AK Parti 8’inci Olağan Kongre’sini dün Ankara’da gerçekleştirdi.

31 Mart 2024 yerel seçimlerinde alınan sonuç, AK Parti’de kapsamlı bir değişiklik beklentisi doğurmuştu. Dün oluşan listeler bu beklentileri karşıladı mı? Şu kadarını söyleyelim: Olabilecek, yapılabilecek, en mümkün buydu, bu kadar oldu, olabildi.

Esasen sorun yani son yıllardaki oy kaybı, yalnızca AK Parti’den ya da partinin idare kademelerinden kaynaklanmıyor. Partinin MKYK yahut MYK’sındaki isimlerin de orada yapılacak değişimlerin de seçmen tercihleri üzerinde tesiri hudutlu. Seçmen, “bu ismin orada ne işi var” diye sormuyor ve sorgulamıyorsa, belde teşkilatından genel merkeze kadar dönüp de parti idaresine bakmıyor, ilgilenmiyor.

2018’de geçilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle birlikte parti ve hükümet ortasında ayrışma oldu ve makas gitgide açılıyor. Partinin Genel Başkanı Erdoğan 2018 ve 2023 seçimlerinde yüzde 50’nin üzerindeki oy oranını muhafaza ederken, AK Parti 2018, 2019, 2023 ve 2024 seçimlerinde oy kaybetti. Seçmenin, Erdoğan’ı ülkenin başında isterken, parti üzerinden de aksiliklere yansısını gösterdiğini söylemek mümkün.

Parlamenter sistemde parti ve hükümet iç içeydi; Başbakan ve bakanlar parti içinden seçiliyor, parti ile Hükümet çok yakın çalışıyor, irtibat halinde oluyorlardı. Artık ise Hükümet ve parti, Hükümet ve Meclis ortasında aralık var.

Hükümet merkezi olan Cumhurbaşkanlığı Külliyesi ile AK Parti Genel Merkezi fizîken birbirlerine yakın olsalar da siyaset üretme ve uygulama manasında başka birer odak haline geldiler. O kadar ki, Külliye bürokratları kimi vakit siyasetçi üzere davranabiliyor, partiyi ve partinin ilgili ünitelerini yok sayacak biçimde siyasete müdahale edebiliyor, siyasi açıklamalar yapabiliyorlar.

AK Parti bir “eritme potasıydı”. Türkiye’nin tüm renklerini bünyesine katabiliyor, onları dönüştürebiliyor ya da kendi çizgisiyle uyumlu hale getirebiliyordu. İktidar ile parti ortasında makas açılırken, AK Parti bu dönüştürücü gücünü de yitirmeye başladı. Gelenler kendi lisan ve üsluplarıyla geldiler ve önemli bir “insicam” sorunu ortaya çıkmaya başladı. Partideki bu insicam sorunu, iktidara, Külliye takımına ya da Bakanlar Kurulu’na daha fazla yansıdı.

Asıl değerlisi şu: Erdoğan’ın karizmatik önder kişiliği en başından bu yana aslında partinin önüne geçiyordu. Kuşkusuz teşkilat küçümsenemez lakin Erdoğan birçok vakit partiyi tek başına omuzunda taşıyor, tek başına oy alıyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle bu ayrım daha da netleşmiş oldu. Parti, gelişmeleri uzaktan izler hale geldi. Lakin bu uzaklık, siyaset üretme ve uygulama konusunda iktidarı da değerli bir kaynaktan yoksun bırakmış oldu.

24 yaşında ve 23 yıldır iktidarda olan bir partide bürokratik oligarşinin oluşması son derece natürel. Bu oligarşiyi kırmak, aşmak da o kadar kolay değil. İşte onun için, dünkü kongrede olabilecek en mümkün değişim buydu, bu kadardı.

Şimdi değişim için gözler artık Bakanlar Kurulu’nda. Seçmenin oy tercihlerini etkileyebilecek asıl değişim orada bekleniyor. 31 Mart sonrası çokça dillendirilen değişimin son atılımı olacağı için de beklenti tümüyle oraya ağırlaşıyor.

AK Parti’nin dün oluşan takımı, “heyecan” ve “cesaret” ile hareket edebilirse, oy kaybını durdurabilir, grafiği bilakis çevirebilir. Türkiye’nin adeta kılcallarını oluşturan teşkilatın dünkü 8’inci Kongre sonrası yeni bir heyecanla kolları sıvaması gerekiyor. Ayrıca parti kademelerinin de risk alarak, cüretle, iktidardan ve Erdoğan’dan yük alması gerekiyor.

Parti iktidara gelmeden de var olabilir lakin iktidar, partisiz yapamaz. AK Parti’nin, iktidarın siyaset ve akıl kaynağı olma vasfını yine kazanması gerekiyor. Bu da lakin heyecan ve hamasetle olabilir.