Trump zaferinin bâzı psikodinamikleri üzerine
Trump’ın seçim zaferinin dünyâda doğurduğu tuhaf bir seyir tâkip ediyor. Elbette
has Demokratlar, WOKE solcuları
son derecede üzgün. Bunu anlıyoruz. Dünyâ sağcılığı ise tam olarak bir sevinç dalgasında sörf yapıyor. Bunu da anlıyoruz. Sonuçta bu iki taraf yarıştı. Kazananlar sevinecek, kaybedenler yasa girecek denilebilir. Benim dikkatimi daha çok Trump’ı sarmalayan sempati çemberi. Anlaşılması birinci başta güç olan da bu.
Şuradan başlayalım: Has Trumpistlere diyecek bir şey yok. Lakin Trump’a tek başına bunlar kazandırmadı. Onlar kemik takviye ve oylar. Trump, bir önceki seçimlerde almış olduğu oy kadar oy aldı. Kamala Harris ise Biden’ın almış olduğu oydan aşağı üst sekizde birini kaybetti. Yâni,
Kamala Harris temel yenilgisini kendi içinde aldı.
Siyahlar, Hispanikler, Müslümanlar, beklendiği üzere Kamala Harris’e ezici bir takviye vermedi. Kimi direkt Trump’a oy verdi; kimi de büyük bir hayâl kırıklığı içinde sandığa gitmedi. Öteki bir ifâdeyler Biden bölümünde Demokratlar, önünü gerisini hesaplamaksızın o denli işler yaptılar ki, kendi bindikleri kısmı kesmiş oldular.
ABD’nin farklı eyâletlerinde yaşayan ve birbirlerini tanımayan Türk ahbaplarımdan devşirmiş olduğum intibâlar, Demokratların uğradığı bu hezimetin ipuçlarını veriyordu. Çabucak çabucak hepsi, Biden bölümünde,
ABD halkının kendisini çok daha inançsız ve sâhipsiz hissettiklerine
işâret ediyordu. Sorun zannedildiği üzere, hanidir bozuk olan iktisat değildi. Problem;
güvensizlik, dayatmacılık ve sahipsizlik hissiydi.
Buna sebep olan ise, en başta
“ileri” özgürlükler ve çoğulculuk fetişizminin her açık kanaldan yürütülen kültürel/propagandist dayatmalarıydı
. İleri özgürlükler sıkıntısı, LGBT savunularını da aşıyor,
insanlığın cinsiyetsizleşmesini
merkeze koyan tuhaf bir aşırılaşmaya; daha beteri ise bunun dayatılmasına varıyordu. Evet, Demokratlar Beyaz olmayan ABD’lilere sempati dağıtıyordu. Göçleri, Trump’ın vaz ettiği üzere şedit bir formda kısıtlamıyordu. Fakat türlü mâceraları, bâdireleri aştıktan sonra ABD’de tutunum sağlamış göçmenlerin göçmen tersi olabileceğini hesaba katmıyorlardı. Nihâyet İsrâil-Filistin savaşında, bir ölçü gönülsüz de olsalar İsrâil’i desteklemekten, ona her türlü dayanağı vermekten geri durmamış olmaları ,sâdece Müslüman Amerikalıları değil, mazlumdan yana olma refleksi taşıyan Latin Amerika kökenli ABD’lileri ve meselâ İrlanda kökenlileri de son derecede rahatsız ediyordu. Bu sebeple, hiç beklemeseler de kendi tabanlarında hatırı sayılır oy kayıpları yaşadılar.
Demokratlar,
takıntılı ve dayatmacı bir özgürlükçülük ile gevşek güvenlikçilik
ortasında sıkıştılar. Buna liderlik boşluğu da eklendi. Kazanacaklarından çok emin olmalılar ki, Biden üzere, iktidar karnesi pek parlak olmayan, çok zayıf, yaşlı, bunaklığın kıyılarında dolaşan bir önderle seçime girmeyi bile keder etmediler. Fakat anket sonuçları gelmeye başlayınca, dereyi geçerken at değiştirmek zorunda kaldılar. Kamala Harris ise başkan boşluğunu dolduracak kalibreden yoksundu. Üstelik bir bayandı. Bir önemli şeyi hesap edemiyorlardı. ABD halkı, Avrupa’daki akraba halklardan farklı olarak şimdi bir kadın başkanı içine sindirebilmiş bir olgunlukta değildi.
