Psikiyatrik hastalıkların teşhis ve tedavisinde yalnızca hastanın anlattıkları ya da müşahedeler kâfi olmadığında, meselelerin beyindeki yansımalarını gözlemlemek gerekiyor. Bu noktada beyin haritalama (QEEG) ve bilişsel testler (CNS Vital Signs) üzere yeni gelişmekte olan bilimsel usuller devreye girdiğini belirten Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi ’nden Uzman Dr. Erhan Yüksek, “Tanıdan emin olunamayan durumlarda kullanılan bu testler, tedaviye gereğince karşılık alınamayan hadiseler ile tedavi öncesi beynin işleyişi hakkında daha fazla bilgi gerektiğinde başvurulan metotlar ortasında yer alıyor. Psikiyatrik hastalıkların neden olduğu davranışsal belirtilerin ötesine geçen bu testler, beynin ve zihnin nasıl çalıştığını direkt ölçmemizi sağlıyor. Böylelikle teşhis netleşerek, gereksiz ya da etkisiz tedavilerin önüne geçiliyor. Bireye özel daha hakikat bir tedavi planlanabiliyor” dedi.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), Özgül Öğrenme Zahmeti (disleksi, diskalkuli), korku (anksiyete) bozukluğu, depresyon ve bipolar bozukluğun yanı sıra Unutkanlık, Demans (Alzheimer vb.) üzere problemlerin teşhis ve teşhisinde sıkça kullanılan bu testler, teşhisin desteklenmesine, tedavi planının bireye özel biçimde şekillendirilmesine ve tedaviye karşılığın objektif olarak izlenmesine imkan tanıyor.

Beyin haritalama ve bilişsel testlerin, beyindeki işleyişini direkt görülmesine imkan tanıdığını söz eden Yüksek, “Klasik muayene ya da anketlerle tespit edilemeyen birçok fonksiyonel bozukluk bu metotlarla ortaya çıkıyor. Örneğin DEHB tanısı alan bir çocukta, frontal bölgede yavaş dalga aktivitesinin fazla olması QEEG ile tespit edilebiliyor. Dert bozukluğu olan bir bireyde çok beta aktivitesi görülebiliyor. CNS testiyle dikkat müddetinin kısaldığı, süreç suratının yavaşladığı ya da reaksiyon müddetinin arttığı ölçülebiliyor. Bu bulgular tedavi planını değiştirebilirken, doğru ilaç seçimi ya da terapi tekniğini belirlemede yol gösterici olabiliyor” vurgusu yaptı.

Beyin haritalama olarak bilinen QEEG’nin beynin elektriksel aktivitesini ölçen özel bir EEG testi olduğunu belirten Yüksek, “Başınıza yerleştirilen sensörler sayesinde beyin dalgalarınız kaydedilir ve özel bir yazılımla tahlil edilerek hangi beyin bölgelerinin fazla ya da az çalıştığı kıymetlendirilir. Yaklaşık 20-30 dakika süren bu süreç büsbütün ağrısız, radyasyon içermeyen, inançlı bir yöntemdir” diye konuştu. Yüksek şöyle konuştu: “CNS Vital Signs ise bilgisayar üzerinden yapılan bir bilişsel kıymetlendirme testidir. Bu test, dikkat, hafıza, süreç suratı, reaksiyon müddeti, planlama ve karar verme üzere zihinsel fonksiyonlarınızı ölçer. Test sonucunda kişinin bilişsel profili objektif ve bilimsel datalarla ortaya konur.”

Bu testlerin her psikiyatrik hasta kümesine uygulanabildiğini anlatan Yüksek, “QEEG ve CNS testleri, zihinsel fonksiyonları yerinde olan, süreç sırasında kooperasyon sağlayabilen her bireye uygulanabilir. Fakat çok ajite, agresif ya da ağır bilişsel geriliği olan bireylerde testin geçerliliği düşebilir. Bu yüzden her hastaya rutin olarak uygulanmaz, doktorun değerlendirmesi sonucu gerekli görülürse yapılır” sözlerini kullandı.

Testlerin bilhassa çocukluk çağı psikiyatrik bozuklukların teşhisinde hayati kıymet taşıdığını anlatan Yüksek, “QEEG, 5 yaş ve üzeri çocuklara inançlı bir biçimde uygulanabilirken, CNS testleri ise okuma yazma bilen, yaklaşık 8 yaş ve üzerindeki çocuklar için uygun. Çocuklar hislerini ya da meselelerini yetişkinler üzere söz edemiyor. Bu nedenle yaşadıkları dikkat, hafıza ya da öğrenme sorunları bazen gözden kaçabiliyor. Bu testler ise çocuğun zihinsel işleyişi ayrıntılı olarak tahlil edilebiliyor” değerlendirmesi yaptı. Yüksek, QEEG ve CNS üzere prosedürlerle psikiyatrinin artık yalnızca davranışlara dayalı değil, beyne direkt ulaşan bir anlayışla ilerlediğini vurguladı.