Miras değil alın teri
İstiklal Savaşı bitip de kalkınma savaşı başladığında Cumhuriyet bir sermaye sınıfına muhtaçlık olduğunu fark etti. Devlet takviyesi ile kısa müddet içinde bilhassa İzmir ve İstanbul’da ulusal bir sermaye sınıfı oluşturma çalışmaları başladı. Lakin kısa müddet içinde sermayenin ulusal olması yanında, Kemalizm’e de koşulsuz ve şeriksiz itaat kriteri devreye girdi. Devlet ve sermaye sınıfı, birbiri üzerinden geçinen bir çelik çekirdeğe dönüştü. Bu çekirdeği kırıp içeri girmek kolay değildi; Nuri Demirağ ya da Nuri Killigil üzere isimler örneğin dışlandılar, hatta tasfiye edildiler.
Cumhuriyet’in birinci yıllarında yalnızca iktisat alanında değil; eğitimden sanata, bürokrasiden sivil hayata kadar her alanda var olabilmenin, ayakta kalabilmenin yegâne kuralı o çelik çekirdekle uzlaşmaktı. Statükoya iman etmeyen bir kişinin, üniversite okuyabilmesi, okusa bile bürokrasiye girebilmesi, orada ilerleyebilmesi mümkün değildi. Gazete çıkarmak, kitap yayınlamak, bilimle, sanatla iştigal etmek, sahneye çıkmak, meşhur olmak, fakat ve fakat statüko ile iyi geçinmekle mümkündü.
Demokrat Parti devrinde bu çelik çekirdek kırılmadı. Toprak sahipleri, çiftçiler, köylüler eskiye göre daha düzgün durumdalardı, yoksulluk bir nebze de olsa kırılmıştı lakin sermaye yapısı tıpkı kalmıştı. Tekrar de Anadolu’da kıpırdanmalar başlamıştı. 27 Mayıs 1960 darbesini ve sonra gelen darbeleri yalnızca iktisadi boyutuyla kıymetlendirmek bile kâfi olacaktır. Menderes’in az da olsa taşları yerinden oynatması, sermayenin kaygılanmasına yol açmış, bu da darbeyi getirmişti.
60’lar ve 70’ler, Anadolu sermayesinin alan ve imkân bulabildiği ölçüde başını uzatma çabası verdiği yıllardı. Necmettin Erbakan 1968’de TOBB başkanı seçildi ancak kısa müddet sonra misyondan el çektirildi. Erbakan’ın bağımsız siyasete girdiği günlerde, İstanbul sermayesinin çatı örgütü TÜSİAD kuruldu. Erbakan’ın ancak daha çok Anadolu sermayesinin yükselişi, 12 Eylül darbesini getirdi.
Turgut Özal liberal iktisat siyasetleriyle Türkiye’yi dünyaya açarken, Anadolu sermayesi ve Anadolu gençliği de Özal’ın açtığı kulvarda manileri tek tek yıkmaya, baraj kapaklarını zorlamaya başladılar. 90’lara gelindiğinde artık inkâr ve ihmal edilemez bir Anadolu sermayesi vardı. Gaziantep, Konya, Kayseri, Çorum, Uşak, Manisa üzere vilayetlerde dünyaya ihracat yapabilen şirketler kuruluyordu. Farklı finansman metotları bulunuyor, faiz manisi “kâr payı” üzere formüllerle aşılarak rekabetteki mahzurlar ortadan kalkıyordu. Tıpkı devirde muhafazakâr, milliyetçi, dindar gençler üniversite kapılarını zorluyor, önlerine çıkarılan manileri aşma uğraşı veriyorlardı. Örneğin tesettür bir dala dönüşmüş, podyumlara çıkmıştı. TÜSİAD karşısında MÜSİAD kurulmuş, “Müslüman güçlü olabilir mi?” tartışmaları başlamıştı. Televizyonlar, gazeteler, sivil toplum kuruluşları iktisat ve toplumsal hayatta bariz ve faal bir noktaya gelmişlerdi.