Hâsılı Demokratlar, kaybetmek ve Trump’a kazandırmak için ne yapılması gerekiyorsa onu yaptılar. WOKE solculuğunun doğurduğu antipati kısa vakit içinde Trump sempatisine evrildi. Trump’ın şahsiyetinden, savlı olduğu siyâsetlerinden berî bir durum bu. Aklı başında insanlardan oluşan bir dünyâ kamuoyu-inşaallah vardır- Trump’ın ne kadar öngörülemez ve tehlikeli olabileceğinin farkında olsa gerekir. Fakat, insanların tuhaf bir biçimde, Trump’ın Demokratları, özellikle WOKE solculuğunu mağlup etmesinden kapalı bir zevk aldıklarını müşâhede ediyorum. Buradan hareketle şu tezin güçlendiğini düşünüyorum:
Trump Demokratlara kazanmadı; Demokratlar Trump’a kazandırdı..
Trump, tahminen de 1000 kelimeyi geçmeyen bir lisan dağarcığına sâhip. Ticâreten bir dâhi olabilir. Fakat düpedüz bilgisiz. Kaba saba, öngörülemeyen davranışları var. Asla muteber değil. Bir dediği ile oburu tutmuyor. Tam bir tutarsızlık âbidesi. Birkaç gün önce sohbet ettiğim bir üstâdımın benzetmesiyle
tam bir post truth önder.
Lakin bu hâliyle çok inandırıcı oluyor.
Post truth hâl, samimîyet algısını doğruluk algısının önüne koyuyor.
İkincisini kaale almıyor.
Post truth’u alt orta sınıf hissiyatlar kuvvetlendiriyor. Aslında bu,
alt ve orta orta sınıflarla üst orta sınıflar ortasında karar süren bir sınıf içi savaş.
Burjuvalar, aristokratik bedellerin sun’iliğine karşı, dinî yahut dünyevî fark etmez, püritan bir eksende sâhiciliği koyuyorlardı.
Tabiat ve insan tabiatı
bu sâhiciliğin merkeziydi. (Tabiatlı İlah ise tercihliydi). Sanâyi kapitalizminde bu bakış, duygusal(romantik) motorlarını susturdu; soğudu; hem profesyonelleşti hem de bürokratikleşti. (Burjuva târihlerden orta sınıf târihlere geçiş). Üst orta sınıflar, disiplin toplumları üzerinden yaptı bunu. Orta orta ve daha aşağı orta sınıflar, bu süreçlerin rutinleştiği, tıkırında işlediği vakitlerde ses çıkaramadılar. Sanâyi kapitalizmin ezici sistemik krizlerinde ise üst orta sınıflar, disiplin toplumundan kopar ve
marjinalizm
gütmeye başlar. Bu marjinalizm, topyekûn kültüreldir ve ne toplumsalı ne de siyâsalı vurgular. Yâni öteki hiçbir şeye adanmış değildir.
Kendi kendisinin emelidir.
Devrimcilik de değildir bu. Olsa olsa
avangardlık ve biteviye kırılganlaşan bir incelmişlik fetişizmidir.
Orta orta ve alt orta sınıflara
yozlaşmışlık
olarak görünen de budur. Demokratlar, sosyalistler ve komünistler ile faşistlerin, nazilerin, falanjistlerin savaşı, aslında sürecin yanılsamalı ideolojik boyutunu ortaya koyar. Temel olarak, üst orta sınıf bedellerle, orta ve alt orta sınıf bedellerinin çatışmasıdır bu. Daha kültürel düzlemde bakıldığında, “sâhiciliğini kaybetmiş”, “yozlaşmış” orta sınıflara, daha alt katman orta sınıfların, aşağıdakileri de seferber ederek
sâhicilik dersi
vermesidir. Bugün Trump sempatisi etrâfında tuhaf bir halde seyreden de bu.. Unutmayalım ki bu durum tehlike saçıyor. Evet incelmişlik bir etaptan sonra yozlaşır ve sâhiciliğe karşı insanlığı susuz bırakır. Lakin, insanlığı basitçe kabalığa ve ölçüsüz bir tahripkârlığa vardıran da sâhicilik tutkusundan diğeri değildir.