Suriye’de artık bir devlet var
Suriye’de 61 yıllık kan dökücü, cani ve karanlık rejimin halk eliyle devrilmesinden sonra kurulan yeni devletin yol haritası yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Tabi aslında kendi doğal temposunda ve seyrinde.
Bizde yahut Avrupa’dan kimileri daha birinci günden ülkenin nasıl bir karanlıktan, nasıl bir cehennemden çıkmış olduğuna bakmaksızın kendi pembe dünyalarından akıllar vermeye başladı bile. Ahmet el-Şara’nın hür ve dürüst seçimler için doğal olarak en az üç-dört yılı işaret etmesi üzerine neredeyse katil Esed’in ruhundan medet isteyeceklerdi. Ne bekliyor olabilirlerdi ki? Çabucak yarın seçim yapılmasını mı? Hangi halkla, hangi nüfus envanteriyle, hangi sistemle? Verdikleri yansılarla ne dediklerinin farkındalar mı? Laf-u güzaf tabi.
Elbette ciddiye almaya bile değmez fakat 61 yıldır halkının milyonlarcasına cehennemi yaşatmış olan bu rejimden kurtulmuş olmanın sevincini ve bu sevinçle kendi önlemini almalarını bile bu insanlara çok gören zihniyete nedense çok yazık ki ziyadesiyle aşinayız.
Allah’tan Suriye’de emaneti üstlenmiş olanlar çok ehil ve çok akıllı-olgun beşerler. Ne yaptıklarını ve ne yapacaklarını çok güzel biliyorlar.
Herkesin aslında birinci etapta bilmesi gereken şey bu insanların 61 yıllık bir haydut çetesi idaresinin akabinde Suriye’yi kurtaran beşerler olarak çok büyük bir saygıyı ve takdiri hak ediyor oldukları.
Öteki yandan bu takım yönetirken en ufak bir kibir, dışlayıcı bir intikam duygusu yahut rövanşist davranışlar sergilemiyor. Zafer coşkusuyla bir şımarıklık sergilemiyor. Tabi oldukları İslami ahlak ve düstur onları çabucak her alanda esasen hukuk ve ahlak hudutlarında kalmaya zorluyor. Onlar bu sonlarda kaldıkça da çok model örnekler sergiliyorlar.
Geçtiğimiz günlerde Suriye’nin süreksiz Cumhurbaşkanı olarak ilan edilen
Ahmet Şara’nın kendi fotoğraflarının ihtilalin bir ikonu olarak meydanlarda yahut resmi dairelerde asılmasına karşı sergilediği tavrın, bugünün bütün çağdaş iktidarlarının ikonist zihniyetlerine meydan okuyan bir yanı bile olabilir.
İran’daki ihtilalden sonra Humeyni bile kendi fotoğraflarının bu halde ikonlaştırılmasından geri durmamış buna hiç itiraz etmemişti. Bunu bir kenara kaydedelim. Şara’nın ve onu yöneten takımın bu tavrı kuşkusuz Suriye’deki idarenin daha iştirakçi, daha istişareye dayalı ve diğerlerini tanıyan hürmet duyan bir hassasiyeti canlı tutacağının işaretlerinden biri.
Geçtiğimiz hafta içinde Suriye Anayasasının hazırlanması ve Suriye’deki genel gidişatı istişareyle ele almak üzere bir
Ulusal Konferans Hazırlık Komitesi
oluşturuldu mesela. Bu
Kurulun Sözcüsü Hasan Duğeym
’in birinci toplantılarının akabinde komitenin çalışmalarına ait yaptığı değerlendirmeler epeyce umut verici:
açıklamasında Komitenin Misyon ve Unsurlarını şu halde sıraladı:
“Komite Suriyeliler ortasındaki irtibatı yönetir ve geliştirir.
Tartışmaları, konsey çalışmalarını ve fikir alışverişini kolaylaştırır.
Çoğunluk görüşlerine dayanarak tartışmaları yapılandırır, tahlil eder ve özetler.
Konuları dikte etmez, tertipli ve verimli bir diyalog ortamı sağlar.
Toplantıları açıktır; bâtın gündem yahut kapalı oturumlar bulunmaz.
Tüm hazırlık çalışmaları, ziyaretler ve teşebbüsler şeffaf olup kamuoyunun tartışmasına açıktır.”
