Sevgili Peygamberimizin (s.a.), görevini yerine getirmek için gerekli bulunan hürriyeti elde edeceği Medine (daha evvelki ismi Yesrib) kentine hicretinden (göçmesinden) günümüze kadar binden fazla yıl geçti, bugün (yazıyı yazdığım perşembe günü) itibariyle 2 Receb 1446 hicrî yıla ulaşmış olduk.

Hicrî yılbaşından başlayacak olursak Muharrem ayının dinî ve tarihî istikametlerden özellikleri var, bu sebeple oruçlar tutuluyor, anma toplantıları ve ayrıca merasimler yapılıyor. Yapılanların dinde yerinin bulunup bulunmadığı konusu da daima tartışılıyor. Bu yazımızda sırf Muharrem ayının aşikâr günlerini değil, özel olarak ibadet ve merasim yapılan başka mübarek gün ve geceleri (bu ortada Regâib kandilinde olduğumuz için kandilleri) ele almak, incelemek, dindeki yerlerini ortaya koymak istiyoruz.

Din sırf kurallardan ibaret değildir; onu yaşayan, hayatına uygulayan insan ferdi ve toplumunun anlayışı, hisleri, âdetleri ve bunların toplumsal ve kültürel hayata yansımaları ile din hayatı canlılık ve zenginlik kazanmakta, lakin bu ortada kimi bid’atler de oluşmaktadır.

Bid’at, “inanç, ibadet ve kural olarak dinde olmayan bir şeyi uydurmak ve ona yamamak, dinde varmış üzere bilmek, inanmak ve yapmaktır”. Mesela bir kimse, “Berat, Regâib, Kadir… gecelerinde şu kadar namaz kılmak gerekir, bu geceye mahsus şöyle bir ibadet vardır” derse ve bunu yaparsa bid’at gerçekleşmiş olur.

“Bid’atin ne ziyanı var, yapılan legal ve yararlı bir şey ise varsın yapılsın!” denemez. Zira din, Allah tarafından tamamlanmış, Peygamberimiz tarafından da tam olarak bildiri edilmiş, insanlara bildirilmiştir. Onda olmayan bir inanç, ibadet yahut kuralı ona eklemek dini bozmak ve değiştirmek demektir ve bu caiz olmaz.

Bir Müslüman, yasaklanan yerler ve vakitler dışında, Allah isteği için istediği kadar namaz kılabilir, oruç tutabilir, zikir yapabilir, sadaka verebilir… Ancak bunlardan birini -İslam’da bu türlü olmadığı halde- “Şu yerde, şu vakitte, şu kadar yapmak farzdır, vaciptir, sünnettir, sevaptır, gereklidir…” diyerek, bilerek, bildirerek yaparsa bid’at işlemiş, dinde olmayanı ona eklemiş olur ve işte bu caiz değildir.

Belli gecelere mahsus nafile/sünnet namazlar var mıdır?

Ramazan’da, yatsıdan sonra kılınan teravih namazı vardır, sünnettir, Peygamberimiz kılmış, ümmeti de bu sünneti devam ettirmiştir. Bunun dışında muhakkak bir geceye mahsus namaz yoktur. Beş vakit farz ve sünnet, bu namazlardan evvel ve sonra kılınsın diye Peygamberimiz tarafından kılınmış, tavsiye edilmiş namazların dışında gecenin yarısından sonra kılınan teheccüd namazı vardır; lakin bu namaz muhakkak bir geceye ilişkin değildir. Mescidi selamlama (tahiyyetü’l-mescid) isimli iki rek’atlık bir beyhude namaz vardır; muhakkak bir gün yahut geceye ilişkin değildir. Şu halde Berat, Regâib, Mi’rac, Kadir gecelerine mahsus belirli bir namaz yoktur.

Belli günlere ilişkin oruçlar var mıdır?

Ramazan’da tutulan ve farz olan oruç dışında Peygamberimizin tuttuğu ve tavsiye ettiği esas oruçlar şunlardır:

* Ramazan’ı takip eden Şevval ayı içinde altı günlük oruç.

* Zilhicce ayının on gününde tutulan oruç. Hac edenler arafe günü oruç tutmazlar. İki bayram günü ile -Kurban Bayramı’nın, içinde tekbir getirilen- teşrik günleri de oruç tutulmaz.

* Muharrem ayının dokuz, on ve on birinci günlerinde tutulan oruç.

Peygamberimiz Muharrem’in onuncu günü aile reisinin meskende ziyafet vermesini de tavsiye etmiştir.

* Şaban ayının birçoklarını oruçlu geçirmek. Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Recep’ten ibaret olan “haram aylarda” çokça oruç tutmak.

* Her pazartesi ve perşembe günleri tutulan oruç.

* Her ayın “ak günler” diye anılan on üç, on dört ve on beşinci günlerinde tutulan oruç.

* Devamlı olarak bir gün tutmayıp bir gün tutulan (gün çok tutulan) oruç.

Farz ve vacip namazlar ile üstte sıralanan beyhude namaz ve oruçlardan öteki -belli vakit ve yerlere bağlanmış, Hz. Peygamber tarafından tavsiye edilmiş ve/veya kılınmış bir oruç ve namaz yoktur.