Belirsizlikler bizi kenetlenmeye mecbur kılıyor
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile birlik dışındaki Avrupa ülkelerinin oluşturduğu Avrupa Siyasi Topluluğu’nun (AST) 6’ncı doruğu, kıtanın güvenliği ve değişen dünyada ortak geleceğinin gözden geçirilmesi mevzularını ele almak üzere Arnavutluk’un başşehri Tiran’da toplandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tepe için dün Tiran’a gitti. Havalimanından doruğun yapılacağı Opera Binası’na geçen Erdoğan’ı girişte Arnavutluk Başbakanı Edi Rama karşıladı. İçeri geçilmeden evvel Erdoğan “Çok şey bekliyoruz. Kardeşimle (Edi Rama) Arnavutluk’tan tüm dünyaya barışı seslendireceğiz” açıklamasında bulundu. Tepenin Genel Oturumu’nda dünyaya barış bildirileri veren Erdoğan, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Suriye’deki son durumun yanı sıra Gazze’deki insani felakete dikkat çekti:
“Gazze’de 20 aydır eşi görülmemiş bir insani felaket yaşanıyor. Her gün birden fazla çocuk ve bayan onlarca temiz katlediliyor. Buna ‘Dur’ demek, ‘Artık yeter’ demek mecburiyetindeyiz. Netanyahu’nun uzlaşmaz, saldırgan ve kibirli tavrı, Gazze ile birlikte tüm bölgemizi burada yaşayan farklı inançlardan insanları da tehlikeye atıyor. Gazze’de ateşkesin tesisi için de Avrupa’nın gereken iştiyak ve ilgiyi göstermesini bekliyoruz. Gazze’de 2 milyondan fazla insanın açlığa mahkum edilmesi karşısında memleketler arası topluluğun aksiyonsuz kalması ne vicdani kıstaslarla ne insanlık onuruyla bağdaşmaktadır. Kalıcı ateşkesin yanı sıra insani yardım sevkiyatının teminat altına alınması ve Gazze’nin tekrar yaşanabilir hale getirilmesi için tüm imkanlarımızı seferber etmeliyiz. Temel gayemiz ise sürdürülebilir tek tahlili teşkil edecek olan iki devletli tahlili hayata geçirmek olmalıdır.”
Erdoğan, tepenin genel oturumundan sonra Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz’le başka ayrı görüştü. Erdoğan, Merz’i Türkiye’ye davet etti, Merz de en kısa müddette Türkiye’ye geleceğini söz etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, dorukta yanına gelen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la da sohbet etti.
Ukrayna’da silahların susması ve barış tabanının oluşturulması için kritik dönemeçte olunduğunu kaydeden Erdoğan, kapsamlı bir ateşkes öncelikli olmak üzere tahlile dönük uğraşlara katkı sağladıklarını vurguladı: “Sürecin hassasiyetine binaen bir dayatmada bulunmaksızın tarafların teşvik edilmesi, adil ve kalıcı barışa ulaşılması bakımından çok kıymetlidir. Sayın Trump, Putin ve Zelenski ile başka farklı görüşmelerimiz oldu. Sayın Macron ve Meloni beni aradılar. Zelenski dün Ankara’daydı. Teknik görüşmelere başlama kararı aldık. Mart 2022’den bu yana birinci kere akan kanı durdurma noktasında değerli fırsat penceresi aralandı. Bunun heba edilmemesi gerektiğine inanıyorum. Barışın hızla tesisi için, Ukrayna ve Rusya ortasında diyalog kanallarının açık tutulması için tüm ortaklarımızın dayanağına güveniyoruz. Adil bir barışın kaybedeni olmayacaktır.”
Suriye’de yaklaşık 14 yıldır süren çatışmaların sona ermesiyle yeni ve umut dolu bir sayfa açıldığını tabir eden Erdoğan, yaptırımların kaldırılması çağrısı yaptı: “ABD Başkanı Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldıracağını duyurması, Suriye’nin bir an evvel refaha kavuşması için atılmış çok değerli bir adımdır. Bu kararıyla Trump, bölgesel istikrara ve kalkınmaya verdiği ehemmiyeti bir defa daha göstermiştir. Kelam konusu kararın başka ülkelere de örnek olmasını diliyoruz. AB tarafından sabık rejime yönelik getirilen yaptırımların tıpkı formda acilen kaldırılmasını, tekrar imar faaliyetleri için mali dayanak sağlanmasını bekliyoruz. Elbette bu takviye ülke dışındaki Suriyelilerin istekli, onurlu ve inançlı geri dönüşlerini de hızlandırıcı bir tesir yapacaktır.”
Birlik içinde iş birliği temelinde ve ortak hareket ruhuyla hareket etmenin, her zamankinden daha fazla ehemmiyet taşıdığına dikkat çeken Erdoğan, “Uluslararası alandaki itimat buhranının aşılması için adil ve kapsayıcı bir global yönetişim mimarisinin tesis edilmesine muhtaçlık var” dedi. Avrupa güvenliğinin geleceğinin istişare edildiği bu kritik periyotta AB’nin kendi savunma sanayiini geliştirmesine yönelik uğraşların yararlı olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Geçmişte Avrupa’da yaşanan birçok savaş ve ihtilaf bize göstermiştir ki, savunma ve güvenlik üzere son derece hayati olan hususlarda bölündükçe zayıflıyor, birleştikçe güçleniyoruz” diye konuştu. Erdoğan, özetle şunları kaydetti: “Belirsizliklerin arttığı mevcut ortam, bizleri ortak tahliller etrafında kenetlenmeye mecbur kılıyor. Dayanışmayı, kaynaklarımızı uygun kullanmayı ve samimi işbirliğini sağladığımızda kıta olarak üstesinden gelemeyeceğimiz tehdit ve sınama kalmayacağına canıgönülden inanıyorum. Türkiye, 1,3 trilyon dolar ekonomik büyüklüğü, 85 milyonu aşan genç ve dinamik nüfusu, rekabetçi endüstrisi ve büyük tüketim pazarlarına direkt erişimiyle kritik kıymettedir. AB ile Gümrük Birliğimizin güncellenmesinin, tedarik zincirlerinin güvenliğine katkı sunacağı kanaatindeyiz. İnsanlarımızın ve münasebetiyle mal, hizmet ve sermayenin hareketliliğini kısıtlayan Schengen üzere vize uygulamalarının da gözden geçirilmesi kural. Son yıllardaki yatırımlar ve doğal gaz alanındaki mutabakatlarla Türkiye’yi bölge coğrafyası için değerli bir güç merkezi haline getirme maksadına adım adım yaklaşıyoruz. Bölgenin en gelişmiş güç altyapısına sahip ülkesi olarak güç dönüşüm sürecinde Türkiye, Avrupa’da değerli bir aktördür. Yenilenebilir güç alanındaki adımlarımız yalnızca ülkemiz için değil, tüm bölge için fırsatlar sunuyor. Çok taraflı ulaştırma güzergahlarının merkezinde konumlanan Türkiye, Avrupa’nın kesintisiz tedarik zincirlerinin korumasına önemli katkı sağlıyor.”
