İran’da çok şüpheli liman patlaması

Basra Körfezi kıyısında yer alan Hürmüzgan eyaletine bağlı Bender Abbas bölgesindeki Şehit Recai Limanı’nda dün meydana gelen patlamada birinci belirlemelere nazaran 14 kişi öldü, 750 kişi yaralandı. Ülkenin en büyük limanı olan Şehit Recai Limanı’nda büyük tahribata neden olan patlamanın sebebi şimdi belirlenemedi. Buna karşılık, patlamanın ABD ile İran ortasında 2018 yılında feshedilen nükleer mutabakatın yenilenmesi için yapılan müzakerelere ve İsrail’in İran’daki güç tesislerini vurma tehditlerine eş vakitli gelmesi soru işaretlerine neden oluyor. Patlama sonrası ortaya çıkan imajlar, Lübnan’ın başşehri Beyrut’taki liman patlamasına benzetildi. Kelam konusu patlamaya, kimin tarafından depolandığı kesin olarak anlaşılamayan amonyum nitrat unsuru sebep olmuştu. Şehit Recai limanı’nda da benzeri bir ihmal olup olmadığı merak ediliyor.

İran resmi televizyonuna konuşan mahallî yetkililer, patlamanın birinci olarak limanda yer alan konteynerlerden kaynaklandığını bildirdi. Konteynerlerin Çin’den geldiği ve içinde füze yakıtı olduğu öne sürüldü. Yetkililer, patlamanın akabinde yangın meydana geldiğini ve birinci yardım takımlarının yangını söndürmeye çalıştığını aktardı. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan da, liman patlamasının tam olarak neyden kaynaklandığını tespit edebilmek için bir soruşturma komitesinin görevlendirildiğini söyledi.

Şehit Recai Limanı’nda meydana gelen patlamanın İsrail tarafından son devirde İran’a yönelik tekrarlanan akın tehditlerine eş vakitli olarak gelmesi dikkat çekiyor. Patlamanın akabinde gözler İsrail saldırısı ihtimaline çevrildi. Fakat İsrail’de yayın yapan Maariv gazetesine konuşan üst seviye ordu yetkilileri, İsrail ordusunun İran’daki patlamayla alakası olmadığını söz etti.

Şehit Recai Limanı’ndaki patlamanın birinci anlarından medyaya yansıyan imgeler, Lübnan’ın başşehri Beyrut’ta, 2020 yılında meydana gelen liman patlamasını andırdı. Beyrut limanındaki patlamanın kayıt dışı olarak depolanan tonlarca yükteki amonyum nitrat unsurunun infilak etmesi sonucu meydana geldiği bildirilmişti. Liman patlamasıyla ilgili soruşturmanın yürütülmesi için görevlendirilen savcı Tarık el-Bitar, baskılara dayanamayarak soruşturmayı askıya almış lakin belgeyi kapatmamıştı. Patlamaya sebep olan amonyum nitratın o devir İran’ın en büyük müttefiki olan Hizbullah tarafından limana depolandığı tez edilmişti. Şehit Recai Limanı’nda ortaya çıkan misal imajlar, Beyrut’takine misal bir ihmalin tekrarlanmış olma ihtimalini gündeme taşıdı.

Öte yandan, İran’daki resmi bilgilere nazaran, dünkü patlama büyük bir tahribata maruz kalan Şehit Recai Limanı, ülkenin en büyük limanı olarak öne çıkıyor. Hint Okyanusu ile Basra Körfezini birbirine bağlayan Hürmüz Boğazı kıyısında yer alan liman, stratejik olarak epeyce değerli bir mevkide yer alıyordu. Resmi sayılara nazaran, İran’a gelen ticari malların yüzde 70’i Şehit Recai Limanı’na indirildikten sonra ülkeye dağıtılıyor. Bu durum limandaki patlamanın esasen memleketler arası ambargolar altındaki İran iktisadını daha da zorlayacağı iddia ediliyor. ABD ile devam eden nükleer muahede müzakerelerinde, İran’ın nükleer programını kontrole açması ve sonlandırması karşılığında memleketler arası ambargoların hafifletilmesi konuşuluyordu.