Krediler, konkordato ve finansal yeniden yapılandırma
Reel dal tarafında işlerin giderek zorlaştığı bir periyodun içindeyiz. Sıkılaştırma programının sıkıştırdığı işletmelerin finansmana erişim gereksinimi her geçen gün zorlaşırken finansman maliyetleri de artık astronomik düzeylere gelmiş durumda.
Bir müddettir faiz indirimlerinin tesiri ile gevşeyen faiz periyodunda bile finansmana erişimi zorlaştıran makroihtiyati önlemler bugün artık çok daha önemli bir mahzur olarak gerçek bölümün önünde duruyor.
Hali hazırda bankaların aylık kredi büyümesi yabancı para tarafında %0,5, KOBİ kredilerinde %2,5 ve başka ticari kredilerde %1,5. Bankalar bu oranlara uymadıkları vakit epeyce önemli yaptırımlarla karşı karşıya kaldıkları için bu oranları aşmamak için hayli önemli bir mesai harcıyorlar. Öteki yandan işletmelerin de finansmana erişim gereksiniminin şiddeti gün geçtikçe artıyor. Hal bu türlü olunca da kredi faizleri, siyaset faizinin ima ettiği düzeylerin de çok üzerinde gerçekleşiyor. Fakat o düzeylerden de kredi bulmak imkansız.
İşletmelerin değerli bir kısmı iktisatta azalan iç talep ve bir türlü düzelmeyen dış talep şartları ile baş etmeye çalışıyor. Bu ortada çabucak hemen hepsinin nakit akışlarında da önemli düşünceler var. Etkini çok güçlü ve iş modeli çok hakikat olan işletmeler bile son devirde hiç beklemedikleri halde karşı karşıya kaldıkları yüksek faizin tesiri ile nakit akışlarını yönetmekte zorlanıyor. Eldeki gayrimenkuller de ya bankalarda ipotekli ya da “sat geri kirala” ile bankalarda olduğu için orada da hareket alanı kalmamış durumda.
Bu durum sonucunda pek çok işletme evvel bankalarda finansal yine yapılandırma bahtını deniyor. Herkesin emeli 6-12 ay ödemesiz 36-48 ay vadeli bir kredi bulup kısa vadeli yüksek faizli borçlarını uzun vadeli düşük faizli krediler ile değiştirmek. Lakin bankaların genel tutumu bu bahse uzak. Birçok vakit da işletmelerin varlık yapısı ve bölümü nedeni ile haklı olarak bankalar finansal tekrar yapılandırma niyetinde olmuyor. Görüştüğüm kimi bankacılık kaynakları “işletme artık mi batsın yoksa bir cins daha dönüp mü batsın” halinde karar vermek zorunda kaldıklarını tabir ediyor. Yani bu kere benim sık sık eleştirdiğim bankalar da düzgün durumda değil.
Nakit akışını yönetmekte zorlanan işletmeler krediye erişemeyince ve finansal tekrar yapılandırma için de uygun görülmeyince maalesef ülkemizde çok basitçe devreye alınabilen konkordato kuruluşuna başvuruyorlar. Konkordato sonucu kelam konusu işletmelerden alacağı olan ve tahminen de o güne kadar nakit akışı sorunu olmayan işletmeler de alacaklarını tahsil edemedikleri için sorun yaşamaya başlıyorlar. Yani gerçek kesimde domino tesiri ile meseleler üst üste geliyor.
Örnekleri ayrıntılandırmak mümkün fakat özetle tabir etmek gerekirse geldiğimiz noktada gerçek kesimi rahatlatacak bir adıma gereksinim olduğu aşikâr. Son devirdeki gelişmelerden ötürü bir mühlet daha yüksek kalacağını öngördüğümüz faiz bir yana temel olan şu anda gerçek kesimin nakit akışını dengeleyecek ve piyasalarda domino tesiri ile oluşacak önemli dertlerinin önüne geçecek bir kredi paketi.
Para siyaseti tarafında kredi büyümesine uygun gözle bakılmadığını biliyorum. Lakin benim bahsettiğim sıkıntı bir kredi büyümesinden daha çok var olan önemli nakit akışı sorununu hafifletecek bir takviye paketi. Gerçek dalın kalıcı hasar görmemesi için şiddetle buna gereksinim var!
