Küresel simülasyonda yeni tehdit: ‘Mamut Çiçeği’ virüsüyle dünya alarmda

Bilim adamları ve belgeselcilerden oluşan bir takım, donmuş toprakta (permafrost) harikulâde derecede uygun korunmuş bir mamut kalıntısı buluyor.

Ekip, numuneleri alarak tahlil ediyor, lakin kısa müddet sonra konuta dönen araştırmacılar, çiçek hastalığına emsal belirtilerle hastalanıyor. Böylelikle, “Mamut Çiçeği” ismi verilen ölümcül bir virüs dünyaya yayılmaya başlıyor.

Tatbikat her ne kadar kurguya dayansa da, bilimsel gerçeklerden ilham alıyor. DSÖ’nün brifing dokümanlarına nazaran, binlerce yıl boyunca donmuş halde kalan antik virüslerin çözülme riskine dikkat çekiliyor. İklim değişikliği nedeniyle eriyen permafrost katmanlarının, çağdaş tıbbın tanımadığı patojenleri açığa çıkarabileceği uyarısı yapılıyor.

Tatbikatta yer alan senaryo kapsamında, virüs orta seviyede ölümcül ve süratle yayılabilir bir yapı gösteriyor. Lakin yetkililere nazaran, SARS yahut Mpox üzere virüslerde olduğu üzere, “Mamut Çiçeği” tesirli bir memleketler arası iş birliğiyle denetim altına alınabilir.

Tatbikat sırasında ülkeler, senaryoda yalnızca bir kısmı görebildikleri bir “puzzle” kesimiyle yönlendirildi. Birtakım ülkeler, virüs bulaşan bir araştırmacının binlerce kişinin bulunduğu bir yolcu gemisine bindiğini öğrendi. Gemi, bilim adamları için adeta bir deney laboratuvarına döndü; virüsün bulaşma katsayısı (R değeri) 1.6 ile 2.3 ortasında hesaplandı.

Katılımcı ülkeler ortasında Almanya, Danimarka, Katar, Somali, Suudi Arabistan ve Ukrayna yer aldı. Fakat ABD ve Çin tatbikata katılmadı.

Bazı ülkeler sıkı karantina ve hudut kapatma siyasetleri izlerken, kimileri daha hür bir yaklaşım benimsedi. Bu durum, milletlerarası Zoom toplantılarında önemli tartışmalara neden oldu. DSÖ yetkilileri, bu farklılıkların virüsle çabayı zorlaştırdığına dikkat çekti.

Tatbikat her ne kadar masa başında gerçekleşse de, gerçek hayatta da misal tehlikeler kapıda. NASA, 2023 yılında permafrostta 48.500 yıllık bir “zombi virüsünü” tekrar canlandırdı. Birebir biçimde, Sibirya’da mamut fildişi arayan kaçak avcılar da, donmuş topraklarda yatan antik virüslerle karşı karşıya kalma riskiyle çalışıyor.

Dünyanın çeşitli bölgelerinde hâlâ 10 milyondan fazla mamut kalıntısının buz altında bulunduğu varsayım ediliyor. DSÖ, bu tıp senaryoların bilim kurgu olmadığını, global sıhhat güvenliğinin önemli formda ele alınması gerektiğini vurguluyor.