Baba mı? O da kim?
Bu ortalar Diyanet İşleri Başkanlığı’nın cuma hutbeleri sahiden gündemin tam ortasından ve dişe dokunur cümlelerle, tekliflerle devam ediyor yoluna. Münasebetiyle evvel bir tebrik Diyanet’e.
Hoca hutbede “Baba, otoritesiyle ve disipliniyle çocuğun gereksinim duyduğu bir figürdür” deyince hüzünle gülümsediğim doğrudur. Artık baba mı var ki otoritesi ve disiplini olsun? Artık anne mi var ki şefkati ve merhameti olsun?
Aslında bu konuda manşeti birkaç yıl evvel Ersin Çelik atmıştı: “Artık çocuklarımızın ebeveynleri biz değiliz. Dijital hayat çocuklarımızı evlat edindi.”
Baba merkezli aileden evvel “eşitlikçi aile” konseptine, akabinde anne merkezli aileye, akabinde çocuk merkezli aileye gelindi malum. Artık de “aile olmayan aile” konseptine son hız ilerliyoruz.
“Evlerimizi yuva değil otel olarak kullanıyor, aslında pek de güzel tanımadığımız birtakım bireylerle bir ortada yaşayıp gidiyoruz” demişti bir arkadaşım. Pek de haksız sayılmaz bence. Kimi anne- babalar, çocuklarını dijital uygulamaların algoritmaları kadar bile tanımıyor artık. Çocuklarsa zati babasını, annesini, kardeşlerini tanımak için asla uğraş vermiyor.
Öve öve öküz ettiğimiz Z jenerasyonu, hiçbir gerçek otoritenin bağlayıcılığını kabule yanaşmadan, kendi hayatını merkezileştirmenin dışında hiçbir merkezileşme tanımadan yaşıyor üzere geliyor bana. İnşallah yanılıyorumdur ancak artık çocuklar için anne ya da baba merkezi bir pozisyonda değil. Bu gidişle de anne ve babanın prestiji, itibarı, tartısı geri gelmeyecek.
Güya “kendi travmalarını çocuklarına yaşatmamak” odaklı bir çocuk gelişimine inanarak vakit geçiren yeni jenerasyon ebeveynlik, karanlık bir mağarada, gözleri bağlı halde çıkışı aramakla vakit geçiriyor. Daha doğrusu vakit kaybediyor.
Dahası “travma” dediğimiz şeyin tarifi o denli değişip dönüştü ki artık çabucak her olay “travmatik” olarak tanımlanabiliyor.
Şimdi bana kızacaksınız lakin “insan olmak ve insan kalmak için gereken direnç” hayattan bütünüyle çekildi üzere geliyor bana. O direnci kaybetmek de ya çok koyu bir şiddet ya da çok koyu bir dayanıksızlık olarak geri dönüyor herkese.
Okullarımızda “akran zorbalığı” dediğimiz gerçeklik de bununla ilgili, babasının prensesi, annesinin prensi dediğimiz dayanıksız gençler de bununla ilgili üzere geliyor bana.
O acı gülümsemeye döneyim. Baba, artık ailesi ve çocukları üzerinde kelam sahibi olan otoriter ve disiplinli bir figür olarak tanımlanmıyor. Halbuki bilinen gerçektir. Çocuklar toplumsal oryantasyonlarını, hayat karşısında alacakları durumunu babalarına bakarak belirlerler.
Artık basmakalıp bile olmayan halde “özgür yetiştirme”, “bağımsız gelişim”, “çocuğunuz ne yapmak istiyorsa, kim olmak istiyorsa” falan üzere öykülerin sonuna gelsek güzel olacak.
“Gelebilir miyiz?” diye soracak olursanız o öbür sıkıntı. Hele ikisi de çalışan ebeveynlerin işlettiği telafi düzeneği ve çocuklarının kim olduğunu ya da kime dönüştüğünü asla bilemiyor oluşları bu geri dönüşü imkansıza yakın hale getiriyor.
“Ailede kim kimdir?” tarifi yapılamıyor artık. Kaldı ki “aile nedir?” sorusunun yanıtı da çok tehlikeli formda “aile, aile olarak hissettiğindir” cümlesine evrildi.
Erkek çocuğuyken kız çocuğu üzere gezen Desmond’a “ailen senin yaptıklarını onaylamıyorsa kendine yeni bir aile bulabilirsin” dedirten düzeneğin müthişliği her şeyin sonunu getirmek istiyor.
Dahası merkez Avrupa’da kerli ferli feministlerin “her şeyi kaçırdık. Bayan hakları gayreti vereceğiz diye aşkı, aileyi, çocuk sahibi olmayı ıskaladık” açıklamaları bile bize bir şey öğretemiyor.
Kadının bayan, erkeğin erkek, çocuğun çocuk, annenin anne, babanın baba olduğu ve bu rollerin yer değiştirmediği bir dünya kurabilir miyiz? O gücü bulabilir miyiz kendimizde? Sanmıyorum. Fakat çabadan vazgeçmememiz gerektiğini çok düzgün biliyorum.
