Bolu’daki kayak merkezi yangınında 78 kişi vefat etti. Birkaç gün evvel işletmeye ‘itfaiye raporu’ hazırladığı ortaya çıkan Bolu Belediyesi’nin Başkanı CHP’li Tanju Özcan, “Belediye burada eksiklikleri tespit etmiş, onlar da size yangın uygunluk dokümanı talebimi geri çekiyorum dedikten sonra siz bu durumu neden Kültür Bakanlığına ve savcılığa bildirmediniz?” sorusuna”Böyle bir karar yok. Önüme günde binlerce doküman geliyor. Haberim olsa bildirirdim” karşılığını vermişti.

Özcan, “Yangın önlemleri kâfi görülmüyorsa müracaat geri çekildi diye itfaiye orada durur mu, kimseyi uyarması gerekmez miydi?” sorusuna yanıt olarak da “Bildirilebilir miydi? Bilmiyorum.” demişti.

Bolu Belediyesi’nin yakın mühlet evvel yaptığı kontrolde bulduğu 8 eksikli rapora değinen Bakan Ersoy, “Belediye oteli ihbar etmeliydi. Böylece otelin işyeri ruhsatı iptal edilirdi. Belediye bu tespiti yaptıktan sonra geri çekme olmaz, Bolu İtfaiyesi denetleme yetkisini kullanmalıydı.” dedi.

“İçişleri Bakanımızla bir arada olay yerini bölgesine intikal ettik. Gelir gelmez olay yerini incelemelerde, tespitlerde ve sonrasında kriz masasında değerlendirmelerde bulunduk.

Turizm işletme evrakı almanın birinci kriteri… Belediye. Zati belediye evrakını alması. Yani ona iş yeri açma, çalışma yordamı tutuyoruz. Yani inşaat yaparken ruhsatını da oradan alacak, inşaat tuttuktan sonra iskanını da oradan alacak.

Güvenilir Turizm sertifikasyonu dokümanından bahsediyoruz. Emniyetli Turizm dokümanı nedir? Bizim COVID vaktinde seyahat trafiğini açık tutmak için hijyen ve sıhhat şartları ile ilgili, bilhassa COVID ile ilgili, yerleştirdiğimiz bir sertifikasyondu biliyorsunuz. Bu süreksiz bir sertifikasyon süreciydi. COVID süreci için geçerliydi. COVID sürecinde mecburî bir sertifikasyondu. COVID süreci bittikten sonra bu mecburilik kaldırıldı. Bir de son vakitlerde bu tartışma var. Bir tane şu anda zarurî tuttuğumuz sürdürülebilir turizm sertifikasyonu. Bakın sürdürülebilir turizm sertifikasyonu, biz biliyorsunuz Paris İklim Antlaşması’nın tarafı olduk. Paris İklim Antlaşması’nın yükümlülükleri gereği, konaklama tesislerinin de belirli bir süreçte sıfır karbon ayak izi ve sürdürülebilirlik etaplarına ulaşması gerekiyor. Bu açıdan sürdürülebilir turizm sertifikasyonu başlatıldı. Üç etap ve sürdürülebilir turizm sertifikasyonu neyi içeriyor diyorsanız, etraf, iklim kaideleri, etraf, atık idaresi ve sıfır karbon ayak iziyle ilgili yapılması gereken adımları. Yani hususun bina güvenliği ile yangının alakası yok.

Turizm tesisinin kaç yıldız olduğu, 3, 4, 5 yıldız üzere belirlenen sınıfın devam edip etmeyeceği, yani yıldızının niteliğini belirliyoruz. Verilen hizmetin nitelikli olmasıyla tesisin pak ve bakımlı olmasına bakıyoruz. Lokanta, spa, lobi üzere genel yerlere yatak odalarının minimum kaidelerinin sağlanmasına bakıyoruz. Cins ve sınıfına nazaran oda sayılarının kâfi olmasına bakıyoruz. Yani en az bir oda sayısı gerekiyor tiplere nazaran. Bir de azamî yatak kapasitesi var. Otel içerisinde kapasite fazlası yatak bulunup bulunmadığı. Yani asgarî azamî kapasitesine de bakıyoruz. Tesis tipinin tespitine.

