Şaşırmadığınıza şaşırın…
Amerikan seçkini, Avrupa-ABD tansiyonunu şöyle özetliyor; “Başkan Yardımcısı Vance ve Savunma Bakanı Hegseth’in yaptığı konuşmalar sadece müttefiklerine yönelik kelamlı hücumlar değil. Tıpkı vakitte
ABD’nin seksen yıllık dış siyasetinin toptan reddiydi”
. (‘The Trump administration trashes Europe and NATO’, D. Filkins, 20/02, The New Yorker.)
‘Günaydın’ da diyebilirsiniz, ‘geçmiş olsun’ da…
Gelgelelim, teşhis yanlışsız da, kurulan ‘sebep-sonuç’ bağı hâlâ yanlış. ‘ABD’nin Avrupa ve NATO’yu çöpe göndermesini’ yalnızca ve direkt olarak Trump’a bağlamaları ‘kendi sonlarına’ ait bir tıp safahat körlüğünü işaret ediyor. Birebiri Avrupa’nın mevcut idarelerinde de var…
Oysa yalnızca bu köşede alametlerini en az beş yıldır okuduğunuz, global jeopolitik/stratejik değişim süreci, Batı’nın dünyaya tutunma çabaları kadar, global çürümenin de hikayesiydi. Dış siyaset bağlamında, çok kutupluluğun komplikasyonları, türev ve işlevlerindeki dönüşüm bir cins ‘global Araf’ haliydi…
Bakın, şaşırmayı bile bilmiyorlar; 80 yıllık transatlantik ittifak göçüyor, İngiltere dahil, Avrupa ülkeleri Amerika’ya karşı bir çeşit direniş geliştirmeye çalışıyor,
arzın stratejik merkezinde kaymadır
, bunu bile, ‘Trump çok ayıp ediyor’a indirgiyorlar. Ne gaflet!
Trump elbette ‘büyük tetikçi’. Sistemin canına okuyor. Bir-iki vakte
Avrupa’nın mevcut önderleri zati kalmayacak
. Lakin geçiş devrinin tamamlanması ve ana oyuncuların yerlerini bulması için gerekli müddet
. Bu da bizi, en az iki defa yazdığımı hatırlıyorum,
götürüyor! Belirleyici ya da finali bağlayacak olan o. Trump’ın yıkıcılığını yalnızca tabanı düzeltmek sayın…
‘Eski düzenin’ adamları mevzuyu, bu dört yıllık süreyi, Trump’ı aşana kadar yönetim etmek, direnmek görüyorlar. Bu kendi sonlarını dönüşü olmayan bir uçuruma yanlışsız daha hızlı itiyor…
2028’in Başkanı için spekülasyon yapılmak istense, hiç kuşkusuz birinci akla gelen isim,
yeni nizamın tüm koşullarını taşıyan Elon Musk
! Amerika doğumlu olmaması handikap olarak zikrediliyor lakin günümüz koşulları düşünüldüğünde, Trump’ın aldığı kararlar hesaba katıldığında aşılması hiç sorun değil. Halledilir…
Aralık 2024’te şahsen Trump, “Musk Lider olamaz. Zira burada doğmadı. İnançtayım yani” diye latife yollu bir açıklama yapmıştı. Buradan bakarsanız, Musk’ın oğlu da, “sen Lider değilsin, kapa çeneni” demişti! Sorun Trump-Musk rekabeti değil. Bunu fitne fırsatı görüp, ikili ortasını açmaya çalışan liberal seçkinler, “ABD’yi kim yönetiyor” propagandası yapıyorlar. Lakin yarayı kaşımak için Time’ın kapağında Oval Ofis masasına Musk’ı esasen kendilerinin oturttuklarını görmüyorlar…
Olur olmaz başka bahis. Sonuçta zihin jimnastiğidir. Lakin
sonraki Lider kim olursun olsun ‘proses’in devam edeceği kesin
. Mümkünlük, bir finale de ulaşacağıdır. Avrupa’nın ne olacağı, ABD’nin neye evrileceği, Rusya’nın nereye bağlanacağı, Çin’in yükseleceği yahut düşeceği de bunun içindedir lakin asıl, ekonomik yeni tertibin nasıl kurulacağıdır. Jeopolitik buna nazaran inşa edilecek.
