Nuray Mert ve “terör örgütü üyeliği”
Geçtiğimiz hafta içinde Nuray Mert hakkında “terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla bir dava açılmış olduğunu duyduğumdan beri Türkiye’de yaşadığımız son 40 yıl önümde tekraren seyrettiğim bir uzun sinema şeridi üzere geçip duruyor. Ne oluyoruz? Nereye gidiyoruz? Haberi birçok arkadaşa yolladım ve tıpkı soruyu sordum, ne oluyoruz? Eski ortak arkadaşlarımızın birçok benden duymuş oldu haberi. Onlarda da bir şaşkınlık.
Nuray Mert’e birçok şey söylenebilir
, sonuçta çok keskin ve çok kişiyi rahatsız edecek fikirleri ve duruşları olan biri. Lakin ona isnat edilemeyecek, yakıştırılamayacak, hatta yapışmayacak tahminen tek şey bir “
terör örgütü üyeliği
” yahut hatta rastgele “
bir örgüte üyelik
”. O hiçbir örgüte üye olamayacak kadar bağımsız düşünebilen, özde muhalif bir kişiliğe sahip zira. Bildiğim kadarıyla katıldığı bütün tabanlarda, kendi doğrularına nazaran yanlışları söylemekten hiçbir vakit geri durmayan, tahminen bu yüzden hiçbir yapı yahut örgüt içinde bir yer edinemeyecek bir duruşa sahip.
“
Hep muhalif olmak
” hayatında tarz-ı siyasetini belirleyecek kendisini tabir edecek bir kelam sorduğunuzda duyabileceğiniz tahminen birinci tariftir. Gerçekten bu başlık altında bir kitap da yayınlamıştır. Şahsen hiç katıldığım bir tarz-ı siyaset değil şüphesiz. Bir tartışmada İslamcılıktan da daima muhalif olmayı bekleyenlere bütün teorik altyapısıyla İslamcılığın referansı olarak Peygamberin hiçbir vakit muhalif kalmayı bir ülkü belirlememiş olduğunu, tersine Mekke deneyimi kadar Merdine deneyiminin olduğunu da hatırlatmaya çalıştım. Her neyse, bu benim kendi şahsi görüşüm natürel, fakat bu görüşe hiç kimse katılmak zorunda değil, Nuray Mert hiç değil.
Bu farkı zikretmemin sebebi de onu bu bahiste eleştirmek yahut kendi haklılığımı ispat etmek değil, ona bir örgüt üyeliği isnat etmenin ne kadar akıl-dışı bir şey olduğunu anlatmak.
Nuray Mert’le tanışıklığımız doksanlı yılların başlarına kadar sarfiyat.
Birinci tanıdığım andan itibaren elbette farklarımızla birlikte çok güçlü verimli diyaloglarla yürüyen bir dostluğumuz oldu. 28 Şubat sürecinde Ankara’da bir küme arkadaşla birlikte çıkarmakta olduğumuz
Tezkire dergisi
nin yayın şurasına katıldı ve çok hoş katkılar yaptı, çok güçlü yazılara imza attı. 2003 yılında
Doğu Konferansı
kapsamında hem ABD’nin Irak’ı işgaline karşı Türk aydınları ismine bir duruş sergilemek üzere ikinci bir amaç olarak zikredilen Suriye’ye bir otobüs dolusu aydınla birlikte yol aldık.
Hem o vakte kadar hem o vakitten sonra 2007 yılına kadar ülkenin ve dünyanın içinden geçtiği birçok sıkıntıya birçok aydın-entelektüelle birlikte tartışarak, yer yer birbirimize katılarak yer yer ayrışarak lakin asla birbirimizi bir şeylerle itham etmeden yaklaştık.
Diyebilirim ki, birbirinden çok farklı fikir ve mizaçtaki entelektüellerin birbiriyle tartışabildiği, birbirlerine kendilerini bizatihi anlatabildiği o taban bilahare yaşadığımız süreçlerin sonundaki en büyük kaybımız.
Bu tam olarak ne vakit ve neden kayboldu? Evvelden yavaş yavaş ilerleyen bir kopuştu tahminen fakat asıl büyük kopuş Seyahat ile birlikte yaşandı sanırım. Sebeplerini, sorumlularını burada bir çırpıda tespit edip haklarında karar tesis edecek durumda değiliz şüphesiz.
2007’de ise Nuray Mert’in son kitabında kendisinin de anlattığı üzere Cumhurbaşkanlığı seçimindeki tavrı hasebiyle oldukça zıt pozisyonlara düştük.
Hiçbir vakit tartışma adabını elden bırakmadan onun bu tavrını eleştirdim. Sonradan yaşanan birçok sorunda çok farklı düşünüyorduk lakin hiçbir vakit onun yazdıklarında yahut takındığı tutumlarda hesapçı yahut söylediklerine inanmayan, samimiyetsiz biri olduğunu düşünmemişimdir.
Bilakis diğerlerinden duyduğumda düşünmeye değmez bulduğum fikirleri bile kendisinden duymaya bir kulağımı açık tutmuşumdur.
