Bütün periyotlarda insani tefekkürün ağırlaştığı meseleler vardır. Problemler, ilgili olduğu durumlar nedeniyle farklı karakterlere sahiptir. Birtakım problemler, bir periyoda mahsustur, o periyotta bir tahlile kavuşur. Kimi sıkıntılar bir türlü tatminkâr bir tahlile kavuşamaz ve süreç içinde yerini öteki meselelere bırakır. Kimi problemler muhakkak bir periyottan çok pek çok devri içeren uzun erimli süreçlerin meseleleridir. O süreçte çözülebilir veya öbür bir süreç başladığı için sorun olmaktan çıkar.

Sorunlar da tıpkı hayatın kendisi üzeredir. Ferdi olduğu kadar müşterektir. Ne tek başına dünyaya gelebiliriz ne de tek başına hayatımızı sürdürebiliriz ancak hiç kimse bizim yerimize hayatımızı yaşayamaz. Zira yaşanacak bir hayat sürekli yaşayan bir bireyi gerektirir. İnsanın kendisinden kaynaklanan sıkıntılar da birey olarak insan var olduğu sürece şahsen onun tarafından tahlili beklenen problemlerdir. Evet, biz insan fertleri muhtaç varlıklarız. Diğerleri olmadan bireyselliğimizi bile fark edemeyiz. Münasebetiyle yardım almak durumundayız. Lakin yardımı alanın biz olduğunu unutmadan. Tam da bu nedenle sıkıntılar iç içe geçmiş halkalar üzeredir. Beşerden kaynaklanan problemler en dıştaki halkayı oluşturur, periyotların ve süreçlerin meselelerini da kuşatır, bir yandan onlara sirayet eder bir yandan onların biçimini alır.

Sorunlar gereğince analiz edilmediği ve tahlil süreci hassasiyetle yönetilmediğinde tam bir zihin kaosuna düşeriz. Sebebi açık: Zihnimizdeki sıkıntılar, bağımsız davranma ve birbirine tahakküm etme özelliğine sahiptir. Niyet ve davranışlarımızdaki özensizlik, sıkıntılar hiyerarşisini bozabilir hatta tersyüz edebilir. Meğer insan olmak, kendi kanılarımızı ve deneyimlerimizi ciddiye almayı gerektirir. Bu konuda zafiyet gösterdiğimiz sürece beşere yaraşır ilgilerimiz zayıflar, duyarsızlaşmaya ve kendi kendimizi yönetme kabiliyetlerimizi yitirmeye başlarız. Hasebiyle insanlığımız irtifa kaybına uğrar. Bu bakımdan insan olmak bize sıkıntılarımızı ciddiye alma, analiz etme, manaya ve tahlili uğrunda uğraş sarfetme yükümlülüğünü bahşeder.