ABD Başkanı Donald Trump’ın bir çok ülkeye getirdiği gümrük tarifeleri, global ticarette korumacılık eğilimlerini artırırken, yükselen gümrük duvarları ülkeler için tehdit oluşturuyor. Türk iş dünyası bu gelişmeleri Türkiye açısından yeni fırsatlar doğurabilecek bir dönüşüm süreci olarak değerlendiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da Beyaz Saray’daki aktiflikte, 185 ülkeye yönelik karşılıklı tarifeler getiren kararnameyi imzaladı. Bu kararnameyle, ABD’nin birçok ticaret ortağından ithal edilen mallara yüzde 10 ile 50 ortasında değişen tarifeler uygulanmaya başlandı.

Türkiye, Birleşik Krallık, Brezilya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda, Mısır ve Suudi Arabistan’ın ortalarında olduğu kimi ülkeler için yüzde 10 gümrük vergisi uygulanacağı duyuruldu.

Trump idaresinin uygulamaya koyduğu yeni gümrük tarifelerinin başta Çin ve Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere birçok ülkenin ABD pazarındaki rekabet gücünü zayıflatması ve Türkiye için değerli bir fırsat alanı oluşturması öngörülüyor.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, dünya ekonomik nizamının uzun bir ortadan sonra tekrar korumacılığa, yüksek gümrük duvarlarına geri döndüğünü, daha tanınan bir tabirle yine tasarlandığını ve gümrük duvarlarının yükseldiğini söz etti.

Avdagiç, ABD’nin, karşılıklı gümrük vergilerini “müzakereler” için bir güç olarak gördüğünü belirterek, “Türkiye, yalnızca 11 ülkeye uygulanan yüzde 10 temel tarife ile ağır Trump vergilerine dahil olmadı. Bu tarifelerden ABD’nin 185 ticaret ortağının nasıl etkileneceğini tam olarak anlamak için, ABD ile ülke ve ticari birliklerinin yapacakları müzakereleri ve Çin ile başlayan muhtemel misillemeleri de izlemek gerekiyor” diye konuştu.

ABD’nin 2024’te Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ikinci ülke olduğuna işaret eden Avdagiç, “ABD’ye 16,4 milyar dolar mal ve hizmet satışı gerçekleştirdik. 340 milyon nüfuslu bir ülkeye bundan çok daha fazlasını satabileceğimiz açık” dedi.

Avdagiç, Türk iş dünyasının ülkenin yüzde 10’luk tarife kümesinde olmasını değerlendirebileceğine işaret ederek, “Bunun için de iş dünyamızın Trump’ın gümrük vergilerini geç kalmadan tahlil edip eser ve rekabet stratejilerini buna nazaran belirlemesi gerekiyor. Özetle, iş dünyamız Trump vergilerinin Türkiye’yi olumlu ayrıştırmasını fırsata dönüştürmelidir” açıklamasını yaptı.

Tarife oranı Türkiye’den yüksek olan Avrupalı ve Uzak Doğulu firmaların yatırım için Türkiye’ye gelmeyi düşünebileceğini kaydeden Şekib Avdagiç, ek gümrük vergileri yüzünden ABD’nin Türkiye’den mal almayı tercih edebileceğini ve bunun da Türkiye’de üretim için Avrupa ve Çin başta olmak üzere birçok ülkeden direkt yatırımları artırabileceğini söyledi.

Avdagiç, direkt yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye’de tekrar konum almaları için kıymetli bir fırsat olabileceğine işaret ederek, “Türkiye’nin bu fırsatı kullanması, ihracat dallarını geliştirmesine ve yeni pazarlar bulma stratejisine bağlı olacaktır” ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Trump’ın gümrük vergilerini duruma nazaran değişen bir araç olarak kullandığına dikkati çeken Avdagiç, “Sözgelimi 2018 yılında çelik ve alüminyumda Türkiye’ye karşı gümrük vergilerini iki katına çıkarması hala zihinlerimizde tazeliğini koruyor. Bu da temkinli iyimserliği elden bırakmamamız gerektiğini gösteriyor” dedi.

“ABD’nin yüzde 10’luk avantajlı gümrük vergisi dilimi, Türkiye’nin bölgesel güç statüsünü genişletmesini de sağlayabilir. Yüzde 10’luk Trump vergisinin yanı sıra Türkiye-AB Yüksek Seviyeli Ekonomik Diyaloğu’nun 6 yıl sonra tekrar başlaması Türkiye’yi dünya ekonomik ve siyasi sisteminde yeni ve faal bir yere koyacaktır.”

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan da Donald Trump’ın 20 Ocak’ta ABD Başkanlık koltuğuna oturmasıyla birlikte imzaladığı çabucak hemen her kararnamenin dünyadaki hem siyasal hem de ekonomik istikrarları sarsmaya devam ettiğine dikkati çekti.

Bahçıvan, “Son olarak imzaladığı ülkelere yönelik yeni vergi tarifeleri, bir müddettir konuşulan globalleşmenin ana itici güç olduğu bir dünyadan, korumacılık ve ticaret savaşlarının öne çıktığı bir dünyaya geldiğimizin en açık göstergesi olarak okunmalıdır” diye konuştu.

