Sınırsızlığın bir başka ucu: Pornografik göstermecilik kültürü

En geniş tariflerinden birine nazaran pornografi, “bir şeyi nasıl yaşayacağımızı aslında hiç yaşanmayacak bir temsil ile belirlemek ve hatta onunla sınırlamak” manasına gelir.
Bugünün hedonizm ile kapitalizmi birleştiren çılgın dünyasında “arzu objesi belirlemek” tüketim davranışını tetiklemek için en kestirme yol malum. Bir metot olarak pornografi tam burada giriyor devreye.
Bugünün porno starlarının influencerlar, fenomenler ve kamusal alanda kendi kişiselliklerini (aslında kişilikleri olmadığı için kendilerini) pazarlayan tüm öbürleri olduğuna hiç kuşku yok. Aslında hiç yaşamadıkları, yaşamayacakları, hatta yaşanamaz hayatları dünyanın yeni ruhuna uygun formda pazarlayarak yemekten cinselliğe, dinden Kemalizm’e kadar pornografi boca ediyorlar üzerimize.
Din pornografisi yemek pornografisi kadar karlı mesela. Makyaj pornografisi çocuk bakımı pornografisi kadar karlı mesela.
Ne demek istiyorum? Şunu: Pürüzlerin, eksiklerin, fazlalıkların, tuhaflıkların, eşitsizliklerin devreden çıkarıldığı her alanda pornografi, kapitalizmin ticari karını artırarak ve maruz bıraktığı herkesi eksikli, pürüzlü ya da tuhaf hissettirerek yoluna devam ediyor. O yemeği asla o denli pişiremiyorsunuz. O elbise size asla o denli olmuyor. Asla o kadar hoş görünemiyorsunuz. Asla çocuğunuzla o kadar hoş irtibat kuramıyorsunuz. Asla o kadar duayı edemiyorsunuz.
Pornografik göstermecilik kültürü, çok değerli bir yan tesir olarak “yetersizlik” üretiyor çabucak her alanda. Onca “flat”lık, onca “berraklık”, onca “açık seçiklik” ya da “açık saçıklık” insanı daima “yetersiz hissettiriyor.
Esasen çağdaş insanın tüketim kültürü “ihtiyaç odaklı” olmaktan “tatmin odaklı” olmaya hakikat ilerlemişti ilerlemesine fakat sanıyorum insanlık tarihinde birinci kere insan teki “yetersizliğini bastırmak” için tüketmeye başladı. Bugün etrafımızı çepeçevre saran tüketim kültürü artık “alırsan memnun olursun” reklamları yapmaya gerek bile duymaz oldu. “Almazsan yetersizsin demektir” deyip geçiyor.
Şurası kıymetli: Bilim dünyası yaptığı araştırmalarla bize eşcinsel bir bireyin hayatı boyunca ortalama 500 kadar partner değiştirdiğini söylüyor. Bu değişimin temelinde yatan temel dürtünün “yetersizliği bastırmak” olduğunu düşünmemek için hiçbir sebep yok elimizde. Bir türlü tatmin olamamanın, tamam olamamanın, tamamlanamamanın getirdiği o büyük yetersizlik hissi eşcinsel bireyleri “belki sıradaki partnerle tatmin olurum” noktasına savuruyor.
Genişletelim bunu. Sıradaki restoranla, sıradaki kozmetik materyalle, sıradaki aşk simülasyonuyla… İnsan bir halde tatminsizliğini ortadan kaldırabilmek için daima tüketmeye mecbur hissediyor kendisini artık. Üstelik bu sarmalı korkunçlaştıran temel sorun, tükettiği her şeyin insanın kendisini tatmin hissinden biraz daha uzaklaştırıyor olduğu gerçeği.
Pornografik göstermecilik kültürünü bugünkü turbo kapitalizmin motoru haline getiren şeyi tam bu periyot daimde aramalıyız. Alıyor, deneyimliyor, tatmin olmuyor, tatminsizliğimizi artırıyor ve yine alıyoruz. Tam tekrar aldığımızda o aldığımızın yenisi, diğeri, ötekisi, üst versiyonu, bambaşkası çıkmış oluyor. Bütün tatminler kısa, çok kısa sürüyor böylece.
“Diğerleri tamam da ne demek istedin din pornografisi diyerek?” diye soracak olanlar için de kısaca oraya temas edeyim. Günümüzde en az konuştuğumuz problemlerden biri “dini tatmin” sorunu. Dindarlığı ya salt ritüele ya da salt kalp paklığına indirgeyen iki bakış açısından birini seçmemiz gerekiyormuş üzere atmosfer oluştu Türkiye’de. Meğer “tatmin” ikisinde de değil. Hiç olmadı, bundan sonra da olacağa benzemez. Lakin gelinen noktada pornografi sanatıyla amel eden hoca grubunun “şunu da yapın, bunu da yapın, şunu aslında yapmalısınız, şu çok sevap da bu da aslında o sevabın yanında bonus gibi” çeşidinden önermeleriyle bir dini hayat inşa edilemediği de gayetle ortada.
Yerim bitti. “Bunu da sonra konuşuruz inşallah” diyeceğim ancak çok tehlikeli bir yere masraf ucu. Zati yeteri kadar tekfir edildim, daha fazla edilmeye pek niyetim yok.