Anadolu’dan yükselen bu sermaye ve köyünden çıkıp en güzel üniversitelerde okuyan gençlik “dindar” ya da “İslamcı” parantezlerine sığmayacak kadar renkliydi. Fakat bu hareketliliği “yeşil sermaye”, “dinci sermaye”, “İslamcı sermaye” üzere etiketlerle tanımlamak, bunları ezmek için de kolay ve tesirli bir yoldu. 28 Şubat da yalnızca ve yalnızca bu sermayenin ve en yeterli kısımlarda okuyup bürokraside kendisine yer bulabilen fakir halk çocuklarının önünü kesmek için yapıldı. İstanbul sermayesi ve devlet, gelenek olduğu üzere, tam bir dayanışma içinde Anadolu ihtilalinin önünü kesmek için iş birliği yaptılar. Değişiktir, 28 Şubat, Anadolu sermayesinin ve Anadolu gençliğinin üzerine çökerken, İstanbul sermayesine değil, Fetullah Gülen örgütüne alan açtı. Talimatın nereden geldiği çok açık. Sermaye ve eğitim, paket halinde FETÖ’ye teslim edildi.
Menderes’in başlattığı, Özal ve Erbakan’ın omuzlarında yükselen çabayı devralmış olan Recep Tayyip Erdoğan, 2013 yılında FETÖ ile çabayı başlatırken, aslında 27 Mayıs’ın da, 28 Şubat’ın da rövanşını alıyordu. Sermaye ve eğitim FETÖ’nün elinden alındı. 15 Temmuz püskürtüldü.
Uzun soluklu, güçlü, meşakkatli, sabırla, ihlasla, imanla bugünlere ulaşmış bir gayretten bahsediyoruz. Ulusal iradenin üzerine çökmüş vesayet kurumları ortadan kalktı; tek istisna sermaye, bilhassa de İstanbul sermayesi, lakin o da çok büyük ölçüde geriletildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, o son vesayet kalesini de yıktığında, Anadolu ihtilali tamamlanmış olacak. O da yakındır, o da olacaktır inşallah.
Sözün özü şudur: Birileri, Cumhuriyetin birinci devrinde dedelerinin, babalarının elde ettiği imtiyazın mirasıyla on yıllar ve jenerasyonlar boyunca sülalecek ulusal iradenin ve memleket kaynaklarının üzerine çöktü. Derinden gelen taban dalga ise hanedanlığı sarstı, çökme noktasına getirdi ve bunu yalnızca kendi emeğiyle, alın teriyle yaptı. Anadolu; eğitimde, bilimde, siyasette, yönetimde, akademide, entelektüel alanda, sanatta, alın teriyle hak ettiğini aldı, sermaye konusunda İstanbul’un tahtını sallayacak noktaya ulaştı, mirasyedilerin çok lakin çok önüne geçti.
Hani “okumuyorsunuz”, “cahilsiniz” filan diyorlar ya, halt etmişler. Atı alan Üsküdar’ı çoktan geçti.
Hani “boykot” diyorlar ya; sermaye dönüştü, para el değiştirdi. Bir gün değil bin gün, on bin gün tüketmeseniz, artık çarşı-pazar, dükkanlar, mağazalar, kafeler yokluğunuzu hissetmez.
Artık ne TÜSİAD’ın darbe kotaracak gücü var, ne İngiltere’nin, Fransa’nın, ABD’nin, İsrail’in “imdada” koşacak mecali var. Farzımuhal iktidara gelseniz dahi 100 yıllık sabırla yoğrulmuş çabayı geriye götüremeyeceksiniz.
Eski hal muhaldir. Mirasyedilik devri sona ermiştir. Tüm imtiyazlar geride kalmıştır. Yeni duruma alışacaksınız, Anadolu ihtilalini kabulleneceksiniz, milletin ve ulusal iradenin önünde diz çökeceksiniz. Ya olağanlaşacak ya da daha da yalnızlaşacak, marjinalleşeceksiniz. Öbür yol yok.
