ABD’de Eagle’ın 5342 sefer sayılı uçuşu ile bir Kara Şahin askeri helikopterinin havada çarpışması sonucu 67 kişinin vefatına yol açan facianın yankıları sürüyor. Amerikan Washington Post gazetesi, kazanın ön raporuna ulaştı. Rapora nazaran Ronald Reagan Ulusal Havaalanı’nda kâfi işçi yoktu ve 4 kişinin işini 2 kişi yapıyordu. Ayrıyeten helikopter kontrolörü durumu, kazadan evvel lokal kontrolörünkiyle birleştirildi. Kazadan 24 saat evvel öteki bir kazanın kıyısından dönüldü. Irmaktan 40’dan fazla ceset çıkarılırken, arama çalışmaları sürüyor. Uçağın kara kutularına ulaşıldı. ABD Başkanı Donald Trump’sa kaza bölgesine muhtemel ziyareti ile ilgili soruya, “Yüzmemi mi bekliyorsunuz” diyerek karşılık verdi.

Federal Havacılık Yönetiminin (FAA), başşehir Washington yakınlarında yaşanan kaza ile ilgili hazırladığı ön güvenlik raporunda, R.Reagan Ulusal Havaalanı’ndaki hava trafik denetim kulesinde kâfi işçi olmadığı belirtildi. Rapora nazaran, çarpışma sırasında havaalanının denetim kulesinde, dört kişinin işini iki kişi yapıyordu. R.Reagan Ulusal Hava Trafik Kontrolörü İşgücü Planı’nın Kongre’ye sunduğu son bilgilere nazaran, Eylül 2023 prestijiyle yalnızca 19 tam sertifikalı kontrolörle uzun yıllardır işçi yetersizliği çekiyor. Bu sayı, 30 olan gayenin çok altında.

Rapora nazaran, denetim kulesindeki işçi sayısı, günün saatine ya da günde ortalama 100’den fazla helikopterin gelen ve giden havayolu uçuşları hesaba katıldığında, Washington DC üzerindeki hava trafiği ölçüsüne nazaran “normal” değildi. Her gün hava trafik müdürlerine ve federal ulaştırma yetkililerine dağıtılan hava trafik güvenliği raporuna nazaran çarşamba gecesi vazife başında beş kontrolör ve bir stajyer kontrolör vardı. Ayrıyeten bir süpervizör ve bir de eğitimde olan süpervizör vardı. Rapora nazaran, çarşamba akşamı helikopter kontrolörü konumu, kazadan evvel lokal kontrolörünkiyle birleştirildi.

Bu değişikliğin ne vakit gerçekleştiği belirtilmedi fakat nöbetçi amirin “takdirine bağlı olarak birleştirilebileceği” kaydedildi. Kelam konusu değişim bir kontrolörün rolünün ikiye katlanması manasına geliyor. Rapora nazaran ayrıyeten, uçuş data kontrolörü ve klerans teslim kontrolörü rolleri de o akşam birleştirildi. Kontrolörlerin emekçi sendikası NATCA, son yıllarda az sayıdaki iş gücünün güvenlik açısından risk oluşturduğu konusunda ikazda bulunmuştu.

Yerel saate nazaran 20:50 sıralarında meydana gelen kazanın nedeni belirsizliğini koruyor. Bilhassa uçaklar ve helikopterler ekseriyetle yakındaki uçakları tespit eden yazılımlarla donatılmışken kazanın nasıl meydana gelebildiği tartışma konusu. Çarşamba günkü çarpışmadan yaklaşık 24 saat evvel de dahil olmak üzere, son yıllarda bir dizi kazanın meydana geldiği sıkışık hava alanının portresi ortaya çıktı.

Bir gün evvel öteki bir uçak, bir helikopterle çarpışmaktan kaçınmak için havaalanına inişini iptal etmek zorunda kalmıştı. Kelam konusu olayda, iniş için gelen farklı bir jet, uçuş yolunda beliren bir helikopter nedeniyle iniş teşebbüsünü iptal etmesi gerektiği konusunda kuleyi uyardı. Hava trafik denetim trafiğinin ses kaydına nazaran, Republic Airways’in 4514 sefer sayılı uçağının kokpitindeki bir ses, salı günü mahallî saatle 20.05 sıralarında kuleyi sorun hakkında bilgilendirdi. Uçuş takip kayıtlarına nazaran, uçak batıya yanlışsız keskin bir dönüş yaptı, ikinci bir yaklaşma denemek için bir tıp attı ve saat 8:16’da inançlı bir formda indi.

Çin’in Washington Büyükelçiliği, birinci bilgilere nazaran, kazada hayatını kaybeden 67 kişi ortasında iki Çin vatandaşının da bulunduğunu bildirdi. Çin Büyükelçiliği sözcüsü yaptığı açıklamada, “Çin Büyükelçiliği tüm kurbanlara en derin taziyelerini ve yaslı ailelere başsağlığı dileklerini iletiyor” dedi. Büyükelçilik, mağdurların kimliğini açıklamadı.

Kaza sonrası 300’den fazla birinci müdahale takımı, buz üzere Potomac Irmağı’nda kuvvetli bir kurtarma misyonu üstlendi. Jet yakıtı kokusundan midesi bulanan dalgıçlar, kurbanları sudan çıkarırken cesetlerin parçalandığını gördü.

Ulusal Ulaştırma Güvenlik Kurulu (NTSB), yolcu uçağının uçuş bilgileri ve kokpit ses kayıt aygıtlarının bulunduğunu duyurdu. Yapılan açıklamada, “Uçak kazasına karışan Bombardier CRJ700 uçağının kokpit ses kayıt aygıtını ve uçuş data kayıt aygıtını kurtardı. Kayıt aygıtları NTSB laboratuvarlarında” denildi.

Havaalanı etrafındaki kalabalık hava alanı uzun vakittir siyaset yapıcılar ve Kongre üyeleri ortasında hararetli bir tartışma konusu oldu. Kaza, askeri helikopterlerin yolcu jetleri ve Beyaz Saray, Kongre Binası ve Pentagon üzere kıymetli yerlerin yakınında uçtuğu ABD’nin en karmaşık hava trafiği koridorlarından birinde meydana geldi. Havaalanı, yılda 15 milyon yolcuya hizmet verecek halde tasarlanmıştı, lakin sayılar 25 milyona yükseldi.

ABD Başkanı Trump, kazaya ilişkin eski ABD liderleri Barrack Obama ve Joe Biden idarelerini, Federal Havacılık Yönetimi’nde (FAA) liyakatsiz işe alım yapmakla suçladı. Hava trafik kontrolörleri olarak “En zeki insanlarımıza sahip olmalıyız” diyen Trump, vazifeye gelmeden bir hafta evvel ABD Federal Havacılık Yönetimi’nin ağır zihinsel engelli bireyleri işe aldığını öne sürdü. Gazetecilerin kaza yerini ziyaret edip etmeyeceğine ait soruya ise Trump, “Nereye? Irmağa mi? Yüzmemi mi istiyorsunuz” karşılığını verdi. Trump’ın alaycı cevabı, toplumsal medyada reaksiyon topladı.