Orta Doğu’daki gerilim piyasaları vurdu: Küresel piyasalar haftaya temkinli başladı
İran ve İsrail ortasında devam eden çatışmalar yatırımcıların odağında olmaya devam ederken, hafta sonu ABD, İran’da bulunan Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenledi. ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın kilit nükleer zenginleştirme tesislerinin büsbütün yok edildiğini belirterek, İran’ın barış yapmak zorunda olduğunu aksi halde sonraki taarruzların çok daha ağır olacağını söyledi.
ABD Lider Yardımcısı JD Vance de Washington idaresinin Tahran ile çatışmayı sürdürme değil diplomatik tahlil arayışında olduğu bildirdi. Analistler, Orta Doğu’da artan tansiyonun başta güç arzı olmak global ekonomik riskleri artırdığını belirterek, bölgeden gelen haber akışının yakından takip edildiğini söyledi.
Orta Doğu’daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlayan Hürmüz Boğazı’nın ABD’nin İran’a yönelik hava saldırısının akabinde kapatabileceğine yönelik kaygılar tekrar güç kazandı. Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3’te 1’i Hürmüz Boğazı’ndan geçerken, LNG ticaretinin yüzde 20’si de bu su yolundan sürdürülüyor. Bölgeden sevk edilen petrolün kıymetli alıcıları ise Asya ülkeleri olarak öne çıkıyor.
İran’daki yetkililerin mevzuya ait açıklamaları yakından takip edilirken, İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komitesi Üyesi İsmail Kevseri, Meclisin, Hürmüz Boğazı’nın kapatılması gerektiği sonucuna vardığını lakin en son kararın Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu uhdesinde olduğunu belirtti. Analistler, 1970’lerdeki petrol krizine misal bir arz krizinin ortaya çıkmasının global iktisatta derin problemlere yol açabileceğini aktardı.
Cuma günü New York Borsası’nda Nasdaq endeksi yüzde 0,51 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,22 düşerken, Dow Jones endeksi yüzde 0,08 yükseldi. ABD’de endeks vadeli kontratlar ise hafta sonu Orta Doğu’daki gelişmelerin akabinde yeni haftaya negatif bir seyirle başladı. Orta Doğu’daki çatışmaların tesiriyle ortaya çıkan güç arz telaşları tesirli olmayı sürdürürken, Brent petrolün varil fiyatı yeni haftaya yüzde 1,2 yükselişle 76,8 dolardan başladı. Birebir dakikalarda Batı Teksas tipi (WTI) ham petrolün varili de yüzde 1,3 primle 74,7 dolardan başladı.
Tahvil piyasalarında ise satıcılı bir seyir öne çıkarken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yeni haftaya 2 baz puan yükselişle yüzde 4,40 düzeyinde başladı. Altının ons fiyatı ise ABD’nin diplomatik tahlil bildirilerinin tesiriyle erken saatlerdeki yararını silerek şu sıralarda yüzde 0,8 azalışla 3 bin 358 dolardan satılıyor. Para üniteleri tarafında doların gelişmiş ülke para ünitelerine nazaran kıymet yararı öne çıkarken, dolar endeksi, şu sıralarda yüzde 0,4 yükselişle 99,1 düzeyinde bulunuyor.
Avrupa borsalarında cuma günü İngiltere hariç müspet bir seyir öne çıkarken, jeopolitik tansiyonlar bölgenin odağında bulunuyor. Avrupa piyasalarında, endeks vadeli kontratlar yeni haftaya negatif başladı. İmalat sanayi aktivitesi ve büyüme tarafında meselelerin hala devam ettiği Avrupa iktisadında güç arzındaki sıkıntıların maliyetleri artırabileceği telaşıyla Hürmüz Boğaz’ından gelecek haber akışı yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor. Makroekonomik bilgi tarafında ise bugün bölge genelinde açıklanacak imalat sanayi ve hizmet dalı Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) bilgileri takip edilecek.
Analistler, Avro Bölgesi’nde son açıklanan ve beklentilerin üzerinde gelen büyüme bilgilerinin bölgedeki resesyon kaygılarını hudutlu da olsa baskıladığını belirtti.
Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,20 paha kaybederken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,48, Almanya’da DAX 40 yüzde 1,27 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,74 kıymet kazandı.
Asya tarafında karışık bir seyir öne çıkarken, Orta Doğu’daki devam eden tansiyon bölge hisse piyasaları üzerinde tesirli oluyor. Hürmüz Boğaz’ından yapılan güç sevkiyatının önemli bir kısmının ulaştığı Asya ülkelerinde bölgedeki gelişmelere yönelik haber akışı yakından takip ediliyor. İran’ın mümkün bir boğaz kapatma teşebbüsünde, boğazı büsbütün kapatmak yerine kimi ülkelerin tanker gemilerine yönelik yaptırım uygulayabileceği ve Çinli tankerlerin mümkün yaptırımlardan daha az etkileneceğine yönelik iyimserlikler Çin endekslerini destekliyor.
Bölgedeki makroekonomik bilgi akışı da takip edilirken, bugün açıklanan datalara nazaran Japonya’da haziran ayına ait imalat sanayi PMI 50,4 ile geçen aya nazaran güçlenmeye işaret ederken, hizmet dalı PMI’da 51,5 ile güçlü kalmayı sürdürdü.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,2 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,3 düşerken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,3 yükseldi.
Cuma günü alış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,11 kıymet kazanarak 9.203,37 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise cuma akşam seansında olağan seans kapanışının yüzde 0,4 üzerinde 10.306,00 puanda süreç gördü.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,1 yükselişle 39,6730’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 39,7270’ten süreç görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde finansal hizmetler itimat endeksi, yurt dışında ise dünya genelinde açıklanacak imalat sanayi ve hizmet kesimi PMI datalarının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.400 puanın direnç , 9.100 ve 9.000 düzeylerinin takviye pozisyonunda olduğunu kaydetti.
10.00 Türkiye, haziran ayı finansal hizmetler itimat endeksi
10.30 Almanya haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
11.00 Avro Bölgesi, haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
11.30 İngiltere, haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
16.45 ABD, haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
17.00 ABD, mayıs ayı mevcut konut satışları
