Roma Avrupa Birliği’nin yeni başkenti mi?
İtalya’nın Mussolini hayranı, faşizan niyetlerini fazla gizleme gereği duymayan kadın lideri Meloni, heyecanlı bir tonda yaptığı konuşmasında
Roma’nın Avrupa’nın başşehri
olması gerektiğini sav etti. Bu, tarihi olarak bakıldığında son derecede yanlış bir savdır. Yanlışın Meloni üzere faşizm yanlısı bir önderin ağzından çıkması yadırgatıcı olamaz. Zira târih faşistlerden öğrenilmez. Onlar, olsa olsa târihi kullanırlar. Üstelik çok makûs bir biçimde..
Avrupalılık ideolojisi ve kimliği nevzuhûrdur. Onun derin bir târihi yoktur. Bu eksikliğin farkında oldukları için Avrupalılar kendilerine bir târih anlatısı inşâ ettiler. Kadim Akdeniz târihinin derinliklerinde yatan
Grekoromen kültürü kökleri olarak
tanım ettiler. Rönesans hareketinin bugünkü İtalya’da başlaması bu mirastan etkilenmesi dengeli addedilebilir. Lakin kıt’a sathında yaşanan öbür “Rönesansların” kendilerine Romalılık yahut Greklik kimliği üzerinden bakması son derecede “yakışıksız”, eğreti bir durumdu. Evet, Roma İmparatorluğu’nun bugünkü
Fransa, Hollanda, hattâ Britanya’ya şöyle bu türlü bir dokunmuşluğu
, bu coğrafyalarda
garnizon merkezler
kurmuşluğundan da kelam edilebilir. Fakat bu kadarı, Akdeniz havzasındaki parlak Roma mirâsı ile mukayese edilemeyecek kadar zayıftır. Akdeniz Avrupa’sının özellikle Doğu kısmıdır Roma mirâsının gerçek sâhibi.
Zeugma, Palmira, Petra
gibi mükemmel Roma kentlerinden eser yoktur Avrupa’da. Mısır, Yunanistan Anadolu ile mukayese edildiğinde Avrupa’nın arkeolojik geçmişi gülünç kalır. Avrupa müzelerinin tıka basa Akdeniz’den kaçırdıkları yapıtlarla dolu olması tam bir komplekstir. Bergama sunağının Berlin’de esâret altında olduğunu aklı başında ,vicdan sâhibi herkes bilir. Bu manâdaki yapıtları barındıran
Avrupa
müzeleri birer kültürel
cezâevidir
.
Ben sıklıkla Alpleri merkez alırım. Bu merkezden çizilen bir çizgi gerçek Avrupa’nın neresi olduğunu öğretir bize. Bu sınırın aşağısında kalan coğrafya Akdeniz’dir . Balkanlar, ki biz orayı
Rûmeli
, yâni Roma diyârı olarak biliriz, Akdeniz’e dâhildir. Akdeniz dünyâsı aşağı üst Anadolu’nun ,ki burası da
Diyar-ı Rûm
olarak bilinir ve Fars hududû ile bitiştiği yerlere kadar uzar. Hâsılı
Cebel-i Târık’tan başlayan ve Ağrı Dağı’na kadar uzayan bir büyük coğrafyadır burası
. Elbette kendi içinde şaşırtan bir kültürel çeşitliliği mevcuttur. Lâkin müşterek paydası ,her köşesinin
Romalı ekümenik/imperium
bir geçmişten hatırı sayılır bir hisse almışlığı, nasiplenmişliğidir.
Romalılar Akdeniz’e Mare Nostrum, Bizim Deniz derlerdi.
Roma’nın tekmil kurum ve kuruluşlarıyla bir imparatorluk hüviyeti kazanması MÖ.27 târihine sarfiyat. Bu mânâda
bânisi Augustus’
tur. MS .395’de ikiye bölünmesi, MS 476’da, “Batı Roma’nın” çökmesi Roma’nın sonu değildir. Roma, İstanbul’da küllerinden doğdu.
Konstantin onun ikinci bânisi
, Konstantinopolis ise onun ikinci başşehri oldu. Tarihî olarak biz Türklere çok büyük ağırlık kazandıran konulardan birisi de Roma’nın üçüncü bânisi ve vârisi olmamızdır.
Fâtih Sultan Mehmed, Roma’nın üçüncü bânisiydi.
(Kendisine boşuna, ”Ben Kayser-i Rûm’um” demiyordu).
Roma 1453’de tekrar kurulmuş oluyordu: Bu kere
Türk ve Müslüman olarak
ve bu
hâliyle de 1923’e kadar
devâm etti.
Hâsılı, biz Rûmî Müslüman Türklerin de bir modülü olduğu takriben 2000 yıllık bir birikimdir bu. (Unutmayalım ki Fâtih İstanbul’u fethettiğinde Ayasofya 900 yaşındaydı).
