Küresel piyasalar belirsizliklerin arasında yön arayışında
Dünya ekonomileri birçok belirsizlik içerisinde projeksiyon oluşturmaya odaklanırken, ABD idaresinin müdafaacı ticaret siyasetleri global iktisat üzerindeki soru işaretlerinin devam etmesini sağlıyor.
ABD ile Çin ortasında sağlanan süreksiz tarife mutabakatı, bir müddettir yüksek seyreden risk algısının azalmasına katkı sağlamıştı. Fakat tarifelerin, evvelki düzeylere kıyasla daha düşük olsa da uygulanmaya devam edecek olması, global ticaretin sekteye uğrayabileceği ve bunun da büyüme ile enflasyon üzerinde olumsuz tesir yapabileceği tasalarını beraberinde getiriyor.
Öte yandan, ABD Başkanı Donald Trump’ın ekonomi ve ticaret siyasetlerinin mümkün tesirleri değerlendirilirken, ABD’nin kredi notunun düşürülmesi, vergi tasarısının bütçe açıklarını artırabileceği ve tarifelerin enflasyonist baskıları yine canlandırabileceğine yönelik soru işaretleri fiyatlamalarda belirleyici olmaya devam ediyor.
Bununla birlikte tahvil piyasaları, ABD iktisadına yönelik telaş ve belirsizliklerin artmasıyla satış yüklü bir seyir izlerken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,51 düzeyini aştı.
Analistler, tahvil piyasalarındaki bu hareketin yatırımcıların gelecek periyot öngörülerine dair belirsizlik algısından kaynaklanabileceğini belirterek, ABD’nin ekonomik görünümündeki bu değişikliklerin portföy hareketleri açısından dikkatle izlemekte olduğunu kaydetti.
Trump, vergi indirimi tasarısına dayanak için bir ortaya geldiği Kongredeki Cumhuriyetçilerin, “ABD tarihindeki en büyük vergi indirimi” tasarısı etrafında birleşmesi gerektiğini söyledi.
Vergi indirimi tasarısının geçmesine yönelik çok uygun bir görüşme yaptıklarını vurgulayan Trump, “Parti olarak inanılmaz bir birlikteliğimiz olduğunu düşünüyorum. Bu tasarıyla ilgili büyük bir zafer kazanacağız.” dedi.
Trump, bu tasarının geçmemesi durumunda Amerikalıların önemli bir vergi artışıyla karşı karşıya kalacağını savundu, bu hususta Demokratları suçlayacağını deklare etti.
Diğer taraftan, Fed yetkililerinin kelamla yönlendirmeleri de takip edilirken, St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem ABD ile Çin’in tarife uzlaşmasına karşın kelam konusu gümrük vergilerinin iktisat üzerinde kıymetli bir tesire sahip olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de tüketicilerin gümrük vergilerine nasıl reaksiyon vereceklerinin belgisiz olduğunu belirtti. ABD’nin not indirimi ve vergi tasarısının genel meçhullüğü artırabileceğine dikkati çeken Bostic, iktisadın muhtemelen bir fiyat artışı dalgasının eşiğinde olduğunu lisana getirdi.
Bunlara ek olarak Memleketler arası Para Fonu (IMF) Birinci Lider Yardımcısı Gita Gopinath, verdiği bir röportajda, ABD’nin mali açığının büyük olduğunu ve düşürülmesi gerektiğini söyledi.
Kurumsal tarafta ABD’li elektrikli araba üreticisi Tesla’nın payları ise şirketin Üst Yöneticisi Elon Musk’ın 5. Katar İktisat Forumu’nda yaptığı konuşmada, gelecek 5 yıl boyunca şirketi yönetmeye devam edeceğini ve ileride siyasi kampanyalara takviye hedefiyle yaptığı harcamaları büyük ölçüde azaltacağını söylemesi sonrası yüzde 0,5 yükseldi.
Altının ons fiyatı, ekonomik, siyasi ve jeopolitik belirsizliklerin yine artmasıyla son 3 iş gününde yükseliş kaydetti. Ons altın dünü yüzde 1,9 artışla 3 bin 290 dolardan tamamlarken, şu sıralarda yüzde 0,8 yükselişle 3 bin 315 dolardan süreç görüyor.
Dolar endeksi yeni süreç gününde yüzde 0,3 düşüşle 99,6 düzeyinde seyrederken, Brent petrolün varil fiyatı ise şu sıralarda yüzde 1,5 artışla düşüşle 66,1 dolardan süreç görüyor.
Bu gelişmelerle New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 0,39, Nasdaq endeksi yüzde 0,38 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,27 geriledi. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif başladı.
Avrupa borsaları dün müspet seyrederken, jeopolitik tarafta Rusya’nın Ukrayna’nın Sumi bölgesine balistik füze sistemiyle atak düzenlemesinin yansımaları takip ediliyor.
