Prostat kanserinde erken teşhisin hayati değer taşıdığını vurgulayan uzmanlar, bu yeni test sayesinde agresif tümörlerin daha yüksek oranda tespit edilebildiğini ve gereksiz taramaların da azaltılabileceğini söz etti.

Şu anda prostat kanseri riskini kıymetlendirmek için kullanılan esas sistem, kandaki prostat spesifik antijen (PSA) seviyesini ölçen testler.

Ancak bu testler, kimi vakit aldatıcı sonuçlar verebiliyor ya da agresif seyreden hadiseleri gözden kaçırabiliyor. NHS, PSA testini sadece hekimin gerekli görmesi halinde ya da 50 yaş üzeri erkeklerin talebiyle uyguluyor.

Araştırmacılar, PSA testine alternatif olarak geliştirdikleri “poligenik risk skoru” ismini verdikleri usulde, prostat kanseriyle ilişkili 130 genetik varyantı tükürük örneği üzerinden tahlil ediyor.

Londra Kanser Araştırma Enstitüsü ve The Royal Marsden NHS Vakfı iş birliğiyle yürütülen çalışmada, 55-69 yaş aralığındaki 6 bin 300 erkek incelendi. İştirakçilerin yüzde 12’si, yüksek risk kümesinde yer aldı. Bu şahıslar MRI taramaları ve biyopsiye yönlendirildi. Taramalarda 187 erkekte prostat kanseri saptanırken, bunların 103’ünde kanserin yüksek riskli olduğu belirlendi.

Bu şahısların 118’inde PSA seviyesi, “normal” kabul edilen hududun altında olmasına karşın test sayesinde kanser tespit edilebildi. Mevcut teşhis prosedürleriyle bu bireylerin yaklaşık 74’ünde hastalığın saptanamayacağı vurgulandı.

Yeni testin, bilhassa agresif tümörleri daha yüksek oranda tespit etmesi ve yanlış müspet oranlarını azaltması sebebiyle mevcut PSA testine nazaran daha avantajlı olduğu bildirildi. Testin ayrıyeten MRI taramalarıyla gözden kaçan kimi kanserleri de yakalayabildiği tabir edildi.

Çalışmanın sonuçları, New England Journal of Medicine isimli tıp mecmuasında yayımlandı. Uzmanlar, bu metodun erken teşhis sayesinde NHS’ye yıllık yaklaşık 500 milyon sterlin tasarruf sağlayabileceğini belirtti.

Londra Kanser Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Dr. Ros Eeles, “Basit ve düşük maliyetli bu test, genetik yapısı nedeniyle daha yüksek risk taşıyan bireyleri tespit ederek erken teşhiste çığır açabilir” dedi.

Prostate Cancer UK yetkilileri ise, testin farklı etnik kümeler üzerindeki tesirlerini kıymetlendirmek hedefiyle yeni bir mukayeseli çalışma başlattı.

Uzmanlar, yeni testin umut verici olmasına karşın, İngiltere’de ulusal bir prostat kanseri tarama programı başlatılması için şimdi kâfi delil bulunmadığını savunuyor. Bristol Üniversitesi’nden Prof. Jenny Donovan, “Ulusal Tarama Komitesi’nin kriteri, taramanın faydasının ziyanından fazla olmasıdır. Şu an bu dengeyi sağlayacak bilgiye sahip değiliz” açıklamasında bulundu.

Her yıl İngiltere’de yaklaşık 55.000 bireye prostat kanseri tanısı konuluyor ve bu hastalığa bağlı 12 bin mevt gerçekleşiyor.