Meta denizin altına ‘dijital otoyollar’ inşa edecek
“Project Waterworth” ismi verilen proje kapsamında ABD, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve başka bölgeleri birbirine bağlayacak kablonun, tamamlandığında dünyanın en uzun deniz altı kablosu olacağı bildirildi.
Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın sahibi olan Meta, yapay zeka (AI) ve bu teknolojiyi destekleyen altyapılar da dahil olmak üzere toplumsal medyanın ötesine geçerek teknoloji alanındaki varlığını genişletmeyi hedefliyor.
Şirketten yapılan açıklamada, yeni kablo projesinin beş kıtaya “sektör lideri bağlantı” sağlayacağı ve AI projelerine dayanak vereceği söz edildi.
Meta, milyarlarca dolarlık yatırımla hayata geçirilecek projenin dünyanın “dijital otoyolları” boyunca ilişkiyi güçlendirmeyi amaçladığını belirtti.
Şirketin blog yazısında, “Bu proje, ekonomik iş birliğini artıracak, dijital kapsayıcılığı teşvik edecek ve bu bölgelerdeki teknolojik gelişmelere fırsat sunacaktır” tabirleri yer aldı.
Meta’ya nazaran, 24 fiber çiftli sistem kullanan kablo, yüksek kapasiteye sahip en uzun altyapı olacak.
Deniz altı kabloları, dijital hizmetleri çalıştırma ve bilgileri süratle aktarma açısından giderek daha değerli hale geliyor. Mevcut istatistiklere nazaran, global internet trafiğinin yüzde 95’ten fazlası deniz altı kabloları üzerinden sağlanıyor.
Telekomünikasyon araştırma şirketi TeleGeography’nin bilgilerine nazaran, dünya genelinde 600’den fazla kamuya açık deniz altı kablo sistemi bulunuyor. Bunlardan biri de Meta’nın Orange, Vodafone ve China Mobile üzere taşınabilir operatörlerle desteklediği ve 45 bin kilometre uzunluğa sahip 2Africa kablosu.
Web hizmetleri sağlayan büyük teknoloji firmaları, deniz altı kablo altyapısına büyük yatırımlar yapıyor. Google, 2024’te Afrika ile Avustralya ortasında birinci deniz altı kablosunu inşa edeceğini açıklamış ve Pasifik Okyanusu’nda Japonya’ya ilişkiyi güçlendirmek için 1 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurmuştu.
Oxford İnternet Enstitüsü’nden Prof. Vili Lehdonvirta, son on yılda deniz altı kablolarının giderek büyük teknoloji şirketleri tarafından döşendiğini ve bu alana yapılan yatırımların arttığını belirtti. Lehdonvirta, geçmişte ulusal telekomünikasyon şirketlerinin yüksek yatırım maliyetleri nedeniyle bu tıp projeleri finanse ettiğini, fakat günümüzde büyük teknoloji firmalarının altyapı yatırımlarını bağımsız olarak gerçekleştirdiğini vurguladı.
Telekomünikasyon ve teknoloji analisti Paolo Pescatore, Meta’nın bu alandaki maksatlarına dikkat çekerek, “Meta, ilişki altyapısında daha büyük bir hisseye sahip olma isteğini net bir formda gösterdi. Donanım, yazılım ve platformları entegre ederek rakiplerini geride bırakmayı hedefliyor” dedi.
Deniz altı kablolarının değeri arttıkça, hücum yahut kazalara karşı savunmasız hale gelmesiyle ilgili tasalar de yükseliyor.
Son periyotta meydana gelen kablo kesilme olaylarının akabinde uzmanlar, deniz altı bağlantı altyapısının jeopolitik tansiyonlar ve çatışmalar açısından kritik bir alan haline geldiğini belirtiyor.
NATO, Baltık Denizi’nde geçen yıl kritik deniz altı kablolarında meydana gelen hasarın akabinde Ocak ayında bölgede gemi nezaretini artırma kararı aldı.
Birleşik Krallık Parlamentosu da ülkenin bu çeşit kesintilere karşı dayanıklılığı konusunda bir inceleme başlattı. Parlamento raporunda, “Özellikle gerginlik yahut çatışma periyotlarında Rusya ve Çin’in deniz altı altyapısına ziyan verme kapasitesi konusundaki telaşlar artıyor” denildi.
Meta, Project Waterworth kapsamında kabloların 7 bin metre derinliğe kadar döşeneceğini ve kıyıya yakın sığ sularda gemi çapaları ve öteki tehlikelerden korunmak için gelişmiş gömülme teknikleri kullanılacağını açıkladı.
Prof. Lehdonvirta, projenin Avrupa ve Çin’i pas geçerek Süveyş Kanalı ve Güney Çin Denizi üzere “jeopolitik sıcak noktalar”dan kaçındığını belirtti. ABD’yi, güney yarımküredeki büyük ve rekabetçi pazarlara bağlayan bu projenin “ABD’nin ekonomik ve altyapısal gücünü global ölçekte artırma teşebbüsü olarak görülebileceğini” söz etti.
