Merkez faizde gaza bastı!
Haftanın en değerli ekonomik gelişmelerinin başında Merkez Bankası faiz kararı vardı. Çünkü 19 Mart’ta başlayan sürecin piyasalar üzerindeki olumsuz tesirleri nedeni ile Para Politikası Kurulu (PPK) 20 Mart’ta inanılmaz toplanmış ve siyaset faizini %42,5’te sabit tutarken gecelik vadede borç verme faiz oranını %44’ten %46’ya yükseltmişti.
Sonrasında ise bir mühlet boyunca güçlü bir formda devam eden döviz talebi yavaşlamakla birlikte devam etti. Ayrıyeten Trump’ın tarifeleri nedeni ile artan riskler altına atağa neden oldu ve altın ithalatı kaynaklı döviz talebi de hızlandı. Yabancıların çıkışının döviz kurunu üst itmesinin önüne geçebilmek için finansal istikrarı tesis etmek maksadıyla epey yüklü bir rezerv kullanımı olduğunu gördük.
Merkez Bankası’nın NDF işlemelerine olan talep sonradan yavaşladıysa da başlarda değerli bir hacim oluştu. Bununla birlikte oluşan fazla TL likiditenin sterilize edilmesi için 2007’den bu yana birinci sefer devreye alınan Likidite Senetleri ihracında faizler %48 düzeylerinde oluştu. Mevduat ve kredi faizleri yükselirken, bankalardaki döviz tevdiat hesaplarında kayda paha yükselişler gözlemlendi.
Tüm bu hareketlilik devam ederken yaşanan zirai don hadisesinin taze zerzevat ve meyve fiyatlarına olumsuz tesir edeceği beklentisi de başka gelişmelere eklenince 12 ay sonrası enflasyon beklentilerinin üst istikametli güncellendiğini gördük. Piyasa İştirakçileri Anketi’nde 12 ay sonrası enflasyon beklentisi %24,55’ten %25,56’ya yükseldi.
Özetle Merkez Bankası PPK, dezenflasyon programında yakından takip ettiği pek çok değişkeni olumsuz etkileyecek gelişmelerle karşı karşıya kaldığını düşünmüş olmalı ki siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını %42,5’ten %46’ya yükseltti. Ayrıyeten 20 Mart’taki harika toplantıda %44’ten %46’ya yükselttiği gecelik borç verme faiz oranını da bu kere %49 olarak belirledi. Ayrıyeten yeni metne “gerekirse tekrar faiz artırırım” manasına gelecek formda “Enflasyonda bariz ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda para siyaseti duruşu sıkılaştırılacaktır.” sözünü de ekledi.
Faiz kararı öncesinde Merkez Bankası piyasayı %42,5 olan tabeladaki faiz ile değil %46 olan gecelik borç verme ile fonluyordu. Artık %49 ile fonlayacak. Yani pratikte 300 baz puanlık bir faiz artışı yapılmış oldu. Karar sonrası Banka bir de TL likidite idaresi kapsamında adım attı ve 20 Mart’ta orta verdiği bir hafta vadeli repo ihalelerine tekrar başlayacağını ilan etti. Buradaki hedefinin da %49’la fonlamaya uzun mühlet devam etmek yerine daha düşük fonlama imkanlarını görmek olduğunu düşünüyorum.
Gelelim faiz artışının gerçek bölüm üzerindeki tesirlerine. Bir müddetten bu yana azalan iç talep, dış talep şartlarındaki bozulma, finansmana erişiminin kısıtlı kalması ve görece yüksek finansman maliyetleri ile boğuşan gerçek dalın daha da daralacağı bir periyoda girdiğini söz edebiliriz. Karşılıksız çek ve protestolu senet ölçülerini yakından izlemek gerekiyor. Ayrıyeten bankalara olan kredi borçlarının ödenmesinde önemli problemler da kapıda görünüyor. Bu bakımdan gerçek kesimin borçlarının yapılandırılmasına yönelik adımların kesinlikle gündeme alınması gerektiğini not edelim.
Elbette döviz talebini kısmak ve enflasyonu düşürmek hala ana gaye olarak kalmalı lakin gerçek bölümde kalıcı hasarın önüne geçecek siyaset setlerinin de kesinlikle bir an evvel hayata geçirilmesi gerekiyor.
