Eğitim sistemimiz çatırdıyor. Ülkemizin bütün eğitim kurumları, çocuklarımızı içeriden zihnen köleleştiren ezberci ve pozitivist bir eğitim anlayışını çocuklarımıza dayatıyor. İki asırdır gelinen nokta, fiyasko.

Eğitim sıkıntısına nasıl bakmamız gerektiğini MTO’da gösterdik. Akıl, kalp ve ruh’u birebir anda harekete ve hayata geçiren bir eğitim modelini geniş bir alana yaydık.

Eğitim sistemlerimin çöktüğü, ota dereceli okulların çocuklarının kimlik be kişilik buhranını iliklerine kadar yaşadıkları bir zaman diliminde, Medeniyet Tasavvuru Okulu (MTO) ülkemizin önünü açacak akıl, aklı ve ruhu tıpkı anda harekete ve hayata geçiren bir maarif modelini ülkemizin gündemine sokuyor.

Bu yazıda MTO Bursa temsilcimiz Nuri Gür Bey kardeşimin MTO’nun eğitim modelini özlü bir formda anlattığı hoş bir yazısıyla sizi başbaşa bırakıyorum… 

Tarih boyunca medeniyetlerin ayakta kalması, kendilerini var eden ana ögelerden beslenmelerine bağlı olmuştur. Osmanlı medeniyeti bu bağlamda ehl-i sünnet omurgası üzerine inşa edilen ve İslâm dünyasına büyük katkılarda bulunan bir yapı olarak öne çıkar. Ehl-i sünnet omurgası, yalnızca dînî ya da siyasî bir yapı değil; derin bir maarif anlayışını, ilim ve hikmeti barındıran bir sistemi temsil eder. Maarif sözünün köküne inildiğinde, ‘arif olma’ durumu karşımıza çıkar ki bu, insanın sırf yüzeysel bilgiyle değil, mana derinliğiyle buluşmasını söz eder. Arif olmak, bilgiyi kalp ve ruh süzgecinden geçirerek onu özümsemek manasına gelir.

Gazalî, bu omurgayı kuran ve geliştiren en kıymetli düşünürlerden biridir. O, varlık ve bilgi üzerine geliştirdiği teorik yaklaşımlar ile sadece bireyin değil, toplumun da manevî ve zihinsel gelişimini sağlamış; böylelikle medeniyetin en sağlam temellerinden birini atmıştır. Gazalî, insanın bilgiye ulaşma sürecini sadece akıl üzerinden değil, kalp ve ruh boyutunu da içeren çok katmanlı bir süreç olarak tanımlar. Onun epistemolojik ve ontolojik yaklaşımları, bugünkü eğitim sistemlerinin çoklukla ihmal ettiği bir derinlik ve mana arayışını temsil eder.

Ancak çağdaş çağda eğitim, bu tıp bir derinlikten uzak, yüzeysel ve mekanik bir anlayışa hapsolmuş durumda. Bilgi, bilgi yığınları ve ezbere dayalı bir biçimde bireyin zihnine aktarılan, fakat kalp ve ruh boyutundan mahrum bir hale gelmiş durumda. Eğitim sistemlerinin bu eksikliği, bireylerin mana arayışını ve varoluşlarını sorgulamalarını maniler hale gelmiştir. Bu noktada, maarifin değeri ortaya çıkar. Maarif, beşere yalnızca bilgiyi değil, bilginin ötesinde manası ve hikmeti öğretmeyi amaçlayan bir sistemdir.

Maarifin dirilişi, çağdaş dünyanın ruhsuz düzeneklerine karşı bir direniş niteliği taşır. Bugünün eğitim anlayışı, bilgiye salt bir data olarak bakarken; maarif, bilgiyi insanın kalbine ve ruhuna işleyen, onu derinleştiren ve zenginleştiren bir kavram olarak tanımlar. Bu, medeniyetlerin kendilerini sürdürebilmesi için en temel gerekliliklerden biridir. Medeniyet, sırf maddî kazanımlarla değil; aklın, kalbin ve ruhun birlikte var olduğu bir sistemle var olabilir. 

Maarifin derinliğini ve manasını kavramak için, onun temel destek noktalarını anlamak gerekir. MTO (Medeniyet Tasavvuru Okulu) modeli, bu anlayışın çağdaş bir yorumunu temsil eder ve eğitim sürecinin yalnızca zihinsel değil, duygusal ve ruhsal boyutlarıyla da zenginleştirilmesini önerir. Akıl, kalp ve ruh; bu modelin birbirini tamamlayan üç temel sütununu oluşturur. Akıl, bilginin kavranması ve tahlili için gereklidir. İnsan, akıl yoluyla bilgiyi elde eder, sorgular ve üzerinde düşünür. Fakat aklın tek başına varlığı, bilginin gereğince derinleşmesini sağlamaz. Bilginin gerçek manasını bulabilmesi için kalbin sürece dahil olması kaidedir.

Kalp, insanın iç dünyasını ve duygusal derinliğini temsil eder. Bilginin manalandırılması, yalnızca akıl süzgecinden geçerek değil, kalbin sürecine de dahil edilerek gerçekleşir. Kalp, bilgiyi özümsettirir ve ona insanî bir boyut katar. Gazalî, bu sürecin ehemmiyetini vurgularken, bilgi ve hikmetin birleşimini “ilmin beşere dokunan yüzü” olarak tanımlar. Ona nazaran, akıl bilginin aracıdır; fakat bilgi, kalpte yankı bulduğunda insanı derinden tesirler ve dönüştürür.

Ruh ise bu sürecin en üst katmanını oluşturur ve bireyin olgunlaşmasını sağlar. Ruh, insanın mana arayışının son durağıdır. Eğitim, yalnızca bilgi yüklemesi değil; bireyin özüne ulaşmasını sağlayan bir seyahat olmalıdır. Maarif bu noktada, akıl ve kalbin ötesine geçerek insanı ruhuyla buluşturur. Bu, bireyin ‘olma’ sürecinin başladığı noktadır. Gazali’nin “ilimle bilirsin, irfanla bulursun, hikmetle olursun” sözü, maarifin bu üç boyutlu yapısını en yeterli biçimde açıklar.

Modern eğitim sistemleri ekseriyetle bu üç temel sütunu ihmal eder ve bilginin sadece akılla hudutlu kaldığı bir model sunar. Bilginin aktarıldığı, fakat anlamlandırılmadığı bu sistem, bireyi bilgi yığınları ortasında kaybolmuş ve iç derinlikten uzak bir hale getirir. Halbuki maarif, bireyi yalnızca bilgilendirmez; birebir vakitte onu bilgiyle buluşturur ve mana arayışına yönlendirir.

Bu bağlamda, maarifin çağdaş dünyada yine dirilişi, bireyi ve toplumu zenginleştiren bir sürecin başlangıcıdır. Kalp ve ruhun bu süreçteki rolü, eğitimdeki eksikliği gidermek için hayati değer taşır. Bilgi, fakat bu boyutlar işin içine katıldığında bireyin varoluşuna dokunur ve gerçek bir dönüşüm sağlar.