Avrupa târihi,
Katolik Kilisesinin hegemonik olarak merkezinde olduğu, ismine
feodalite
denilen,
Roma’nın temsil ettiği imperium geleneğinin taban tabana zıddına
çok kesimli farklı yapıların karar sürdüğü ,
devletsiz
bir bir sürecin mahsulüdür. Kilise yeni Roma’yı asla tanımadı.
Roma’daki hayâlî Roma ile İstanbul’daki gerçek Roma
ortasına kan dâvası girdi. Birincisi küçülüp kireçlenirken, oburu hayâtiyetini asırlarca devâm ettirdi.
Modern Avrupa’nın târihi Roma sonrası bir târihtir.
Avrupa’da hep bir
Roma olamamak kompleks
i karar sürmüştür. Voltaire Kutsal Roma Cermen imparatorluğu ile alay eder. “Ne Kutsal, ne Cermen ne de Roma’ydı” der. Bu kompleks Rus Çarlarında, lakin daha baskın olarak Napolyon’da çok çarpıcı şekillerde nüksetmiştir.
Avrupa Birliği bir Roma hayâlidir.
Merkezinde Almanya ve Fransa olduğunu biliyoruz. Almanya Roma’dan nasiplenmemiştir. Fransa ise Akdeniz’e bakan coğrafyasıyla çok cüz’i olarak Akdenizlidir. Ancak bu kadarı bile AB içinde çatlak oluşturmaya yetmiştir. Zira şayet ortada bir
Avrupa rûhû
varsa onun
katışıksız örüntüsü ve standartlarını koyan Almanya’dır.
İspanya yüzü Atlantik’e baksa da sürekli Akdenizli kalmıştır. Buna karşılık
Fransa bir yüzü Akdeniz’e baksa da ne Akdenizli ne de meselâ bir Hollanda kadar Atlantikli olabilmiştir.
Emsal bir durum İtalya için de vârittir. İtalya Alplere
yakın duran ve Avusturya etkileri taşıyan kuzey tarafıyla AB’ye lakin bir dereceye kadar ahenk sağlayabildi.
Lakin asla Almanya, Avusturya, Hollanda, Danimarka , Belçika üzere gerçek Avrupa devletlerinin disiplin standartlarında değil. Fransa ve İtalya melez Avrupalardır. Atlantik ile Akdeniz ortasına sıkışmış,
her ikisi de olamamışlıktan hasıl ne olduysa
o Fransa’dır. İtalya ise Torino ile Napoli ortasında bölünmüştür. Birincisi Avusturya’ya yakın hisseder kendisini. Başkası ise serâpa Akdenizidir. İtalya ve Fransa hâricinde kalan Akdenizli AB devletleri; İspanya, Portekiz ve son olarak Yunanistan AB standartlarıyla şu yahut bu derecede uyuşumsuz performanslarıyla tanındılar.
Artık
Avrupa Birliğinin en sancılı periyodunu
idrâk ediyoruz. Bunun en akılcı ve dengeli sonucunun Akdeniz dünyâsının, içinde eğreti durduğu AB’den kopmasıdır.
Akdeniz’i sönümlendiren
süreçler, Atlantik üzerinden
Avrupa’yı inşâ eden süreçlerdi.
Şimdi aykırısı işliyor.
AB’nin sönümlenmesinin Akdeniz’in yine yükselmesi
olduğunu düşünenlerdenim.(Bizim Batılılaşma târihimizi çarpıklıktan ve sığlıktan kurtaracak ve ona derinlik ve tutarlılık kazandıracak olan da budur). Bu tarihi bir fırsattır. Olgunlaşmasının iki koşulu var. Birinci kural
siyonizmin Akdeniz coğrafyasından katiyetle kovulmasıdır.
İkinci kaide ise siyonizmin yerini alacak
alternatif teopolitik ihtiraslar ve etnosantrizmlerden uzak durulmasıdır
. Değilse bu fırsat yine târihe gömülecektir.
Meloni Hanımefendi, yanılıyorsunuz..
Roma’ya AB başkentliği yakışmaz.
Koca bir Roma olarak kendinizi o yeni yetme ve ne idüğü belgisiz Brüksel ile denk mi tutuyorsunuz?
Avrupa’daki yegâne polis Roma’dır.
Gayrısı sonradan olmadır.
Roma’ya olsa olsa Akdeniz kentlerine başşehirlik yapmak yaraşır. Alışılmış ki eş başşehir İstanbul ile birlikte.
Ama faşizmin zedelediği bir zihin cihanında bunlar görülemez. Meloni hanımefendi, Trump ve Netanyahu’ya sempati dağıtacağınıza başınızı kaldırın ve görün. Çok farklı siyâsal meşreplere sâhip olan
Türk Erdoğan ve İspanyol Sanchez
’in Akdeniz işbirliği ve dayanışması ismine nasıl bir mesâî geliştirdiklerine bakın. Her ikisinin Gazze’de ölen Filistinli, Müslüman, ancak bir o kadar da Akdenizli çocuklar için nasıl çaba gösterdiğinden ders çıkarın….
