Ordu ve dış politika refakatinde ‘yeni enerji’…
‘BESA Center’a nazaran, -ki pek bilindik/etkili İsrail Think-Tank’ıdır-Şam’ın el değiştirmesinin akabinde Ankara-Tel Aviv alakalarının bir boyutu da şöyle…
“Suriye’deki Esad rejiminin düşüşü, Türkiye’nin ülke üzerinden petrol ve gaz boru çizgileri inşa etme planlarını yine canlandırdı ve
komşu devletler için bölgesel bir ‘enerji koridoru’
haline getirdi. Bu planlardan kimileri
Arap-Körfez Devletlerine Türkiye üzerinden Avrupa’ya güç ihraç etmek
için daha uygun bir karayolu sunacak ve
İsrail’in emsal isteklerine meydan okuyacaktır.
İsrail’in doğal gazını boru çizgisi aracılığıyla yeni pazarlara ihraç etmek için öteki fırsatları da var fakat Türk planları,
İsrail’in Yunanistan ve Kıbrıs ile bağlarını baltalama riski taşıyor.
İsrail, bölgedeki yeni ekonomik fırsatların elinden kaçmaması için Suriye’deki ‘boru çizgisi oyununu’ yakından takip etmelidir”…
‘Türkiye neden bütün güç yollarını istiyor’ (04/01) başlığı altında kabaca bir açılış yapmıştık bu konuya…
Körfez, Irak-Suriye, Azerbaycan-Kafkasya, Balkanlar-Doğu Avrupa, Ukrayna ve Kıbrıs-Akdeniz-hatta Kuzey Afrika miğferini birleştiren, buradan ‘enerji toplayıp, taşıyacak’, ‘bölgesel’ tanımının en hacimli şebekelerini birleştiren bir ‘Türk Havzası’…
Tabii oldukça karışık, binbir hesap/dengeyi kollamayı/yönetmeyi gerektiren, orta vadeli (5-10 yıl), kademeli bir süreçtir. İsrail-Gazze-Şam konjonktürü ile Rusya-Ukrayna savaşının bugün içinde bulunduğu koşullar da bu gelişmeye tesir etti…
Irak’ta Barzani idaresinin Kerkük de dahil petrol gelirlerine paydaşlık için Bağdat idaresine bir cins ültimatom vermesi de, Suriye’de Amerika muhafazasındaki terör örgütlerinin elindeki petrol kaynaklarının akıbeti de, ta ‘Kuzey Akım Doğalgaz Boru Hattı’na yapılan Batı tipi sabotaj da, Türkiye-Irak ortasındaki ‘Refah Çizgisi Projesi’ de, Azerbaycan-Ermenistan savaşı, Zengezur açmazları, İran çıkışlı güç problematikleri de, hepsi dahildir…
Nihayet, savaş sürerken bile Avrupa’ya güç taşımaya devam eden Avrupa’ya giden Rus sınırının, Kiev idaresinin muahedeyi uzatmamasıyla 1 Ocak sabahı kesilmesi yeni kriz değilse de, yeni kaideler yarattı. Kriz yaratmadı zira Avrupa zati bu kanaldan bağımlılığını yaklaşık yüzde 20’ye kadar azaltmıştı. Bugün muhtaçlığın büyük kısmını ABD karşılıyor!
Hepsi birden
Türkiye’nin Avrupa güç kartını pekiştiren bir potansiyel yaratıyor.
