Fareler ölümcül bir bakteri yaymaya başladı
Tufts Üniversitesi liderliğinde yürütülen ve Kuzey Arizona Üniversitesi, ABD Tarım Bakanlığı (USDA) ve Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) ile ortaklaşa gerçekleştirilen çalışmada, 2016–2022 yılları ortasında Boston’un 17 farklı noktasında 328 farenin böbrek örnekleri tahlil edildi.
Test edilen farelerin yüzde 18’inde Leptospira bakterisine rastlandı.
Araştırmacılar, 2018 yılında Boston’da bir hastada görülen leptospiroz olayının, tıpkı bölgedeki fare örnekleriyle neredeyse birebir genetik benzerlik taşıdığını tespit etti. Bu bulgu, hastalığın kaynağının kentteki fareler olduğunu güçlü biçimde ortaya koyuyor.
Leptospiroz, ekseriyetle fare idrarı aracılığıyla toprak, su birikintileri yahut dingin sulara bulaşarak yayılıyor. Beşerler, evcil hayvanlar ve öbür canlılar bu alanlarla temas ettiklerinde enfekte olabiliyor. Hastalık, tropikal bölgelerde yaygın olmakla birlikte, global ısınmayla birlikte daha serin iklimlerde de görülmeye başladı.
Tufts Üniversitesi’nden Dr. Marieke Rosenbaum, çalışmada farelerin böbreklerinden bakteri üretmeyi başardıklarını ve bunun literatürde birinci sefer kayda geçtiğini belirtti. Araştırma grubu, özel DNA yakalama teknikleriyle Leptospira bakterisinin tüm genetik dizilimini tahlil etti.
Kuzey Arizona Üniversitesi’nden Prof. Dr. Dave Wagner, geliştirilen genetik tekniklerin leptospiroz araştırmalarında yeni bir devrin kapısını araladığını belirtti. Wagner, “Artık bakterinin kent içindeki fare popülasyonları ortasında nasıl yayıldığını ayrıntılı biçimde izleyebiliyoruz,” dedi.
Dr. Rosenbaum, her ne kadar insanlarda fare teması ender olsa da, bilhassa evsiz bireyler ya da açık alanda uyuşturucu kullanan bireyler üzere muhakkak kümelerin daha yüksek risk taşıdığını söz etti.
Ayrıca, hastalığın belirtilerinin birçok vakit hafif ateş yahut genel rahatsızlık üzere belirtilerle sonlu olması nedeniyle teşhis ve raporlamanın yetersiz kaldığını vurguladı. Kimi olaylarda antibiyotik tedavisi, test yapılmadan hastalığı ortadan kaldırabiliyor, bu da resmi kayıtlara geçmesini engelliyor.
Araştırmada, Boston’daki fare popülasyonlarının genetik olarak birbirinden ayrıştığı ve her bölgenin yıllar içinde kendi bakteriyel suşunu taşıdığı gözlemlendi. Farelerin yaklaşık 600 metre aralığa kadar hareket edebildikleri, yeşil alanlar ve biyolojik koridorları kullandıkları, lakin çok şeritli yolların bu geçişleri engellediği tespit edildi.
Rosenbaum, kentlerde fareleri büsbütün yok etmenin mümkün olmadığını belirterek, “Fare denetimine yönelik müdahalelerin, hem hayvan popülasyonları hem de hastalık yayılımı üzerindeki tesirlerini daha düzgün anlamamız gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Araştırma sonuçları, bilimsel çalışmalarıyla bilinen PLOS Neglected Tropical Diseases mecmuasında yayımlandı. Uzmanlar, elde edilen bulguların kentlerde hem fare denetim siyasetlerinin hem de halk sıhhati tedbirlerinin tekrar şekillendirilmesinde kıymetli rol oynayacağını belirtiyor.
