On bir ayın sultanı Ramazan geldi çattı. Müslümanlar bu özel ayda oruç ibadetlerini ezan saatlerine nazaran yapacak. Sabah ezanı vakti de öteki namaz vakitlerinde olduğu üzere tam olarak kaçta olduğu araştırılıyor. Sabah ezanı tüm Türkiye’de farklı saatlerde olabiliyor. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın resmi internet sitesinde (www.diyanet.gov.tr) yayınladığı namaz vakitleri sayfasına nazaran, sabah ezanının saat kaçta okunduğunu haberimizde sizlere aktarıyoruz. İşte vilayet il sabah ezanı vakitleri.

Sabah namazının vakti, tan yerinin ağarması demek olan ikinci fecrin doğmasından başlayarak güneşin doğmasına kadar devam eder. Buna nazaran imsak vakti, öteki bir deyişle oruç yasaklarının başlama vakti, fecr-i sâdıkın oluşması, yani tan yerinin ağarmasıdır. Kur’ân-ı Kerîm’de, “Artık (Ramazan gecelerinde) eşlerinize yaklaşın ve Allah’ın sizin için takdir ettiklerini isteyin. Şafağın beyaz ipliği (aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye kadar yiyin, için sonra akşama kadar orucu tamamlayın.” (el-Bakara, 2/187) buyrulmaktadır. İmsak ile birlikte sabah namazının vakti girdiğine nazaran bu vakitte sabah namazı kılınabilir. Bununla birlikte, hususla ilgili birtakım rivâyetlere dayanan Hanefîler, biraz geciktirilerek (isfar vaktinde) kılınmasını daha uygun (müstehap) bulmuşlardır (İbnü’l-Hümâm, Fethü’l-kadîr, 1/225; İbn Kudâme, el-Muğnî, 1/286; Zeylaî, Tebyîn, 1/82). Gerçekten Peygamber Efendimiz de bunu tavsiye etmiştir (Tirmizî, Salât, 3 [154]).

Sabah namazının vakti, güneşin doğmasına kadar devam eder. Çünkü Cebrâil’in Hz. Peygamber’e (s.a.s.) imamlık ettiğine ait hadise nazaran Cebrâil sabah namazını birinci günde tan yeri ağardığında, ikinci günde de ortalık aydınlanıp güneş doğmasına yakın bir vakitte kıldırmış ve, “…Bu, senden evvelki peygamberlerin (namaz) vaktidir ve (namazlar için) vakit bu iki vaktin ortasıdır.” (Ebû Dâvûd, Salât, 2 [393]; Tirmizî, Salât, 1 [149]) demiştir.

Vakit, namazın koşullarından birisidir. İslâm alımları ortasında “vakit, namazın şartıdır” gerekçesiyle vakitlerin teşekkül etmediği yerlerde o vaktin namazının farz olmadığını söyleyenler varsa da, namazın asıl sebebinin ilahî hitap olduğunu temel alarak, bu yörelerde namazların takdirle kılınacağını söyleyen âlimler çoğunluktadır (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, 1/362). Bir rivayette, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) âhır vakitte Deccal geldiğinde bir günün bir yıl, bir günün bir ay ve bir günün de bir hafta üzere olacağını söz etmesi ve bu günlerde namazların takdir edilerek kılınması gerektiğini belirtmesi (Müslim, Fiten, 110 [2937]), bu görüşün kanıtlarından birisidir. Bu hadis, vakitlerin oluşmamasının namazı düşürmeyeceğini ortaya koyduğu üzere vakit oluşmayan bölge ve vakitlerde namazların, vakitleri takdir ederek kılınması gerektiğini açıkça göstermektedir. Anlaşılıyor ki, ilahî hitap, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) sünneti ve amelî tevatür gereği bütün Müslümanlar, bir günde yani 24 saatte 5 vakit namazla mükelleftirler. Aksi hâlde kutuplarda ve kutuplara yakın bölgelerde olduğu üzere dünyanın kimi yerlerinde yaşayan Müslümanların bir kısmı (altı ay gece altı ay gündüz olduğu için) yılda yalnızca beş vakit namaz kılacaklardır. Şu hâlde, bir bölgede rastgele bir namazın vakti gerçekleşmiyorsa yahut tam olarak belirlenemiyorsa, o namazın vakti takdir edilerek kılınır.

Sabah ve cuma namazı dışında namaz kılarken vaktin çıkmasının o namazı bozmayacağı konusunda âlimler görüş birliği içindedir. Sabah namazında ise güneş doğarken namaz kılmayı nehy eden hadislere dayanan İmam Ebû Hanîfe, güneşin doğmasının kılınmakta olan namazı bozacağını söylemiştir. Bunun yanında İmam Ebû Yûsuf ve Muhammed son oturuşta teşehhüd ölçüsü oturulmuşsa namazın bozulmayacağını tabir etmişlerdir (Kâsânî, Bedâî’, 1/122-124; İbnü’l-Hümâm, Fethü’l-kadîr, 1/386). Öteki mezhepler ise Hz. Peygamber’in (s.a.s.) sabah namazının bir rek’atı kılındıktan sonra güneş doğar yahut ikindi namazının bir rek’atı kılındıktan sonra güneş batarsa o namazın tamamlanacağını ve geçerli olacağını bildiren hadisine (Buhârî, Mevâkîtü’s-salât, 28 [579]) dayanarak namaz kılarken vaktin çıkmasının o namazı bozmayacağını belirtmişlerdir (İbn Rüşd, Bidâyetü’l-müctehid, 1/102-103; İbn Kudâme, el-Muğnî, 1/273). Buna nazaran sabah namazında ihtilaf bulunmakla birlikte bir vaktin namazı kılınırken başka vaktin girmesi ile kılınmakta olan namaz bozulmaz.