Komitenin birinci toplantısı için seçtiği yer çok kıymetli. Suriye ihtilalinin beşiği fonksiyonunu yerine getirmiş olan İdlib kentinde yapılmış olan birinci oturumunda bilhassa yerinden edilen vatandaşlar, yine inşa süreci ve meskenlerine dönüş konusu öncelikli olarak gündeme getirildi ki bu bahis, bilhassa merkezi ve güney İdlib, doğu Halep, Humus, Doğu Guta, Deraaya ve Cobar üzere ağır yıkıma uğrayan bölgeler için hayati kıymet taşıyor. Binlerce kişi hâlâ temel gereksinimlerden mahrum halde çadırlarda hayat çabası veriyor, bu da geri dönüş sürecini en büyük kaygı kaynağı haline getiriyor.
Bu ortada komite milletlerarası kuruluşlara da tenkitler yöneltti. BM de dahil olmak üzere memleketler arası kuruluşların Suriye’de gerçek bir ilerleme sağlayamadığı ve yapılan teşebbüslerin sırf telaffuzlardan, sonuçsuz toplantılardan ve etkisiz güç şovlarından ibaret kaldığına vurgu yapıldı. Bu süreçten dersler çıkarılabilir, fakat bu kuruluşlara güvenmek gerçekçi değil. Sonuçta Suriye Ulusal Konferansının şeffaflık prensiplerine bağlı kaldığı ve memleketler arası aktörlerle bağlantıya rastgele bir kısıtlama getirmediği ve getirmeyeceğine de değinildi.
Doha’da Aljazeera’nın Gazze Savaşından Suriye’deki Değişime: Orta Doğu’da Değişen Dinamikler
toplantısında da özellikle Nusayrilerin hukukuna yönelik olası ihlallere dair uyanıveren hassasiyetler de gündeme geldi.
zindanlarında 30 yıl her türlü haksızlığa ve azaplara maruz kalmış yaşlı bir Suriyelinin deneyimlerini anlatışı epeyce etkileyiciydi.
Sözlerinin sonunda her anı insanları ağlatacak bir dram olan o Suriyeli Esed’in uygulamalarının büsbütün mezhepçi olduğunun asla gözardı edilmemesi gerektiğini,
buna kendi yaşadıklarının her anında şahsen kendisinin şahit olduğunu anlattı. Kendisine yahut gördüğü diğerlerine azap edenler mezhepçi kin ve nefret hisleriyle kendilerine sövmekten geri durmadıklarını söyledi.
Buna karşın bütün bu yaşanmışlıkların asla bir mezhep olarak Nusayrilere karşı bir rövanş yahut intikam siyasetine yöneltmemesi gerektiğini de kaydetti.
Bizde de 54 yıl boyunca mezhepçi kin ve nefret siyaseti gütmüş olanlar ismine bugün uyanıveren hassasiyete karşı garanti yeniden devrimci idarenin inancı ve kültürüdür.
Eskiden rejimin mezhepçi saiklerle de irtikap ettiği katliamlara, insanlık kabahatlerine direkt ve bilerek isteyerek iştirak etmiş hatalılara yönelik tüzel takibat yok mu? Olmaz mı? Olmaması düşünülebilir mi?
Ama bu takibat asla aşikâr bir mezhebi mensubiyeti gaye almıyor.
Esed rejiminin sistematik kabahatlerine karışmış, devlette vazife yapmış Sünniler de var ve onlar da bu takibattan Sünni diye muaf tutuluyor değiller.
Var olan tüzel takibat, rastgele bir intikam hareketine dönüşmeden, büsbütün hukuk çizgisinde kalmak üzere artık şahsen devlet tarafından bir tüzel yargılama süreci olarak üstlenilmiş durumda.
Ayrıca Esed rejiminin bu kullanımından Nusayri bölümü de ziyadesiyle mustaripti.
Esed onları kendi iktidarı için kullandığı kadar onları kendi iktidarına ortak etmiş değildi. Aksine onları en büyük cürümlerinde öne sürdüğü halde onlara hiçbir hayat ve gelecek vaat etmedi.
Esed rejiminin halkına reva gördüğü sefaletten onlar da nasiplerini alıyorlardı.
Zaten Esed’in idare anlayışı bir devlet yönetmekten çok uzak, bir mafyatik hata örgütünün idare mantığına kadar tenezzül etmişti. Devlet eliyle kurulmuş olan uyuşturucu fabrikalarının üretimleri başta Körfez ülkeleri olmak üzere bütün dünyanın en büyük sorunu haline gelmişti.
