ABD Başkanı Donald Trump önceki gün merakla beklenen gümrük vergilerini açıkladı. Trump, dış ülkelerde üretilen arabalara yüzde 25’lik tarife getirileceğini ve 185 ülkeye karşılıklı gümrük vergisi uygulanacağını duyururken, “ABD artık tek taraflı ekonomik teslimiyet siyasetine devam edemez” dedi.

Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu İngiltere, Brezilya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda, Mısır ve Suudi Arabistan için yüzde 10’la en düşük gümrük vergisi uygulanırken, Çin’e yüzde 34, Kamboçya’ya yüzde 49 ve Vietnam’a yüzde 46 tarife koyması dikkat çekti. Tüm ülkelere getirilen yüzde 10’luk temel gümrük vergisinin yarın, daha yüksek oranlı tarifelerin ise 9 Nisan’da yürürlüğe gireceği belirtildi. ABD’nin yeni gümrük tarifelerinin global iktisatta sakinliğe neden olacağı kestirimi nedeniyle petrol fiyatları yüzde 5 civarında geriledi.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Trump’ın öteki ülkelere karşılıklı tarifeler uygulayacağını duyurmasının akabinde kelam konusu ülkelerin ‘acele’ reaksiyon vermemesi gerektiğini savundu. Bessent, “Herkes ardına yaslansın, derin bir nefes alsın ve çabuk karşılık vermesin. Olaylar nereye gidiyor bir görelim. Şayet karşılık verirseniz o vakit olayları tırmandırabilirsiniz. Dış ticaret fazlası veren ülkeler her vakit ticaret savaşlarında yahut ekonomik tansiyonlarda kaybeden taraf olur” açıklamasını yaptı.

Çin Ticaret Bakanlığı, Trump’ın tarife açıklaması sonrası yayımladığı açıklamada ise sert reaksiyon gösterdi. Bakanlık açıklamasında, “Bu, tipik bir tek taraflı zorbalık uygulamasıdır. Bu, sadece ABD’nin kendi çıkarlarına ziyan vermekle kalmayacak, tıpkı vakitte global ekonomik kalkınmayı ve tedarik zinciri istikrarını da tehlikeye atacak” sözleri kullanıldı.

Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, ABD’nin karşılıklı tarifelerine karşı ek tedbirler hazırladıklarını söyledi. Von der Leyen, “Küresel iktisat büyük ziyan görecek, belirsizlik artacak ve korumacılık daha fazla yükselecek. Enflasyon artacak. Milyonlarca vatandaş daha yüksek market faturalarıyla karşı karşıya kalacak. İlaçlar ve ulaşım daha değerli olacak” dedi.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz da Donald Trump’ı global ticaret tertibine saldırmakla suçladı. Scholz, “Bu, tüm dünyada refah oluşturan ve esasen Amerikan eforlarının sonucu olan ticaret tertibine yapılan bir hücumdur. Bunun sonucunda tüm global iktisat ziyan görecektir” diye konuştu. Dünya önderlerinden de Trump’ın yeni gümrük tarifelerine reaksiyon geldi. Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, “ABD’nin gümrük tarifelerinin hiçbir mantıklı açıklaması yok” dedi. Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, kararı ‘endişe verici’ olarak tanımladı.

Paris’te iş beşerlerine konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Trump’ın yeni gümrük tarifelerini “sert ve yersiz” bulduğunu belirtti. Macron, Trump’ın Avrupa Birliğine (AB) yönelik tarife artışı açıklaması “netleşene” kadar ABD’de faaliyet gösteren Fransız şirketlerinden bu ülkedeki yatırım projelerinin tamamını askıya almalarını istedi.

Yeni gümrük vergileri listesinde ABD’nin 185 ticaret ortağı bulunurken, Rusya bu listede yer almadı. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Rusya’ya yönelik ABD yaptırımlarının ‘önemli bir ticareti engellediği’ için kelam konusu listeye dahil edilmediği bilgisini verdi. Trump’ın tarife listesine nazaran Ukrayna yüzde 10’luk temel tarife oranına tabi olacak.

Trump vergilerini Yeni Şafak’a değerlendiren İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, “ABD Lideri Donald Trump, ülkesi için yararlı bir iş yaptı. Bilhassa kısa vadede ve orta vadede. Lakin uzun vadede eza olabilir. Karar tüm dünyayı etkileyecek. Enflasyon artacak, büyüme zayıflayacak. Birtakım ülkeler resesyona girebilir. Avrupa Birliği ülkeleri ve Çin’in ihracatını olumsuz etkileyecek. Türkiye için vergi oranının yüzde 10 olması ise avantaj. Türkiye ile ABD ortasındaki ticaret artabilir. Üretim buraya kayabilir. Yabancı firmalar burada üretim yapıp öteki ülkelere ihracat yapabilir. Türkiye bu fırsatı yeterli kıymetlendirmeli. Üretimin ve ihracatın desteklenmesi gerekiyor” dedi.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu ise “Türkiye’nin düşük dilimde kalması hem direkt hem dolaylı yoldan olumlu bir gelişme. Şu anda fiyat rekabetinde zorlanıyoruz, bu durumun rekabet gücüne katkıları olur fakat bizim ek atmamız gereken adımlar da var. Bir de öbür ülkelerin kendi ortasında ticareti nasıl şekillendireceği de bizim durumumuz açısından değerli olacak. Net kıymetlendirme için önümüzdeki aylarda yaşanacak gelişmeleri de biraz izlemek gerekiyor” yorumunu yaptı.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Lideri Nail Olpak, ABD’nin uygulayacağı vergi ile ilgili şunları söyledi: “Ülkemize uygulanacak yüzde 10 gümrük vergisini öteki ülkelere kıyasla bir avantaja dönüştürerek, gerçek stratejiyle global ticaret rekabetinde bir adım öne geçebiliriz.”