İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Milletlerarası Ceza Mahkemesinin (UCM) tutuklama kararına karşın Macaristan’a geldi.Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın daveti üzerine ülkeye gelen Netanyahu, Macaristan Savunma Bakanı Kristof Szalay-Bobrovniczky tarafından Memleketler arası Liszt Ferenc Havalimanı’nda karşılandı.

Szalay-Bobrovniczky, toplumsal medya hesabı Facebook üzerinden, Netanyahu ve eşinin karşılanmasına ait fotoğraflar paylaştı. Bakan Szalay-Bobrovniczky, paylaşımında, “İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Budapeşte’ye güzel geldiniz.” tabirini kullandı. Bu ortada, İsrail basınında yer alan haberlere nazaran, Netanyahu, Başbakan Orban’ın yanı sıra Macaristan Cumhurbaşkanı Tamas Sulyok ile görüşecek.

UCM, 21 Kasım 2024’te açıkladığı kararda, “Gazze’de işlenen savaş hataları ve insanlığa karşı suçlardan” ötürü Netanyahu ile eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama buyruğu çıkardığını duyurmuştu. UCM’nin çıkardığı tutuklama buyruklarının uygulanması, mahkemenin kurucu muahedesi Roma Statüsü’nün 86. ve 87. hususları mucibince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor. Statünün 89. unsuru uyarınca, Netanyahu ve Gallant’ın, UCM’ye taraf rastgele bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin yetkili makamlarınca tutuklanıp Lahey’deki mahkemeye teslim edilmesi gerekiyor. UCM’nin kararını “saçma” olarak nitelendiren Orban, Kasım 2024’te Netanyahu’ya “tutuklanmama garantisi” vererek, kendisini ziyarette bulunması için ülkesine davet etmişti.

Macaristan hükümeti, Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nden (UCM) ayrılma kararı aldığını bildirdi.Macaristan Hükümet Sözcüsü Zoltan Kovacs, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Macaristan Memleketler arası Ceza Mahkemesi’nden ayrılıyor. Devlet Bakanı Gergely Gulyas, hükümetin UCM’den çekilme kararı aldığını duyurdu.

Gulyas, “Çekilme süreci, Macaristan’ın anayasal ve milletlerarası tüzel yükümlülükleri doğrultusunda perşembe günü başlayacak.” tabirlerini kullandı.

Bu karar, UCM tarafından hakkında tutuklama buyruğu çıkarılan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Macaristan ziyareti sırasında alındı.

Macaristan, Roma Statüsü’nü 15 Ocak 1999’da imzalamış ve 30 Kasım 2001’de onay dokümanını tevdi etmişti. UCM’yi kuran Roma Statüsü 1 Temmuz 2002’de yürürlüğe girmişti.

Roma Statüsü’nün 127. hususuna nazaran çekilme süreci, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’ne yazılı bildirimle gerçekleştiriliyor. Bildirimde daha sonraki bir tarih belirtilmediği takdirde, çekilme bildirimin alınmasından bir yıl sonra yürürlüğe giriyor.

Roma Statüsü’nün 127. unsurunda, “Bir devlet, çekilme nedeniyle, Statü’ye taraf olduğu mühlet içinde doğan yükümlülüklerden, tahakkuk etmiş olabilecek mali yükümlülükler dahil, kurtulmuş sayılmaz. Çekilme, çekilen devletin işbirliği yapma misyonu bulunduğu ve çekilmenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel başlatılmış olan cezai soruşturmalar ve yargılamalarla kontaklı olarak Mahkeme ile işbirliğini etkilemeyeceği üzere çekilmenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel Mahkeme tarafından hâlihazırda incelenmekte olan rastgele bir sorunun daima olarak değerlendirilmesini hiçbir biçimde engellemez” sözleri yer alıyor.

Buna nazaran bu bir yıllık müddet içerisinde Macaristan’ın UCM’ye karşı Roma Statüsü’ndeki yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etmesi, yani gerektiğinde tutuklama buyruğunu uygulaması gerekiyor.

Macaristan’a benzeri halde daha evvel Filipinler, UCM’nin ülkedeki duruma ait ön soruşturma başlatmasından yaklaşık bir ay sonra, 14 Mart 2018’de Roma Statüsü’nden çekilme niyetini açıklamış, çekilme süreci bir yıl sonra 16 Mart 2019’da tamamlanmıştı.

Ancak Filipinler’in UCM’den çekilmiş olması, çekilme tarihinden evvelki devirde işlenen cürümlere ait yargı yetkisini etkilememişti.

Filipinler eski Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, ülkesinin UCM’den çekilmiş olmasına karşın, çekilme öncesi periyoda ilişkin suçlamalarla ilgili olarak hala UCM’de tutuklu olarak yargılanıyor.