zorlanacak. Bu skolastisizm Türkiye’yi de zorluyor, zorlayacak. Türkiye’ye inananlar, yatırım yapanlar yani aramızdaki yeterliler zorlanıyor. Dolar alanlar, araba alanlar, gayrimenkul alanlar keyfinde.

Para siyasetinde sanat nötr faize ulaşmak olarak görülür. Nötr faiz, ne işsizliğe ne de enflasyona tesiri olmayan faiz düzeyine denir. Enflasyon kadar faiz manasına her vakit gelmez. Periyot ve kurallara nazaran farklı düzeylerde gerçekleşebilir.

Fakat bugün nötr faiz hesabı global ölçekte kaybedildi. Elle ayarlamak mümkünse da ekonomiler lakin tesadüfen nötr faize ulaşabilir durumda. Haddizatında o denli olur zati. Üstelik ortodoks siyaset nötr faizden uzaklaşmak demektir. Faiz indirirken de çıkarırken de… Ha faize duyarsız olanlara her faiz nötrdür.

Böyle ise Türkiye negatif faiz ortamına dönmeli mi?

Su-hava deneyine dönelim. Üstten bastırarak batırılamayan topu alttan “yakalayıp” suyun içine çekerseniz batırabilirsiniz. Lakin bu sayede istediğiniz düzeye çekerek yerini ayarlarsınız.

Yatırımın finansmanı gereksiz değerli durumda. Dezenflasyonist tesirlerin belirmesine mâni oluyor. Ziyanı yararını geçti geçecek. Hükümetin eko-politiği de Trump’a tam uyumlu değil, dezenflasyonist tesirler esasen beliremez yani.

Lazım olana eksik, olmayana artık, kayıtsız olana yansız faiz mümkün…