Çok uzun vakittir arkadaşız. Hele de 7 Ekim’den sonra kurduğumuz Filistin İnisiyatifi ile gecemiz-gündüzümüz karıştı. Bekir Develi’yi, İslami topluluğun içerik üreticileri ve gençleri için yürek hapına benzetiyorum. Kompleksi yok. ‘Ezildik, örselendik, itildik’ duvarları örüp gerisinde oturmuyor. Tersine ‘Ben daha düzgününü, en uygununu ve İslami çizgileri koruyarak anlatırım. Üretirim. Bu istikamette kitle inşa ederim’ diyor. Yıllar evvel başladığı noktaya dönerek, mizaha başladı Bekir Develi. ‘Fani But Funny’ isimli stand-up gösterisini her kentte kapalı gişe sahneliyor. İstanbul’daki gösterisine gittim. Üst düzey, sıfır küfür ve argosuz mizahın izleyici de bıraktığı etkiyi de gözlemledim. O gün, söyleşi için sözleştik. Bu vesile ile ben de geçen yıl başladığım fakat gündemin çok yoğunluğundan yarım bıraktığım ‘Bir Öbür Mesele’ serisine tekrar başlamış oldum. Bekir abi ile mizahı, Türkiye’deki kültür üretimini, İslami topluluğun sanat içeriklerine verdiği pahası, son periyottaki kırılmaları konuştuk. Bir saate yakın sohbet oldu. Köşede bir kısmını okuyacaksınız lakin tamamına internet sitemizden erişebilir ya da Yeni Şafak’ın YouTube kanalından izleyebilirsiniz. Bu ortada her pazar, Allah nasip ederse bir öbür sıkıntıyı bir öbür konukla konuşacağım. Şimdiden ilan edeyim; haftaya Eyüp Gökhan Özekin var.

Şimdi kelam Bekir Develi’de. “Nedir sıkıntısı?” diye sordum, o da anlatmaya başladı:

“Bundan on yıl evvel seninle sohbet etseydik, deseydim ki; hangi standupçılar var? Muhakkak başlı üç beş isim sayardın. İşte Cet Demirel, Cem Yılmaz, Yılmaz Erdoğan falan. Lakin şu son iki senede bilhassa, inanılmaz artış var. Birçoğunu ben bile tanımıyorum ki işin içinde olmama karşın. Instagram’da, TikTok’ta, YouTube’da sık sık görüntüler önümüze düşüyor. Sonra bunun alıcısının da çok olduğunu ve bu alıcıların da genç olduğunu fark edince, ayrıyeten da içeriklerin çok gayrı ahlaki olduğunu görünce dedim, tamam.”

İkincisi de son seçimlerde siyasi dengelerin değişmesiydi… Bir örnek vereyim. Üsküdar Belediyesi mesela. Hilmi Başkanı (Türkmen) ben çok severdim. Her sene kitap fuarına ve farklı vesilelerle Bağlarbaşı Kültür Merkezi’nde çıkar ve bizi seven, bizi dinlemek isteyen beşerlerle buluşacağımız ortamlarımız olurdu. Ancak belediye değişince bir akşam sohbette, -aslında kilidimi açan şey bu oldu- bizim mahallede tekrar iş üreten arkadaşlardan biri ‘Üsküdar’da beş sene palavra oldu’ dedi. Takıldım ben o cümlesine. ‘Nasıl palavra oldu?’ dedim. Benim işimin Hilmi Başkan’la bu kadar ilintili olması çok rahatsız edici değil mi? Sonra fark ettim adam yanlışsız söylüyor. Bunu kırmak ismine bir şey yapmamız lazımdı. Gişeli şovlar yapacağım, dedim. İki üç aydır, 12-13 şov yaptım şu ana kadar.

Çok âlâ bir sunucu olabilirsiniz. Fakat bu iftar programı sunabileceğiniz manasına gelmiyor. Zira orada öbür donanımlara muhtaçlık var. Bir kez minimum bir dini bilginizin olması lazım. Neleri konuşup nelerin konuşulmaması gerektiğini bilmelisiniz. ‘Ehl-i Sünnet ve’l Cemaat’in üç aşağı beş üste neye tekabül ettiğini biliyor olmanız lazım. Ve hitap ettiğiniz kitlenin itikadıyla alakalı da fikir sahibi olmanız lazım. Yeterli bir mizahçı olmak da dini içerikli mizah yapmaya yetmez. Bunun için de minimum bir bilginizin, tecrübenizin ve kitleyle alakalı da edinilmiş deneyiminizin olması gerekiyor. Artık ben bu ekosistemin içinde doğdum büyüdüm. Hangi bahislerde latife yapılıp, hangi mevzularda latife yapılmaması gerektiğini biliyorum. Nerede durmam gerektiğini biliyorum.

Sınır benim aklımda. Ben yetiştirilirken çizilmiş aslında. Yani günah denen bir şey var, haram var. Bu türlü bir ailenin çocukları olarak esasen belirli hudutlar içerisinde yetiştik. Birileri diyor ki; ‘ya sahnede küfredersen?’ Sahnede niçin küfredeyim? ‘Ya ağzından kaçarsa?’ Olağan hayatta etmiyorum ki. Yaptığımız işi yazarken de sahnelerken de anlatırken de bu sonlar dahilinde oluyor.