Bölgede Avrupa Merkez Bankası (ECB) ekonomistleri Bankanın internet sitesinde yayımladıkları “Ticaret tansiyonlarının Avro Bölgesi finansal istikrarı üzerindeki riskleri” raporunda, global ticari çatışmaların finansal istikrara ve ekonomik büyümeye tesirlerine ait değerlendirmelerde bulundu.
Ticaret tansiyonlarının finansal istikrar için bir tehdit oluşturabileceğine yer verilen raporda, ticaret siyasetine ait belirsizliklerin ekonomiyi yavaşlatabileceği ve bankaların finansmanını, varlıklarını, karlılığını ve kredilerini olumsuz etkileyebileceği kaydedildi.
Öte yandan, Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, AB bütçesinin artık var olmayan bir dünya için tasarlandığını, artan jeopolitik ve ticari tansiyonlar karşısında kâfi esnekliğe sahip olmadığını söyledi.
Von der Leyen, bütçenin AB’nin temel ögelerinden olduğunu ve öncelikleri aksiyona dönüştürdüğünü tabir etti. Geçen 5 yıllık müddette devamlı olarak bütçe ile yapılabileceklerin sonlarını test ettiklerini söyleyen von der Leyen, her acil durum karşısında uzun toplantılar yaparak bütçe kaynaklarını yönlendirmenin yollarını aradıklarını hatırlattı.
Ayrıca, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, İsrail ile yeni özgür ticaret muahedesine yönelik müzakerelerin askıya alındığını açıkladı.
Öte yandan, bölgede bugün açıklanan datalara nazaran, İngiltere’de nisana ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 3,5, aylık bazda ise yüzde 1,2 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti.
Bu gelişmelerle dün Almanya’da DAX 40 yüzde 0,42, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,94, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,89, Fransa’da CAC 40 endeksi ise yüzde 0,75 bedel kazandı. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık seyirle başladı.
Asya tarafında tarifelerin iktisat üzerindeki tesirleri izlenirken, hisse piyasalarında Japonya hariç alış yük bir seyir öne çıkıyor.
Bugün açıklanan bilgilere nazaran Japonya’nın ihracatı nisan ayında yüzde 2 artmasına karşın beklentilerin altında gerçekleşti. Evvelki ay ülkenin gerçekleştirdiği ihracat yüzde 3,9 artış kaydetmişti. Ülkenin ithalatında ise yüzde 2,2’lik azalış görüldü. Kelam konusu ayda Japonya’nın dış ticaret açığı 115,8 milyar yen (yaklaşık 800 milyon dolar) olarak gerçekleşti.
Analistler, ABD’nin yüzde 25 tarife uyguladığı arabanın Japonya iktisadının büyümesinde temel itici güçler ortasında bulunduğunu belirterek, gelecek devirde gümrük vergilerinin tesirlerinin makroekonomik bilgilerde daha fazla hissedilebileceğine işaret etti.
Öte yandan, ABD ile Japonya ortasındaki bakan düzeyindeki ticaret görüşmeleri bu hafta sonunda gerçekleşmesi bekleniyor.
Bunun yanında bölgenin en büyük iktisadı olan Çin’de ihracatçıların ABD dışında pazar arayışında olduğu belirtiliyor. Allianz Trade anketinde ihracatçıların süreksiz tarife indirimlerine karşın ABD’den uzaklaşmak istediği istikametinde bilgi verdiği aktarıldı.
Diğer yandan Morgan Stanley Çin iktisadı için 2025 büyüme varsayımı yüzde 4,2’den yüzde 4,5’e, 2026 yılı büyüme iddiası de yüzde 4’ten yüzde 4,2’ye yükseltti.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,3 bedel kaybederken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,1, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,4 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,9 yükseldi.
Dün satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,60 bedel kaybederek 9.514,01 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise dün akşam seansında olağan seans kapanışına nazaran yaklaşık yüzde 0,3 azalışla 10.839,00 puanda süreç gördü.
Dolar/TL, dün yüzde 0,1 yükselişle 38,8190’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının yüzde 0,1 artışla 38,8570 düzeyinden süreç görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde memleketler arası yatırım konumu ile finansal hizmetler inanç endeksinin takip edileceğini, yurt dışında ise data gündeminin sakin olacağını belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.400 ve 9.300 düzeylerinin dayanak, 9.600 ve 9.700 puanın direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek bilgiler şöyle:
10.00 Türkiye, mart ayı milletlerarası yatırım pozisyonu
10.00 Türkiye, mayıs ayı finansal hizmetler itimat endeksi
11.30 İngiltere, mart ayı yıllık konut fiyat endeksi
14.00 ABD, haftalık mortgage başvuruları