Hiç hoşuma gitmese de. Son kitabını da (
Batı İslâm’ı Çok Sevmişti-Batı’nın İslâm Siyasetleri ve İslâmcılık, Bağlantı Yayınları, 2022
) okudum, çok itirazım oldu, ha bugün ha yarın bir değerlendireyim diyordum ancak bir türlü fırsat bulamadım. Neyse, husus bu değil.
Açıkçası bugün
Nuray Mert
’i siyasal bahislerde yazıp konuşmaya “
veda etmeye
” sevk eden ortamı göz gerisi edemeyiz. Elbette bu ortamın tek başına iktidar etrafınca oluşturulduğunu söylemek mümkün değil.
Nitekim Nuray Mert bugün tabire itiraz etse de adeta “dokuz köyden kovulmuş” durumda
. Aslında bu durumdan rahatsız olmadığını düşünerek kendisine farklı bir hürmet duymuşumdur daima. Dışlanmayı, bedel ödemeyi göze alarak ve ödeyerek kendi doğrularının peşinde ısrarlı bir insan, ne olursa olsun hürmet uyandırır. Kendi doğrularında ısrar eden bir insanın herkes tarafından kabul gördüğü nerde görülmüştür?
Kemalizmi eleştiren görüşleri münasebetiyle Cumhuriyet gazetesinden
, Referandumdaki tavrı “yetmez lakin evetçi” olarak yorumlandığı için sol çevrelerden, yeniden daha evvel başörtüsünü savunduğu için vaktin laikçi-Kemalist “iktidar çevrelerinden”, sanırım tekrar Kürt sıkıntısında de “üyesi” olmakla suçlandığı “örgüt” etraflarından epey hışma uğramış Mert.
İktidar etrafları tabiri caizse kovulmuş olduğu bu dokuz köyün biri.
Gerçi bugün konuşmamızı engelleyen, üzerimizde baskılar uygulayan, linç hışmını tahrik eden tek bir merkez tek bir iktidar da yok. Her kümenin kendine nazaran oluşturduğu bir âlem var ve her âlemde farklı bir iktidarın otoritesi, baskı, aforoz, dışlama düzenekleri çalışıyor. Lakin kuşkusuz tahminen başka köylerin yahut iktidar merkezlerinin hiçbiri başkalarına karşı iktidarın “yargı” gücünü işletebilecek pozisyonda değil ve
tam da bu vicdan sahibi herkesi öteki türlü ilzam eden önemli bir ahlaki durum oluşturuyor.
11 sene evvel, yani 2013 yılında başlayan “
Çözüm Süreci
”nde pek çok gazeteci üzere, PKK mensupları ile görüşmeler yapmış, bunları da kamuoyu ile paylaşmış Mert. O periyotta oluşan atmosferde kabahatin tarifi da, niteliği de, o atmosfere nazaran tekrar şekillenmiştir ve Mert bu ortamda Türkiye’de oluşan o sürecin atmosferine güvenerek biraz daha yavuz davranmış, bir nevi elini taşın altına koymakta öne çıkmış. Gerçekten, tekrar bu münasebet ile açılan bir soruşturmadan, “
Barış süreci kapsamında
” olduğuna işaret eden bir beraat kararı da çıkmış. Buna karşın bugün bu olay münasebetiyle “terör örgütüne üye olma” ithamıyla Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanacak.
Bunu iktidarın muhaliflerini susturma çalışması kapsamında ele almanın daha karmaşık bir problemimizin teşhisini daha da zorlaştırdığını biliyorum.
Nereden biliyorsun diye soracak olursanız, 22 yıllık iktidar periyodunda
Ergenekon
’dan
Balyoz
’a oradan da
FETÖ
davalarına ve bilahare öteki davalara kadar yargının nasıl çalıştığını artık az çok biliyoruz:
Türkiye’de önemli bir yargısal akıl sıkıntımız var.
Elbette iktidarla ve genel olarak siyasetle karmaşık ilgiler içinde şekillenen ve çeşitlenen bir sorun bu.
İktidara selam durur görünürken dönüp bir oldubittiyle iktidarı da siyaseti de belirleyen bir yargı tipik bir sorundur
. İktidarla alakaya de indirgenemeyecek bir sorun. Yargı her vakit kendi ideolojisini, özerk iktidarını ve davranışını yaratıp işleyen bir güç.
Asıl büyük maksada odaklanırken ortaya takılan küçük kurbanları teferruat sayıp küçümsemek, kurunun yanında yaşın yanmasını olağan görerek başlayan bir dikkatsizlik, özensizlik adaletin en büyük katili.
Verilen haklı uğraşların kurunun yanında yaşları yakmayı haklılaştırdığı kanısı ne yazık ki bütün bu davalarda hükümdardan fazla kralcıların, yargı üzerinden kendi iktidarlarını kurmaya çalışanların önünü açıyor
, telafisi imkânsız vahim yargı cinayetleriyle karşı karşıya bırakıyor.
Adalet kurunun yanında yaşı yakmanın değil, her şeye karşın kuruları yaştan ayırmak için işleyen kılı kırk yaran bir hassasiyetin ismidir.