Zelenski gitse de Ukrayna’da menfaatlerimiz var…
ABD ve Rusya, Kiev ve Avrupa dahil herkesi Riyad masasından iteklerken Zelenski’nin Ankara’ya yaptığı ziyaret, eş zamanlamasıyla dikkat cazipti. Pekala, Ankara’nın Zelenski’yi ağırlamasında manidar bir hal var mı?
Türkiye, savaşın açık tarafları dahil, dünyanın tamamından farklı, yerli yerinde bir Ukrayna siyaseti geliştirdi, uyguladı ve İstanbul’da barışa en yakın noktaya ulaştı. Sonra bu masayı kimler ne çelmeler takarak devirdi biliyoruz…
Yine de Ankara,
hem ahlakî hem diplomatik çizgisini bozmadan “doğru”da kaldı
. Dünya’da da bu duruş aslında takdir ediliyor. Pekala, Türkiye bu formuna karşın, en azından mesken sahipliği yapamamak konusunda gönül kırıklığı geliştirmiş olabilir mi? Mümkün. Ve bu türlü niyeti var ise ‘sitem’ de hakkıdır. Savaşta “namuslu” kalmayı başaran Türkiye, masada olmayı da hak ediyor…
Kaldı ki, Ankara’nın çıkarları da var; Türkiye, hem Ukrayna hem Rusya ile özel alakalara sahip ve bunları tarafları kırıp-dökmeden yönetti. Karadeniz güvenliği yahut her iki ülke ile ticari bağlantıları, özel olarak Ukrayna ile savunma sanayi, Rusya ile güç evrakı, vb…
ABD herhalde şunu da görüyordur
; Avrupa’yı savunmaya daha fazla ilgi ve para göstermesi için teşvik ederken, tıpkı Avrupa’nın kendi özel/özerk savunma formatını geliştirmek arayışlarında yan gözle Türkiye’ye bakması, İngiltere dahil direniş geliştirme hazırlıkları üzere. Türkiye
Ukrayna’nın toprak bütünlüğünden yana
siyasetini da koruyor. Öte yandan bu savaşın nasıl ve kimler tarafından başlatıldığının, beslenip-büyütüldüğünün, yüzbinlere ulaşan can kaybının günahının kimlere ilişkin olduğunu da biliyor…
Kaldı ki Türkiye, her geçen gün kalınlaşan
, nereden nereye çizildiğini de rahatlıkla gözlemleyebiliyor. İngiltere’yle de şu sıralar ortası âlâ. Herhalde anlıyorlardır!
Tabii kolay yol da var; Zelenski gitgide tehlikeli bir periyoda giriyor. En sadeleştirilmiş tanımıyla,
iki harika gücün maksadı haline dönüşüyor…
Başkan Trump’ın, “Zelenski bizden 350 milyar dolar çalarak kazanılması imkansız bir savaşa girdi. Süratli hareket etmeli
aksi taktirde ülkesi kalmayacak
”. Yahut en kötüsü, Zelenski’ye yönelik “
” suçlaması ve “
” ikazı. Bunlar, Kiev yöneticisinin ipinin çekilmek üzere olduğunu gösteriyor…
Hakan Fidan’ın ziyaretten bir gün evvel dillendirdiği, “ideal dünyada Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunduğunu görmek isteriz. Lakin savaş devrindeyiz ve ne yazık ki bu savaşın sonucunda birtakım acı seçimler yapmak zorundayız” cümleleri de yerinde duruyor…
Trump Amerikası, sıra Ankara’yla görüşülecek mevzulara geldiğinde, ‘çatışmasızlık istediği her haritada’ Türkiye olduğunu görmeli…