Bu sürecin öngörülemez, süratli ve epey sarsıcı bir formda ilerlediğine işaret eden Bahçıvan, “Ülkemizi de çok yakından ilgilendiriyor. Bu nedenle bu yeni gelişmelere son derece stratejik bir bakış açısıyla bakmalıyız. Bilhassa dünyadaki bütün rekabet ezberlerini bozan yeni tarifeler çerçevesinde oluşacak yeni rekabet şartlarına, dersimize çok yeterli çalışarak hazırlanmalıyız. Zira ezber bilgi, kalıplaşmış bakış açılarıyla kavranamayacak boyutlarda bir tablo var karşımızda” değerlendirmesinde bulundu.

Erdal Bahçıvan, ABD’nin yeni gümrük tarifelerine baktıklarında, bilhassa sanayi ülkeleri içinde Türkiye’ye görece daha olumlu bir yaklaşım içinde olunduğunu lisana getirdi.

Çin’den Japonya’ya, AB’den Güney Kore’ye kadar ortalama yüzde 25’leri bulan vergilere karşılık, Türkiye’ye yönelik yüzde 10’luk verginin Türkiye’nin hem yatırımda hem de dış ticaretteki rekabet şartlarını güzelleştireceğini belirten Bahçıvan, “Önümüzdeki devrin, iktisada ve endüstrimize nokta maksatlı fırsatlar elde edeceğimiz imkanlar doğurmakla birlikte, yeni sürecin ekonomimiz açısından kimi riskleri de beraberinde getirebileceğini düşünüyorum. Bu nedenle ülkemizin her bölümümüz için özel bir hazırlık içinde olmasında fayda var” diye konuştu.

Bahçıvan, sektörel fırsatların ortaya koyulabileceği bir stratejik çalışmayla ilerlenmesi gerektiğini tabir ederek, “Ayrıca rekabet dersimizi de çok güzel çalışarak bu tarihi fırsatı akıllı atılımlarla çok yeterli kıymetlendirmemiz gereken bir periyoda giriyoruz. Fakat çalışmamız lazım” açıklamasını yaptı.

Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın da Türkiye’nin rekabetçiliğinin arttığını, Türkiye için oluşan yeni koşullar yanlışsız değerlendirilebildiğinde müspet manada yeni alanlar oluşturulabileceğini kaydetti.

Aydın, ABD’deki satın alma gücünün çok yüksek olmasının çabucak hemen her ülkenin ekonomik olarak iştahını kabartan bir konu olduğunu aktararak, “Dolayısıyla bu pazarda tüm ülkeler olmak ister. Türkiye olarak da elbet biz de bu pazarda olmalıyız” dedi.

Türkiye’ye getirilen yüzde 10’luk ek verginin öbür oranlara bakıldığında Türkiye’yi daha da rekabetçi pozisyona getirdiğini lisana getiren Aydın, “Açılan bu yeni alanı ülke ekonomimiz açısından uygun değerlendirebilirsek avantajlı bir duruma geçebiliriz. Amerika’ya olan satışların artması için iş dünyasının tüm sivil toplum kuruluşları teyakkuza geçmeli bilhassa ihracatçı birlikleri bu bölgede yapılacak fuar ve tertiplerin sayılarını artırmalıdır” değerlendirmesinde bulundu.

Aydın, Türk markalarının bu bölgede mağazalarını artıracak olmasının da bir avantaj olduğunu lisana getirerek, “Şu andaki avantajla birlikte birçok markamız da bilhassa turist ağır Amerika kentlerinde mağazalaşmalarını artıracaklardır. Tekrar avantajlı bir alan olarak ABD pazarında yüksek vergi oranı ile karşılaşan üretim gücü yüksek devletlerin yeni pazar arayışı hasebiyle Türkiye’yi yatırım üssü edinebileceği mümkünlüğü artıyor” diye konuştu.

Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) Başkanı Gürkan Yıldırım da ABD Lideri Donald Trump’ın ithalata uygulanacak vergi oranlarını açıklamasının akabinde dünya piyasalarının dalgalanmaya başladığını söz etti.

Yıldırım, ihracat açısından bakıldığında ABD’nin Çin ve AB’ye uygulayacağı yüksek vergilerin bu bölgelerden yapılan ithalatı azaltabileceğini aktararak, “Bu durum, Türkiye’nin birtakım bölümlerde ABD pazarına ihracatını artırma potansiyeli yaratacaktır. Bilhassa, bu bölgelerden tedarik sağlayan dallar için Türkiye alternatif bir tedarikçi olarak öne çıkabilir” açıklamasını yaptı.

Konuya yatırım açısından bakıldığında ise Çin, AB ve Uzak Doğu ülkelerine getirilen yüksek vergilerin bu bölgelerdeki birtakım şirketlerin üretimlerini öteki ülkelere kaydırmasına neden olabileceğine işaret eden Yıldırım, “Böyle bir durumda Türkiye, uygun yatırım ortamı sunarsa, bu şirketlerin yatırımlarını çekebilir” dedi.

Yıldırım, Türkiye’nin ABD ile yapacağı müzakerelerin vergi kararının tesirini azaltabileceğini kaydederek, “İki ülke ortasında yapılacak muahedeler, ticaret istikrarını yine düzenleyebilir. Trump’ın vergi uyguladığı ülkelere yönelik pazarlık kapısını da açık bırakması bu türlü bir ihtimalin olabileceğini hissettiriyor” tespitinde bulundu.