Ramazan ayında oruç tutan Müslümanlar için “sahur vaktine iftara kaç dakika kaldı” sorusu, günün en çok merak edilen bahislerinden biridir. Bu kritik vakit dilimlerini yanlışsız takip etmek, hem ibadetin vaktinde yerine getirilmesi hem de sağlıklı bir oruç süreci için değerlidir. Sahur ve imsak vakti için geri sayım sayacıa imsakiye safyamız üzerinden ulaşabilirsiniz.

Sözlükte “kendini tutmak, engellemek, el çekmek, geri durmak” manalarına gelen imsak, dinî bir kavram olarak, fecr-i sâdıktan, iftar vaktine kadar yemeden, içmeden, cinsel bağlantı ve öbür orucu bozan şeylerden uzak durmak, el çekmek demektir. İmsakin zıttı iftardır.

Halk ortasında ise “imsak” oruç tutmaya başlanan fecr-i sâdığın oluştuğu vakit manasında kullanılır. Bu manada imsak, oruca başlama vakti demektir.

Oruca ne vakit başlanıp ne vakit bitirileceği Kur’ân-ı Kerîm’de şu halde açıklanmıştır: “(Ramazan gecelerinde) şafağın aydınlığını gecenin karanlığından ayırt edinceye (tan yeri ağarıncaya/fecr-i sâdığa) kadar yiyin, için. Sonra da akşama kadar (yiyip içmeden, cinsel ilgide bulunmadan) orucu tamamlayın.” (el-Bakara, 2/187).

Takvimlerde gösterilen “imsak”, oruca başlama vaktini tabir eder. İmsak vakti tıpkı vakitte gecenin sona erdiği, yatsı namazı vaktinin çıkıp sabah namazı vaktinin girdiği andır. Ramazan ayında ezân da imsak vaktinin başlaması ile okunmaktadır. Bu sebeple ezânın başlaması ile yemeyi içmeyi terk etmek gerekir. Ezân başladığı sırada ağızda bulunan lokmanın yutulmasında bir sakınca yoktur.

Sahur ne demek? Sahur nedir kısaca anlatalım: Söz açısından incelendiğinde sahur manası, oruç tutmak için imsak vaktinden evvel uyanıp yemek yenmesi ve su içilmesidir. Oruç için yapılan hazırlıkları söz eder. İmsak vaktinden evvel, sünnet olan, oruç için yeme – içme hazırlığıdır.

İslâm’a nazaran, bireyin sorumlu olmasının temel kuralları Müslüman, akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış olmaktır. Hasebiyle bu koşullar, oruç ibadeti ile sorumlu olmanın da kurallarıdır. Buna nazaran, bir kimsenin Ramazan ayında oruç tutmasının farz olması için öncelikle Müslüman ve âkil-bâliğ olması gerekir (Kâsânî, Bedâî’, 2/87).

İbadetlerle yükümlü olma kurallarını taşıdığı hâlde kimi özel durumlardaki kimselere oruç tutmama ruhsatı verilmiştir. İbadetlerle yükümlü olmamakla birlikte, ergenlik yaşına gelmeyen çocukların alıştırılmak ve ısındırılmak amacıyla namaz kılmaları ve oruç tutmaları teşvik edilir. Gerçekten Hz. Peygamber (s.a.s.), yedi yaşından on yaşına kadarki müddette çocuğun namaza alıştırılmasını önermiştir (Ebû Dâvûd, Salât, 26 [494-495]; Tirmizî, Salât, 182 [407]).

Hastalık, Ramazan’da oruç tutmamayı mubah kılan özürlerdendir. Bir kimsenin oruç tuttuğu takdirde hastalanacağı, hasta ise hastalığının artacağı tıbben yahut deneyim ile sabit olursa oruç tutmayabilir. Düzgün olunca da yalnız yediği günler sayısınca kaza etmesi gerekir. Âyet-i Kerime’ de ”Sizden her kim hasta veya yolcu olursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde oruç tutar” buyrulmuştur (Bakara, 2/184). Ömrü boyunca bu durumda hasta olan şahıslar ise, her gün için bir fidye verirler. Fakir ve muhtaç bireylerin fidye vermeleri de gerekmez. Çünkü dinimizde hiç kimse, gücünün üstünde bir sorumlulukla yükümlü tutulmamıştır.