Bir ucu bu, öteki ucu üstteki sıraladığımız harita…
Son olarak, Avrupa’ya doğalgaz sağlayan
boru çizgisine Ukrayna tarafından yapılan taarruz teşebbüsü de-Rusya Savunma Bakanlığı’nın tezi bu ve fail olarak, satıcı konumunu korumak isteyen ABD’yi gösteriyorlar-enerji savaş ve rekabetinin boyutunu, birebir vakitte Türkiye’nin bu kulvardaki pozisyonunu işaretliyor…
Enerji evrakı, global çekişme ve savaşların sebep-sonuç münasebetlerini açıklayan en stratejik başlıklardan birisi…
Biden’ın, başkanlık periyodunun sonunda ABD karasularında petrol ve doğalgaz sondajına yasak getirmesi, Trump’ın vazifeye gelir gelmez bu yasağı kaldıracağını açıklaması,
üzerinde gelişen ‘yeni kutup’ dinamikleri, Almanya’da yaklaşan seçimlerde iktidara gelmesi halinde Kuzey Akım çizgisini tekrar hayata geçireceğini vadeden AfD’nin yükselişi, Kıbrıs Rum tarafında yaşanan çok uluslu askeri yatırımlar, Yunanistan’ın Ege adalarını İsrail dayanağıyla füze deposuna/duvarına çevirme planı, Türkiye ile yeni Suriye ortasında mümkün deniz yetki muahedeleri, hem Doğu’nun hem Batı’nın güç tedarikçisi Körfez ülkelerinin kaygan tabanları, Hindistan-Körfez-İsrail-Akdeniz-Avrupa sınırı projesi, İran-Pakistan-Afganistan çizgisi, hepsi tıpkı evrakın sayfaları…
Yani, Türkiye’nin Avrupa’ya gaz akışında neredeyse tek tabancaya yükselişi yalnızca bu sınırın kendisiyle alakalı değil.
Ortadoğu-Avrasya-Kafkaslar-Avrupa
üzere ana jeopolitik levhaları bağlıyor. Yetmiyor,
Çin-Rusya-ABD-Hindistan’ı,
tüm üstün güçleri Ankara üzerine daha çok düşünmeye teşvik ediyor. Bu bir kombin…
Türkiye’nin refahını etkileyen büyük kalemlerden ikisi güç ve terördü. Hâlâ da önemli tesirleri bulunuyor. Lakin Ankara’nın bu iki kalemdeki temel kabulü, başlangıçta kendisinde bulunmayan “savunma” ve “enerji kaynaklarında” bağımsız kalma planıdır…
Savunma gereksinimlerinde “neredeyse tamamen” diyebileceğimiz kadar, birincil güç gereksinimlerinde da “tamamen” dışarıya bağlı, bağımlıydık. Bu da ülkenin tüm “bağımsızlık” arayışlarına ağır tehdit oluşturuyor, politik gücü kırıyordu…
Savunma sanayindeki gelişmeler büyük oranda bu mecburiyeti savuşturdu. Bitmedi lakin en azından “düşünce biçimimizi” değiştirdi. Yerlilik oranı arttığı kadar ihraç eserleri ortaya çıktı…
Enerjide ise dışarı bağımlılık o kadar yüksek ve sonluydu ki, üretim arayışları yerine alımlarımızı farklı ülkelere dağıtarak riski azaltmaya çalışıyorduk. Bu siyaset da doğrudur ancak özünde yalnızca yamadır. Sonuçta yeraltı kaynağımız yoktu yahut bulamıyorduk. Fakat petrol ve doğalgaz aramalarında elde ettiklerimiz merhem olmaya başladı…
Daha evvel Türkiye’nin güç perspektifinde hiç bulunmayan çıkış kapıları açmak, örneğin, yurt dışında, çok uzaklarda fiilen güç aramak/üretmek, ülke topraklarında az element arayışlarına girişmek, nükleer santraller için kol sıvamak, LNG yatırımları, arama gemileri satın almak ve yapmak,
hepsi paradigma değişikliğidir…
Bugün de ‘tamamen bağımsızız’ diyemeyiz. Ama gücün haritalandırdığımız coğrafyalardan toplanması ve dağıtılması/satılması bu kritik açığı büsbütün giderebilir. Özünde; almak ile dağıtmak ortasındaki fark,
yaratıyor ve yalnızca “alan el” pozisyonundan sıyrılıyorsunuz.
Enerjinizin kesilmesi tehdidi, karşı tarafın da yaralanacağı bir istikrara,
alış-veriş mahkumiyetine dönüşüyor.
