Los Angeles tarihinin en büyük doğal afetlerinden biriyle uğraş ederken Amerikan siyasetinin artık bu türlü bir anda bile ülke olarak bir ortaya gelemediği bir bölünmüş-lükten mustarip olduğunu görüyoruz. Günlerdir denetim altına alınamayan yangınların verdiği devasa zararın telafisi konuşulması gerekirken bir taraf global ısınmanın doğal sonucu olduğu savunmasına sığınıyor öteki taraf da Demokrat valinin hazırlıksızlığı ve kriz idaresi beceriksizliğine odaklanıyor. Her iki tarafın da haklılık hissesi olduğu aşikâr lakin bu türlü tarihi bir felaketin siyasi kutuplaşmanın gereci haline gelmesi pandemi periyodunun tartışmalarını hatırlatıyor. Bu da önümüzdeki periyotta ortaya çıkacak beklenen bir global kriz anında Amerika’nın dünyaya liderlik etmek şöyle dursun içerde de uzlaşma sağlayamayacağına işaret ediyor.

Los Angeles’ın Palisades, Eaton ve Hurst bölgelerinde bir haftadır devam eden yangınlarda en az 24 meyyit ve onlarca kayıp var. Kent tarihinin en şiddetli yangınlarından biri yaşanırken şu ana kadar 100 km2’den fazla bir alanın yandığı belirtiliyor. 100 km’den fazla şiddette rüzgarların yangınları ormanlardan meşhur Santa Monica ve Malibu plajlarını da içine alan yerleşim bölgelerine hakikat çok kısa müddette sürüklemesi felaketin boyutunu katladı. 150 milyar dolardan fazla maddi kaybın yaşandığı afet, birçok ünlünün değerli meskenlerinin de bulunduğu Amerika’nın en varlıklı ve ağır nüfuslu kentlerinden birini vurmuş oldu. 200 bine yakın insanın tahliye buyruğu yahut ihtarına muhatap olduğu kentin yine inşası için gerekli kaynağı bulması federal hükümet devreye girmedikçe mümkün olmayacak. Bu da Trump idaresinin ve Kongre’nin bir ortaya gelerek siyasi çekişmelerin odağı haline gelmesi kuvvetle mümkün bir yardım paketi geçirmesini gerektirecek.

Seçilmiş Lider Trump ve Cumhuriyetçiler, yangınlardan etkilenen bölgenin öteden beri orman yangını riskinin yüksek olduğu bir yer olduğu bilinmesine karşın mahallî ve eyalet idarelerinin kâfi önlemleri almadığı tenkitlerini öne çıkarıyor. Eyalet bütçesinde itfaiyeye ayrılan bütçenin geçen sene 17 milyon dolar azaltılmış olması bu tenkitleri doğrular nitelikte. Öte yandan California eyalet valisi Gavin Newsom’ın Demokrat Parti lider adayı olarak ismi geçen bir figür olması ve seçim sonrasında eyaleti Trump’tan koruyacağını söylemesi Trump’ın ona odaklanmasının asıl nedeni olarak görünüyor. Cumhuriyetçilerin 10 yıldır kuraklık yaşayan eyalette çevreci gündeme odaklanıp bu cins bir facia için gereğince hazırlanmadığı biçimindeki tenkitlerinin amacı olan Newsom’ın lider adaylığı ihtimaline karşı mesleğine not düşülmeye çalışıldığı açık.

Eyalet ve lokal hükümete yönelik tenkitlerin değerli bir kısmı da sigorta siyasetlerinden kaynaklanıyor. Lokal idarelerin özel sigorta şirketlerinin toplayabildikleri prim limitlerini düşük tuttukları tez ediliyor. Birtakım sigorta şirketlerinin geçen yıl bu bölgedeki binlerce konut sahibine bir mektup göndererek poliçelerini yenilemeyeceklerini bildirmelerinin yüksek yangın riskine karşın kâfi prim toplayamadıklarından kaynaklandığı belirtiliyor. Sigorta şirketlerinin halihazırda milyonlarca dolar kıymetindeki konutların yine inşasına yetecek bir tazminat ödemesi mümkün görünmüyor. Bu yüzden de hem California eyaletinin hem de federal hükümetin devreye girmesi gerekecek. Önümüzdeki salı günü başkanlık misyonuna başlayacak olan Trump’ın çabucak California’yı ziyaret etmesi bekleniyor çünkü kendisi üzerinde eyalete yardım etmesi istikametinde siyasi baskı oluşacaktır.

Trump’ın şimdiye kadarki retoriğine bakıldığında bu felaketi siyasi olarak kullanma niyetinde olduğu anlaşılıyor. Pandemi birinci patlak verdiğinde de misal bir hal takınarak maske dahil virüsle gayret sorununu siyasileştirmişti. California yangınlarıyla ilgili da doğal afeti siyasallaştırma hali takınması durumunda bu aleyhine işleyecektir. Geçmişte Katrina fırtınası George Bush’un aleyhine yazmıştı. Obama New Jersey’deki Sandy kasırgasından Cumhuriyetçi Vali Chris Christie ile yakın çalışarak puan toplamıştı. Trump’ın pandemiyi yönetememesi tahminen de başkanlığına mal olmuştu. Bu örneklere bakıldığında Amerikan halkının ulusal ve global felaketlerde liderden toparlayıcı bir liderlik beklediğine işaret ediyor. Elbette California yangınlarının siyasi faturası Trump’a çıkmayacaktır fakat Los Angeles’ın yine inşasını güzel yönetirse olumlu puan toplayabilir.

Bütün bu tabloya karşın Trump’ın ikinci başkanlık devrinde kriz idaresinde siyasi denklemi önceleyeceği kesin görünüyor. Kendine ve Cumhuriyetçilere ziyan vereceğini düşündüğü krizlerde karşı tarafı suçlayıp sorumlu liderlik profilinden uzak duracak bir Trump’ın yarar sağlayacağını düşündüğü vakitlerde da gereken popülist adımları atması beklenebilir. Ulusal trajedileri ve global krizleri siyasi yarar ve ziyan hesabı üzerinden direktörün ne kadar maliyetli olacağını pandemi örneğinde görmüştük. Artık de Los Angeles yangınında Trump’ın benzeri bir hal takınarak eyalete yardıma değil de Vali Newsom’ı sıkıştırmaya odaklanması kendi aleyhine işleyebilir. Amerikan siyasetinin kriz vakitlerinde iç çekişmeleri aşarak ulusal bir maksat doğrultusunda bir ortaya gelebildiği periyotlar geride kaldı güya. Bu da mümkün bir global krizde Amerika’nın liderlik yapıp yapmama tercihinin yine Trump’ın siyasi hesaplarına bağlı olacağı bildirisini veriyor.