Biz de nitelikleri ve sınıflandırması ile ilgili kontrolleri yapıyoruz. İkisini birleştirip işletme evrakını oluşturmuş oluyoruz. 2021’den sonra, 2022 öncesi, biz kanun değişikliği yaptık ya, süreç bize geçti, sorgulama yetkisi, evraklarınız tamam mı diye, 2022’ye kadar, 80’lerde başlayan 40 yıllık bir süreçte, Turizm Bakanlığı 2020’ye kadar yaklaşık 100 tesis kapatmış. Nereden ne vakte kadar? 80’lerden 2022 yılına kadar. 2022’den günümüze kadar 3 yıllık süreçte 4380 tesis kapatıldı. Bu yeterlilikleri oluşturamadıkları için.

Türkiye’de özel danışmanlık şirketleri var lakin yangın yeterlik dokümanı verme yetkisi resmi olarak, resmi kurum olarak yalnızca itfaiyelerde var. Öbür hiçbir kurum itfaiyeler dışında yangın yeterlik dokümanı veremez. Yani bizim bakanlıklarımız, resmi kurumların hiçbiri yalnızca bizim bakanlığımızla değil, bunu kabul etmez. Şayet bir yangın yeterlik dokümanı gerekiyorsa bir yer için kesinlikle ilgili itfaiyesinden alınması gerekiyor.

Muhtemelen yeni bir işletme açacaktır. Bir yenilik yapmıştır yahut işletme değişikliğine gitmiştir. O vakit tekrar talep etmesi gerekir.

Bu tespiti yaptıktan sonra aslında geri çekme olayı diye bir şey olamaz. Zira bu tesisin genelinde bulunmuş eksiklik. Olağanda bu türlü bir eksiklik yapıldıktan sonra siz bunu, olağanda bu evrakın verileceği üst makamlar ortası yahut buranın iş yeri açma çalışma ruhsatını veren. Vilayet özel yönetimi. Kesinlikle vilayet özel yönetimine yahut son dokümanı olan, işletme dokümanına veren Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı bilgilendirmeniz gerekiyor.

Yani o belgeyi birinci kurum olarak o düzenliyor. Yetersiz dediği andan itibaren esasen Vilayet Özel yönetimi, bakanlığa bile sorma gereği duymadan çabucak şey isteyecekti, düzeltemediği için kapatma verecekti. Yani iş yeri açma çalışma ruhsatını iptal edecekti.

Otomatikman kapatma sürecini yapar, bize de bilgi verir, siz de işletme dokümanını iptal edersiniz. Fakat bize bilgi vermesine bile gerek yok. Kapatma sürecini yapar, bizden sonra da bilgi verir. Orada yetki vilayet özel yönetim. Yetki odur diyorsunuz. İşleri açma-çalışma ruhsatını veren kuruluşa gitmesi lazım. Oraya gitmesi lazım.

Kafeterya otelin dışında deniyor. Hayır otelin dışında değil. Kafeterya direkt ana binanın içinde. Giriş katında. Girişinde, işte dokümanın altındaki kroki o. Yani o yangın evrakının altındaki kroki o. Direkt otelin içinden ilişkisi var. Yani bu krokiyi biz çizmedik, o evrakın, itfaiye evrakının altındaki kroki o. Esasen ana bina riskli. Siz artık ana binanın riskli olduğunu biliyorsunuz, onun içinde öbür bir yere de tekrar evrak veriyorsunuz. Bu da bence yanılgı. Yani siz ana binanın riskli olduğunu biliyorsunuz, o binadan bitişik olan, o binanın iç içe olan bir yere tekrar doküman veriyorsunuz. İkinci, külfetli süreç baktığınız vakit. Yani binanın güvenliğini konuşuyoruz. Fakat binanın genel bütünlüğünde siz bir yangın güvenlik prosedürü oluşturuyorsunuz. Yani sonuçta siz diyorsunuz ki, binanın genelini biliyorsunuz. Lakin ben bunu görmezden geliyorum, doküman geri çekildi diyorsunuz. O inançsız olan binaya tekrar bir yer için doküman veriyorsunuz. Yani üst üste ikinci yanılgınızı yapıyorsunuz. Otel yanınca orası da yanıyor.

