Kan şekeri ölçmek orucu bozar mı?
Ramazan ayında şeker hastalarının en çok merak ettiği mevzulardan biri de şeker ölçümünün orucu bozup bozmadığıdır. Şeker ölçmek orucu bozar mı sorusu, bilhassa diyabet hastaları için büyük değer taşımaktadır.
Ramazan’da oruçlu iken kan verenin orucu bozulmaz (İbn Kudâme, el-Muğnî, 3/15). Bedene kan almak ise beslenme, besin alma kapsamına girdiği için orucu bozar.
Kan vermenin orucu bozup bozmaması ile ilgili olarak birbirine zıt iki rivâyet vardır. Bunlardan birine nazaran Hz. Peygamber (s.a.s.), “Hacamat yapanın ve yaptıranın (vücuttan tedavi niyetiyle kan alanın ve birebir maksatla bedeninden kan aldıranın) orucu bozulur” (Ebû Dâvûd, Savm, 28 [2367, 2370-2371]; İbn Mâce, Sıyâm, 18 [1680]) buyurmuştur. Öte yandan Resûlullah’ın (s.a.s.) oruçlu iken hacamat yaptırdığı rivâyet edilmiştir (Buhârî, Savm, 32 [1938-1939]).
Bu iki hadisi birlikte kıymetlendiren alımların birçok, birinci hadisi o periyotta hacamat yapan kişinin, kanı özel alet ile emerken ağzına kaçırabileceği, hacamat yaptıran ise kan verdiği için zayıf düşerek hasta olabileceği için oruçları bozulma tehlikesi ile karşı karşıya kalacağı biçiminde yorumlamış ve ikinci hadisi temel alarak kan vermenin orucu bozmayacağı sonucuna varmışlardır.
Kan şekeri ölçümü sırasında parmak ucuna iğneyle yavaşça dokunulur ve çok az ölçüde kan özel bir ölçüm aygıtına aktarılır. Bu süreç sırasında ne bir besin alınır ne de keyif verici husus.
Kan şekeri ölçmek orucu bozar mı? sorusuna Diyanet’in yaklaşımı, “Hayır, bozmaz” formundadır. Bunun münasebeti de ölçüm sırasında çok az ölçüde kan alınması ve besin niteliği taşıyan rastgele bir husus alınmamasıdır. Bu süreç, orucu bozma sebepleri olan yeme-içme yahut besin bedelinde sıvı enjeksiyonu kategorisine girmez. Yeniden de kişi, kan analizi yahut şeker ölçümü sonrası kendini çok yorgun hissederse ve sıhhati tehlikeye girecekse, doktor önerisiyle ibadete devam edip edemeyeceğine karar verebilir. Lakin genel olarak, parmak ucundan alınan damla kan oruç bütünlüğüne ziyan vermez ve “orucu bozacak fiiller” kapsamında kıymetlendirilmez.
İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış gayesine nazaran kıymetlendirilebilir. Ağrı dindirmek, tedavi etmek, bedenin direncini artırmak, besin vermek üzere hedeflerle enjeksiyon yapılmaktadır. Besin ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek manasına gelmediklerinden orucu bozmazlar.