(Sektörde) Uç noktada bir sınırsızlık var. Yalnızca bel altı falan değil. Mukaddesatımızla alakalı, Dini Mübin İslam ile alakalı son derece hadsiz, haddini aşan, bilmezlikten olduğunu sanmıyorum, birçoğunun kesinlikle vardır istisnaları. Lakin bile bile yapılıyor. Tahfif ediliyor. Buradaki aslında kritik eşik şu; biz daima ‘ya küfrediliyor, bu kadar bel altı olağan değil, yapılmaması lazım’ diye şikâyet ediyoruz. Bir sonraki etap ise; ‘Türk milleti küfürlü içeriği seviyor ve gülüyor’ olacak. Bu bence daha büyük bir katliam. Zira bir toplumu, bir sosyolojik yapıyı tam yaftalamış oluyorsun. Ne münasebet ya? Türk insanı küfre gülmez. Bundan hoşlanmaz. O sizin kendi densizliğiniz. Kendi ekosisteminizle bu türlü gidiyor olabilir. Gel benim sahnemde o ettiğin küfrün bir adedini yap da bakalım. Gel benim izleyicime, en kolayından küfret de görelim. Yeni yeni fark etmeye başladım. Ben evvelce daha kolay güldürüyordum. Misal öykülere daha güzel yansılar alıyordum. Şu an fark ediyorum ki bu milletin üstünden bir şey geçmiş. Espri anlayışı diğer bir şeye dönüşmüş. Ahlaki olarak düzeye düşmüş.

Konya Selçuklu Belediyesi Kongre Merkezi’nde yedi kez sahne yaptım. Yedisinde de doluydu. Kimilerinde sahne de doluydu. Hiçbir vakit ‘sen kimsin’ diye sorulmadı bana orada. En son gişeli şov yaptığında salon tam dolmamıştı da Selçuk’ta. Ama birinci kere salon vazifelileri benim afişimi imzalatıp duvara astılar. ‘Bu benim burada sekizinci çıkışım. Daha evvel niçin yapmadınız?’ dedim. ‘Yani bilmiyoruz bu türlü bir hatıramız olsun’ dediler. Ben nedenini biliyorum lakin. Tam olarak şu; ‘Artık sen de gişeli şov yapıyorsun ve artık bizim muhatabımızsın. Sen davet edilen bir adam değilsin artık. Sen kendi rüştünü ispatlamış gişesine güvenen, izleyicisine güvenen birisin.’

Bekir Develi’ye şunu da sordum: “İslami cami neden bu vakte kadar kültür, sanat ve edebiyatta bu türlü talep edilir işler üretmedi?”

Yanıtı şu oldu:

“Para yoktu. Yani burada kültür sanata para yatırılmıyor ne yazık ki. Şunu açık açık söyleyeyim. Bu işi yalnızca yöneticilere ihale edebiliriz. Belediyelere ihale edebiliriz. Ya da ‘karşı cenah bu manada kültürel bir hegemonya kurdu ve bize nefeslenecek alan bırakmadı’ deyip o inançlı sığınağımızdan çıkmadan bu mevzuyu kapatabiliriz. Bizim muhafazakar topluluğumuzda bugüne kadar bu cins hizmetlerin hepsini belediyelerden, vakıflardan ve derneklerden ücretsiz almaya alışmış, ‘nasıl olsa belediye çağırıyor Hayati İnanç’ı’ diyor. Bunun da değişmesi gerekiyor. Hiç para vermeden, bedelsiz izlediğin beşerden Netflix kıvamında sinema beklemek haksızlık olur. Yani o sanatkarların yılbaşı kaşelerini gördük. Ben sana çok net bir şey söyleyeyim. Farazi söylemiyorum. Sayıları bilen bir insan olarak söylüyorum. Bizim bütün sağ cenahtaki sanatkarların hepsini üst üste koy. Onlardan bir adedinin tek programda konserde aldığı parayı bütün topluluk bir yılda kazanmıyor.

Biz kültür sanata para ödenecek bir şey üzere bakmıyoruz şimdi. 28 Şubat geçmiş üstümüzden. Kültür sanat üretmeye fırsatımız kalmamış ki. Bu ülkenin en yeterli direktörlerinden biri hoş sanatlar fakültesinden mezun olup şu an şahane, dünya çapında filimler çekiyor olacaktı. Şayet başörtüsünden ötürü okumasına müsaade edilseydi. Biz ne kaybettiğimizi bilmiyoruz ki. 28 Şubat’ta başörtüsünden dolayı okulu terk eden insanlardan, orada nasıl bir bakiye bıraktığımızı bilmiyoruz ki. Hala ruhsal tedavi gören beşerler var bununla alakalı. Artık hal böyleyken bütün bu yaşanmışlıkların üzerine tutup da ‘Müslümanlar sanat üretemiyor’ demek vicdansızlık, insafsızlık olur yani. Siz yaşadınız mı onda birini, değil mi?