Şimdi yangın yetkilendirme dokümanını veren kurum, aslında verdikten sonra da kontrolüyle yetkili. Fakat mevzuatta yetkiniz var, zorunluluğunuz yok. Siz hangi dönemlerle gideceğinize, ayda bir de gidebilirsiniz, yılda bir de gidebilirsiniz, iki yılda bir de gidebilirsiniz, bu yetkiyi size bırakmış, bu kararı size bırakıyor mevzuat. Her işletmenin farklı bir şeyi var, sistemi, kurumsallığı, çok âlâ bir yangın altyapısı olabilir, tahminen itfaiyeci biliyordur zati, ben buna iki yılda bir de gitsem, üç yılda bir de gitsem, olur, sistem çok güzeldir, çok yenidir, çok çağdaştır diyebilir. Ya da sistem çok külfetlidir, ben buna her yıl gideceğim der, her ay gideceğim der. Bu işletmenin, bu veren kurumun muhtesinde. Yangın evrakını bir tek itfaiye verebiliyor, bundan sonraki kontrollerinde yapmakla tesirli olan ünite.

Yeterlik evrakını veren Bolu İtfaiyesi.

İş yerlerin denetleme yetkisini yeterlilik evrakını vermesinden kaynaklı alıyor. O alanda, o alanda onun yetkili olduğunun da bir evrakı. Yani o alanda, o bölgede Bolu itfaiyesi yetkili ki bu yeterlilik dokümanını veriyor esasen. Pekala siz mesela artık baktığınızda… Yetki tartışması ortadan kalkmış yeterlilik evrakını verdiği andan itibaren. Yeterlilik dokümanını veren itfaiye birebir vakitte… Denetlemeye de yetkilidir.

Yükümlü diye geçmiyor, yetkisi var, denetleme yetkisi var. Lakin mecburilik yok. Olağan zati şöyle bir şey var, bakın, mecburilik yok. Yetki var, mecburilik yok. Hani bu ne demek derseniz tekrar söylüyorum. Yani bunun ne kadar müddetle, periyodla, hangi dönemlerde deneteceği keyfiyeti kuruma, yani itfaiyeye bırakılmış. Fakat, bir parantez açılmış, işletme talep ederse denetlemek zorunda. Yani gelmiyorum diyemez. Ancak bu yalnızca işletme talep ederse gelmek zorunda manasında değil. Siz yetkiniz var, dilediğiniz vakit, dönemlerde gelip kontrol yapabilirsiniz. Ancak işletme talep ederse gelmiyorum diyemezsiniz. O vakit esasen mecbursunuz gelip kontrol yapmaya.

Benim şahsi fikrim, zati bir kurum etiği ve vicdanı açısına baktığınız vakit açıklanabilir bir şey değil. Zira her gün o çabayı veren onlar. Yanlışsız mu yangınlar çıktığı vakit? Şehit veren de onlar. Yalnızca kayıplarla karşılaşmıyorlar, kendileri de şehit verebiliyorlar. Bu türlü bir ortamda kurumun vicdanı etiğinin katiyetle bu türlü bir şeye müsaade vermemesi gerekiyor.

Biz farklı sebeplerle denetledik, biz turizmle ilgili nicelik yahut niteliklere bakıyoruz. Fakat kontrole gitmeden evvel bu otelin belgesine bakıyorum. Ruhsatı var mı? Biz turizmle ilgili nicelik yahut niteliklere bakıyoruz. İtfaiye işi çok teknik bir mevzu. Bizim o kontrolörümüzün o yeterliliğe sahip olma talihi yok. Burada birinci sorumluluk, işletmede. Her yeri korumak istiyorsanız, her yere kontrolör koymak durumundasınız. Yüzde yüz muvaffakiyet sağlamak mümkün değil. Dava süreci çok kıymetli. Bu davanın sonucuna nazaran tahminen biz de mevzuatlarımızı düzenleyeceğiz.

Son 3 yılda çok ağır bir çalışma yapıyoruz, bütün dokümanları ısrarlı biçimde istiyoruz. Tamamlayamayanları kapatıyoruz, kapatmaya da devam edeceğiz.

İtfaiye teşkilatı kurmak, Vilayet Özel Yönetim’den istenecek, orada bir yer gösterilecek. Bu bizim sorumluluk alanımızda değil. İtfaiye’nin yetkisinde. İş yeri açma çalışma ruhsatı varsa itfaiye raporu da vardır. İş yeri açma çalışma ruhsatının yenilenmesi, itfaiye raporunun da yenilenmiş olduğunu gösteriyor.