İsrail’in 16 ay boyunca Gazze’de sürdürdüğü soykırımın akabinde 19 Ocak’ta başlayan ateşkesin 42 günlük birinci evresi bugün sona eriyor. Taraflar, İsrail ordusunun Gazze’den büsbütün çekilmesi ön görülen ikinci evre müzakereleri için arabulucu ülkelerden Mısır’ın başşehri Kahire’ye heyet gönderdi. Mısır Devlet Enformasyon Servisi, İsrail heyetinin yanı sıra öteki iki arabulucu ülke ABD ve Katar’dan da temsilcilerin Kahire’ye ulaştığını ve müzakerelerin ağır başladığını duyurdu. Buna karşılık İsrail’de yayın yapan Kanal 12, Tel Aviv’in daha fazla tutukluyu canlı geri almak için birinci kademeyi uzatmaya uğraştığını bildirdi. Kanal, ABD idaresinin de İsrail’in bu tutumunu desteklediğini kaydetti.

Ateşkesin birinci evresinde öngörüldüğü üzere Hamas’ın 8’i meyyit 33 esiri teslim etmesinin akabinde Kahire’ye heyet gönderen İsrail’in başbakanı Binyamin Netanyahu, süreci yokuşa sürmeye devam ediyor. Kanal 12’nin diplomatik kaynaklara dayandırarak verdiği bilgiye nazaran Netanyahu, Kahire’ye giden müzakere heyetine esir takası görüşmelerinde anahtarın “Gazze’nin geleceği, Hamas’ın silahsızlandırılması ve Gazze’nin yönetimi” olduğunu ve bu mevzuda uzlaşıya varılana kadar katı davranmaları tarafında talimat verdi. Toplumsal medya platformu X üzerinden bir açıklama yayınlayan Netanyahu da, “Tüm esirler geri gelene kadar amansız bir halde hareket edeceğiz” sözlerini kullandı.

Hamas’ın ateşkesin birinci etabında bütün hususları uygulamasına karşın İsrail tarafının, 16 ay boyunca ağır bombardımanlarla yerle bir ettiği Gazze’ye insani yardım girişlerini müzakerelerde koz olarak kullandığı belirtiliyor. İsrail Kanal 12’ye konuşan diplomatik kaynaklar, Hamas’ın elindeki esirlerin canlı verilmemesi halinde insani yardımlara müsaade verilmeyeceğini aktardı. Mısır ve Katar ise Gazze’de yaşayan 2,3 milyon Filistinlinin acil insani yardıma muhtaçlık duyduğunu ve insani yardımlar sorununun Gazze’deki insanların acılarının hafifletilmesi çerçevesinde düşünülmesi gerektiği konusunda ağır görüştükleri bilgisini verdi.

Gazze’ye yönelik 7 Ekim 2023’te başlayan soykırım sürecinde İsrail’e takviye veren ABD idaresi, hükümet değişikliğinin akabinde bu halini daha katılaştırıyor. ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Fox News’e açıklamasında, “Ateşkesin birinci kademesi muvaffakiyetle tamamlandı. Bu muvaffakiyetin mimarı da Tump’tı” dedi. Açıklamasında, Hamas’a sert tenkitler yönelten Witkoff, “Hamas’a karşı müsamahakar davranmayacağız. Trump açısından terör kırmızı çizgidir” diyerek, İsrail’e müzakerelerin ikinci etabında kuralsız takviyelerinin altını çizdi.

Öte yandan Hamas, esirlerin canlı olarak lakin ateşkesle meskenlerine dönebileceği istikametindeki halini değiştirmedi. Hareket, son esir takasında “Esirlerinizi ya tabutla ya canlı alırsınız karar sizin” sloganını kullanmıştı. Gazze’de yürürlüğe giren ateşkes kapsamında belirlenen İsrail ordusunun azami 50 günlük müddette Gazze-Mısır sonundaki Philadelphi Koridoru’ndan çekilmesi tarafındaki talebinden geri adım atmayan Hamas, Gazze’nin idaresi konusunda rastgele bir taraftan yapılacak rastgele bir dış müdahaleyi reddettiğini tekraren ilan etmişti. İsrail ile Hamas ortasındaki ateşkes, 42 gün içinde 33 İsrailli esire karşılık 1900’ü aşkın Filistinli tutuklunun bırakılmasını ve İsrail ordusunun Philadelphi Koridoru dahil Gazze’nin tamamından çekilmesini ön görüyordu. Muahedeye nazaran, ikinci evre müzakerelerinin ateşkesin 16’ncı gününde başlaması gerekirken İsrail tarafı, müzakereleri daima ertelemiş, bu ortada mutabakatın ön gördüğü insani yardımlar ve tekrar imar gereçlerinin girişini akamete uğratmıştı.

Gazze’nin idaresi konusundaki tartışmalara İsrail muhalefeti lideri Yair Lapid de katıldı. Lapid, Haaretz gazetesine yazdığı makalede, Gazze’nin İsrail’e karşı tehdit olmaktan çıkarılmasının kural olduğunu lakin Hamas’ın savaş yoluyla yok edilemeyeceğini vurguladı. İsrailli muhalif önder, bu sarmaldan çıkışın yolunun da Gazze’nin idaresinin 8 ila 15 yıl ortasında Mısır tarafından üstlenilmesi ve bu süreçte yine imarın tamamlanarak Hamas’ın olmadığı bir idare kurulması olduğunu kaydetti. Mısır idaresi ise Gazze’nin idaresini üstlenmeyi muhakkak reddettiğini ilan etti.