“En büyük kusur kusursuzluk tezidir. Kusursuzluk insanı kibre sürükler. Bu sebeple insanın kusurları, günahları ve kusurları onu istikrarda fiyat. İnsan olduğunu, Allah tarafından yaratılmış, sonlu bir varlık olduğunu hatırlatır. Bu sadette Hz. Hanzala bir gün Efendimiz (s.a.v)’e gelip ‘Hanzala münafık oldu’ der. Efendimiz (s.a.v) neden bu türlü söylediğini sorunca Hanzala şöyle açıklar: “Ya Resûlullah! Senin yanında bulunuyoruz, bize cennet ve cehennemden bahsediyorsun; güya onları gözümüzle görüyor üzere oluyoruz. Senin huzurundan çıkıp da çoluk çocuğumuzun yanına ve işimizin başına dönünce birçoklarını unutuyoruz.” Bunun üzerine Efendimiz (s.a.v) onu teselli mahiyetinde şöyle buyurur: ‘Nefsimi kudretiyle elinde bulunduran Allah’a yemin ederim ki şayet siz, benim yanımda bulunduğunuz hâlde devam edip zikir üzere olabilseydiniz, yataklarınızda ve yollarınızda melekler sizinle musâfaha ederlerdi. Ancak ey Hanzala, bazen o denli olur bazen bu türlü.”

(O’nun Gibi/ Muhammed Yazıcı)

“İnsanın kalbi, parlak bir ayna üzeredir. Berbat ahlâk ise, duman (is) ve zulmet (karanlık) üzeredir. O aynayı karartıp Allahu Teâlâ’yı görmekten alıkoyar, ortada perde olur. Hoş ahlâk ise, kalbe erişip o aynayı günah zulmetinden temizleyen bir parıltıdır, ışıktır. Bunun içindir ki Resulullah: ‘Her günahtan sonra, bir sevap işle ki, onu yok etsin’ buyurmuştur.”

(Kimya-yı Saadet/ İmam Gazali)

“Bütün yalancı rabler içinde en baskın olanı ise insan egosu dediğimiz şey, yani kendisini yaratıcısından bağımsız kabul eden ve kendi kendisinin efendisi üzere hareket eden benliktir. Bu benliğin, rehber edinmeyi reddettiğinde verdiği buyruklar, Kur’ân’da ‘hevâ ve heves’ olarak isimlendirilir ki Arapçada rüzgâr manasına gelen ‘hevâ’ sözüyle tıpkı kökten gelmek-tedir. Bu noktada Kur’ân, ‘hevâ ve hevesini ilah edinen kişi’yi, kuşların kaçırdığı yahut rüzgârın ansızın alıp uzağa götürdüğü şeye benzetir.”

(Tanrı’yı Hatırlamak/ Gai Eaton)

“Her yıl bir ay için oruç mimarı bize konuk gelir. Gelir gelmez de kollarını sıvar ve işe koyulur. Bir kahve içimlik bile beklemez, dinlenmez. Kutsallığın personelidir o. Birincinin beden meskenini şöyle bir yoklar. Bir sarsar insanı. O denli sarsar ki, bacalarda ne kadar birikmiş kurum varsa dökülür. Tabiat tesiriyle gevşemiş ve kopmaya yüz tutmuş sıvalar düşer. Yerinden oynamış kiremitler kayar. Organlar ortasında, kasların eklem yerlerinde, hareketsizliğin ve mevtin sembolü olarak gerilmiş kaç örümcek ağı varsa yırtılır. Beden konağı, böylelikle konuğun, büyük konuğun gelmiş olduğunu bilmiş olur. Sonra Oruç onarmaya başlar. Her hücreye iner ve hücre içinde bir kaynaşma, yumurta sarısının oluşumuna emsal bir tazeleniş başlar. Mevt sularında gezen, dolaylarında, etraflarında dolaşan her hücre, bu kaynar su yeniliğinde, hayata döner. Her hücre, vefatın bir yumurta kabuğu üzere ördüğü kireç zarını kırar.”

(Samanyolunda Ziyafet/Sezai Karakoç)

“Oruç neden ibarettir? Oruç, vücutla ruh ortasında direkt deneyim edilen bir savaştır. Oruç tutarken vücut acı çeker, talepte bulunur ve kendisine hizmet edilmez; öte yandan ruh bu acıyı denetlemektedir. Oruç ruhun vücut üzerindeki zaferidir; acı verici ve direkt deneyim edilen bir zafer. Oruç bu biçimde deneyim edilebilirse yalnızca acı değil; haz da verecektir.”

(Özgürlüğe Kaçışım/ Aliya İzzetbegoviç)