Diyanet 2025 yılı günlük fidye ölçüsünü belirledi. Pekala makul nedenlerden ötürü oruç tutamayan vatandaşlar günlük fidye ne kadar verecek? Bir kişinin günlük doyum ölçüsü olarak belirlenen fitye bu sene kaç TL?

Din İşleri Yüksek Kurulu, 2025 yılı Ramazan ayının başlangıcından 2026 yılı Ramazan ayının başlangıcına kadar olan mühlet için fitre ölçüsünün 180 TL olarak belirlendiğini açıkladı. Belirlenen bu ölçü tıpkı vakitte, günlük fidye ölçüsüdür.

Belirtilen meblağ, nakdi olarak verilebileceği üzere besin vb. hususlardan tıpkı olarak da verilebilir.

Bununla birlikte, fidye ve fitre ödeyecek olan mükellef, bir günlük kendi besin harcamasına denk düşecek meblağı ya da daha fazlasını da verebilir.”

Dinî bir terim olarak fidye, oruç ibadetinin eda edilememesi sebebiyle yahut hac ibadetinin edası sırasında işlenen birtakım kusurların giderilmesi için ödenen maddi bedeli söz eder.

Kur’an-ı Kerim’de, “Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir fakir doyumu fidye öder.” (Bakara, 2/184) buyrulmaktadır. Buna nazaran ihtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra bu oruçları kaza etme imkânı bulamazsa, her gününe karşılık bir fidye öder (Serahsî, el-Mebsût, III, 100; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 395-397).

Öte yandan Şâfiîlere nazaran Ramazan ayının kaza borcu rastgele bir mazeret olmaksızın yerine getirilmeden, öteki Ramazan gelecek olursa, kaza borcuna ilaveten bir de fidye ödeme yükümlülüğü ortaya çıkar (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 364; Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, I, 645).

Şâfiî mezhebinde fidye ödeme yükümlüğünün ortaya çıktığı bir başka sıkıntı de hamile ve emzikli bayanlarla ilgilidir. Emzirme ve hamilelik sebebiyle çocuğunun sıhhati hakkında tasa duyan annelerin, oruç tutamadıkları günleri hem kaza etmeleri hem de fidye vermeleri gerekir. Ancak çocuk hakkında değil de kendileri hakkında kaygı ederlerse o vakit yalnızca kaza gerekir (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 267).

Hac ve umre ile ilgili vazifeler yerine getirilirken meydana gelen kimi eksiklikler için uygulanması gereken maddi yaptırım da fidye kapsamına girer (Bakara, 2/196).

Bir fidye, bir kişiyi bir gün doyuracak yiyecek ölçüsü yahut bunun fiyatıdır. Bu da “sadaka-i fıtır” ile birebir ölçüsü söz eder. Bu, fidyenin minimum ölçüsüdür. İmkânı olanların daha fazla vermesi daha uygundur (Bakara, 2/184; Merğînânî, el-Hidâye, II, 270)

Oruç fidyesi, tıpkı fıtır sadakasında olduğu üzere onları verecek kişinin bakmakla yükümlü olmadığı fakir Müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan direkt ya da dolaylı olarak yararlanmaması temeldir.

Zekat için de tıpkı kural geçerlidir. Bu sebeple bir kimse zekatını, fıtır sadakasını ve fidyesini üst soy ve alt soy veremez. Metot, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürû ise, çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır. Tekrar, bir kimse hanımına zekat, fitre ve fidyesini veremeyeceği üzere, hanımı da kocasına bunları veremez. Bunların dışındaki kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve onların çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide üzere akrabalar güçlü değillerse kendilerine zekat, fitre ve fidye verilebilir (Zeylaî, Tebyîn, I, 301).

Oruç fidyesi Ramazan’ın başlangıcında verilebileceği üzere Ramazan’ın içinde yahut sonunda da verilebilir. Fidyelerin tamamı bir yoksula topluca verilebileceği üzere, farklı ayrı yoksullara de verilebilir. Fidye verirken bir fidye ölçüsünün bölünmeden bir yoksula verilmesine dikkat edilmelidir.