Dervişe “bayram nedir?” diye sormuşlar; “her halin süreksiz olduğu bilmektir” demiş. “Hangi gündür?” diye sormuşlar; “O’ndan gayrısını murat etmediğin her gündür” demiş. “Bayram geldiğinde ne yapmak icap eder?” diye sormuşlar; “Sıla-i Rahim gerekir” demiş. “Ya nedir sıla-i rahim?” diye sormuşlar, “insanın kendinden O’na firar etmesidir” demiş.

Derviş bu. Biraz değişik adam natürel. İlla ki bir dolayımlar yapacak, bir saklı karşılıklar verecek, bir kıssadan pay faaliyetine girişecek.

Sen dervişe bakma yani. Bayramı tatlıya-tuzluya gömülme, akşama kadar ahırdaki mısmıl hayvanlar üzere yatma, Ramazan bitti diye gevşeme günleri olarak ihya et istersen. Onun da önünde bir pürüz yok.

Ramazan ile ilgili “gitti tekrar mübarek ay görüyor musun, Allah tekrarına erdirsin. İnşallah Ramazan bizden razı olmuştur” deyip duran birini tanımıştım. Her seferinde üzgünlüğünün sınırsız olduğunu hissettirirdi.

Sonunda “Ramazan’ın bizden razı olması nasıl olacak ki?” diye sormaya karar verdim. Hadislerle yanıt verdi bana.

Efendimiz(s.a.v) şöyle buyurdu: Cibril, bana göründü ve “Ramazan’a erişip de günahları affedilmeyen kimse rahmetten uzak olsun” dedi. Ben de “amin” dedim.

Efendimiz(s.a.v)’ şöyle buyurdu: Ramazan’ı geçirip bağışlanmamış olarak bayram eden kimseye yazıklar olsun. Kişi Ramazan’da bağışlanmayacaksa pekala ne vakit bağışlanacak?”

Dervişe sorarlar da Behlül’e sormazlar mı? Ona da sormuşlar “bayram nedir?” diye. Her zamanki üzere istifini bile bozmadan “size nazaran mi, bize nazaran mi?” diye sormuş. Her zamanki üzere “bunun size göresi, bize göresi mi olur?” diye sormuş işi bilmeyenler.

Behlül “olmaz mı, olur tabii” deyip devam etmiş kelamlarına: “Size nazaran bayram yeni ve hoş elbiseler giymek, hoş ikramlar hazırlamak, süslü bineklere binmektir ve hakkınızdır. Bize nazaran bayramsa kusur ve kusurlarımızı terk etmektir. Nefs atından inip çaba bineğine binmeye cüret etmektir bayram.”

Denilmiştir ki Ramazan içe dönüş ayıysa, bayram günleri de dışa yanlışsız hareket etme günleridir. Ramazan kendi tepene tırmanış ise bayram o tepeden yavaş yavaş inerek beşerle yine temas etmektir. Bu temas üç şeyle olur.

Muhabbet bir koşuldur. Yaratılanı yaratandan dolayı sevebilmenin getirdiği muhabbet gerekir lakin. Değil sözlerinle, değil bakışlarınla, kalbinden geçirerek dahi kimseyi yargılamadan bir muhabbet geliştirmek beşerlerle. Allah için sevmenin dışında bir sevme biçimini aklından dahi geçirmemek.

İnfak bir kuraldır. Olanın olmayana vermesi ve bu vermede Allah’ın razılığı dışında hiçbir razılık talebinin olmamasıdır. Gereksiniminden fazlasını vermektir ve muhtaçlığını belirlerken numara yapmamaktır. Sana gereksinim olan Gazzeli kardeşine de gereksinimdir, yoksul komşuna da… Esasen bir Mümin kulun yapabileceği en vahim yanılgı, bir öbür Mümin kardeşiyle ortasında takva dışında bir üstünlük olduğunu zannetmesidir. Sokağa çıktığında “bu sokaktaki en günahkar, en kemter, en edna kul benim” diye düşünebilmektir tahminen de temel sorunun asıl özü. İnfak da tahminen ve yalnızca bununla ilgilidir.

Üçüncü kaide ikramdır. Maddi ikram biraz zordur ve gücünün yettiğidir ve gücünün yettiği neyse ona eyvallahı olmalıdır insanların. Ona eyvallahı olmayanla zati işin olmamalıdır. Lakin manevi ikramlar pek kolay ve boldur. Gülümsemeyle başlar, iltifatla devam eder, duayla taçlanır.

Gazze’ye de geldi bayram her bayram olduğu üzere. Bayram sabahında bile bir Siyonist bombasıyla ölebileceklerini ve dünyada hiç kimsenin yardımlarına gelmeyeceğini bilen Gazze’nin çocukları, o yıkıntının, o enkazın, o kederin ortasında kendileri için bir bayram hayal ettiler ve bugün onlar da bayram ediyor. Biz de ediyoruz ve üstelik bayramı hak ettiğimizi bile düşünüyoruz. Doğrudur. Tahminen de hak ediyoruzdur. Sanmam lakin tahminen de bayram bu türlü bir şeydir.

Allah. Eyvallah.