‘Gazze Mahkemesi’ girişimi Bosna Hersek’te
İsrail’in Gazze’de işlemeyi sürdürdüğü savaş hatalarını araştırmak üzere bir ortaya gelen akademisyen, entelektüel, insan hakları savunucuları ile medya ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri, 26 Mayıs’ta Bosna Hersek’in başşehri Saraybosna’da buluşacak.
Birleşmiş Milletler (BM) Filistin eski Özel Raportörü Richard Falk’ın liderliğinde insani ve vicdani hedeflerle kurulan bir halk mahkemesi olan “Gazze Mahkemesi (Gaza Tribunal)” teşebbüsü, 26 Mayıs’ta başlayacak ve 29 Mayıs’ta sona erecek toplantılarda, sömürgeci soykırım, soykırım modelleri, apartheid, zarurî nüfus transferi, sivillerin korunması, BM sisteminin yetersizlikleri, protestoların kriminalleştirilmesi üzere mevzuları ele alacak.
Programlar kapsamında “Siyasi Gerçekçilik ve Günümüz Jeopolitiği” ve “Soykırımın Politik Ekonomisi” panellerinin yanı sıra “Srebrenitsa’dan Gazze’ye” özel paneli de gerçekleştirilecek.
Sivil bir oluşum olan Gazze Mahkemesinin son gününde ise tüm iştirakçilerin katkısıyla hazırlanacak Saraybosna Bildirgesi kamuoyuna sunulacak.
Mahkeme, 50 üye ülke gençlik kuruluşu ve 16 Müslüman azınlık temsilcisi milletlerarası gençlik kuruluşu olmak üzere 66 gençlik kuruluşu üyeden oluşan İslam İşbirliği Teşkilatı Gençlik Forumunun (ICYF) takviyesiyle düzenleniyor.
Gazze Mahkemesi teşebbüsü, Kasım 2024’te İngiltere’nin başşehri Londra’da akademisyenler, entelektüeller, insan hakları savunucuları ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşan bir koalisyon tarafından, “uluslararası toplumun Gazze’de milletlerarası hukuku uygulamada büsbütün başarısız olması” gerekçesiyle düzenlenen toplantıda kuruldu.
İnsani ve vicdani gayelerle kurulan bir halk mahkemesi olan mahkemenin birinci halka açık oturumları Saraybosna’da olacak ve ekim ayında da İstanbul’da yapılacak en son kararın verileceği duruşmada, ortalarında hukuk, kültür, siyaset ve sivil toplum alanlarında uzmanlaşmış isimlerin yer aldığı konsey, kurban ve şahit sözlerini dinleyecek, kesin kararın taslağını açıklayacak. Ayrıyeten, Gazze Mahkemesinin sürecine dair son gelişmeler doğrultusunda özel bir yetki ve tavsiye içeren kararlar da açıklanacak.
Saraybosna’da yapılacak tüm program, internet üzerinden canlı olarak yayınlanacak.
Gazze Mahkemesi, temel olarak 7 Ekim’in akabinde İsrail tarafından işlenen önemli insan hakları ihlalleri ve soykırım dahil memleketler arası kabahatlere ait savları araştırmak ve pahalandırmak emeliyle bir ortaya geldi.
İlgili insan hakları savunucuları, milletlerarası hukuk uzmanları ve Gazze’deki insan hakları ihlalleriyle ilgilenen mahkeme, memleketler arası ve bölgesel sivil toplum örgütleri tarafından organize edilen bir teşebbüs olarak ön plana çıkıyor.
Bağımsız bir inisiyatif olarak kurulan mahkeme, Filistin halkına yönelik ağır insan hakları ihlallerini gündeme taşıyarak memleketler arası toplumun dikkatini çekmeyi amaçlıyor.
Gazze’deki insani krizin boyutlarına odaklanılacak duruşmalar kapsamında, İsrail’in devam eden savaş kabahatlerine ait hesap verebilirlik eksikliği giderilecek ve bu kabahatlerden etkilenen bireyler ve sivil toplum örgütlerinin tanıklıkları dinlenecek. İsrail, Gazze’de soykırım ve savaş kabahati işlediği gerekçesiyle mahkeme üyeleri tarafından gıyabında yargılanacak.
Mahkemenin, yargılamalarını tam bir şeffaflıkla yürütmesi, memleketler arası güç etraflarından bağımsız ve kısıtlamalar olmaksızın çalışması ve misyonunu ulaşılabilir bir takvim içinde tamamlaması hedefleniyor.
Gazze Mahkemesi, Milletlerarası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Memleketler arası Adalet Divanı (UAD) üzere memleketler arası yargı kurumlarının siyasi tesirler nedeniyle ele alamadığı yahut davaların sonuçlanmasının hayli uzun sürdüğü insan hakları ihlallerine ait alternatif forum sunmayı amaçlıyor. Bu tarafıyla UCM ve UAD’a alternatif değil, bu kuruluşları desteklemeyi amaçlayan mahkeme, tüzel açıdan sağlam sonuçlar üretmeyi ve global farkındalık oluşturmayı hedefliyor.
