Ateşkesi yine bozmak istiyor

Katar’ın başşehri Doha’da uzun süren ateşkes müzakerelerine arabuluculuk yapan ABD, Katar ve Mısır, Gazze’de 7 Ekim 2023’ten beri süren İsrail ataklarının akabinde tarafların ateşkesi kabul ettiğini ilan etti. Geçen 15 aylık süreçte işgalci İsrail ordusunun karadan, havadan ve denizden sürdürdüğü ataklar, Gazze’de yaşayan 2.3 milyon Filistinliye karanlık bir devir yaşatarak geride 46 binden fazla meyyit, 110 binden fazla yaralı ve geniş çaplı bir yıkım bıraktı. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 8 Ocak’ta yayınlanan son datalara nazaran, İsrail ordusunun 468 gündür havada, karadan ve denizden sürdürdüğü bombardımanlar, Gazze’deki 460 bin binayı (tüm binaların yüzde 92’si) kısmen ya da büsbütün yıktı.
Bu süreçte büsbütün yıkılan bina sayısı 160 bini aşarken kısmen yıkılan binaların sayısı ise 276 bini geçti. Taarruzlar yüzünden 1.9 milyon Filistinli, Gazze’nin çeşitli bölgelerinde kurulan kamplarda derme çatma çadırlarda yaşamak zorunda kaldı. İsrail ordusu, yasaklı misket ve fosfor bombaları ile tonlarca tartıya sahip sığınak delici bombalar dahil neredeyse her tıp silahı kullanırken su şebekelerinin yüzde 85’ini ve 717 su kuyusunu imha etti. Etraf bilimciler, bombardımanların sebep olduğu yıkımın 630 tonluk karbondioksitin havaya salınmasına sebep olduğunu ve bunun da sadece Gazze’nin değil civar bölgelerde yaşayanların da sıhhatini tehlikeye attığını vurguluyor.
İşgalci İsrail ordusu, ateşkesin kabul edildiğinin ilan edildiği 15 Ocak’tan beri Gazze’ye yönelik taarruzlarını sürdürürken bu akınlarda 100’ü aşkın Filistinli daha hayatını yitirdi. 250’den fazla Filistinli de yaralandı. Gazze’deki Filistin Sıhhat Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran, 7 Ekim’den beri süren taarruzlarda toplam meyyit sayısı 46 bin 717’i bulurken, yaralı sayısı ise 110 bin 265 oldu. Öldürülen Filistinlilerin 13 bin 500’ünü çocuklar, 7 bin 300’ünü ise bayanlar oluşturuyor. 110 binden fazla yaralı içinde en az 4 bin 500 kişinin bir uzvunu kalıcı olarak kaybettiği ve ampute olduğu kaydediliyor. 10 binden fazla şahıstan de haber alınamıyor. Milletlerarası insan hakları ağları, yaptıkları saha araştırmalarında meyyit sayısının 60-70 bin düzeylerine çıkabileceğini öne sürerken net sayı ise şimdi kesin olarak bilinmiyor.
İsrail’in yabanî taarruzları, sırf meyyit ve yaralılara sebep olmakla kalmadı. Taarruzlar, Gazze’deki kamusal hayatı da adeta imha etti. BM’nin 8 Ocak’ta yayınladığı datalara nazaran, 7 Ekim 2023’ten beri süren hücumlar yüzünden Gazze’deki 36 hastaneden 17’si büsbütün kullanılamaz hale geldi. Kalan hastaneler ise kapasitesinin çok üstünde ve kısıtlı imkanlarla kısmen hasar görmüş halde çalışıyor. Kelam konusu datalara nazaran, Gazze’deki 138 sıhhat merkezinin de 52’si hizmet dışı kalırken 12 binden fazla sivil, acil sıhhat müdahalesine gereksinim duyuyor. Eğitim bölümünde de İsrail hücumları büyük bir felakete sebep oldu. BM datalarına nazaran, taarruzlar yüzünden Gazze’deki 564 okuldan 496’sı yıkıldı (okulların yüzde 88’i), 12 bin 119 öğrenci, 468 öğretmen yaşamını yitirdi. Gazze’de bulunan 658 bin öğrenci, eğitimden büsbütün yoksun kaldı.
Saldırılara, 2006 yılından beri İsrail tarafından sürdürülen kuşatmanın sıkılaştırılması da eşlik etti. BM’nin son datalarına nazaran, 7 Ekim 2023 öncesi günlük 700’den fazla ticari tırın girdiği Gazze’ye bu süreçte haftada 10 insani yardım tırının girişine müsaade verilen bir düzeyde kuşatma uygulandı. İsrail ordusunun Gazze’deki tarım yerlerinin ortalama yüzde 70’i İsrail hücumlarında tahrip oldu. Bu da Gazze’deki besin kaynaklarının büyük çoğunluğunun yok olmasına sebep oldu. BM datalarına nazaran, 1.95 milyon sivil, çeşitli düzeylerde besin güvenliği riskiyle karşı karşıya kaldı. Kuşatma ve akınlar yüzünden 876 binden fazla sivil acil besine gereksinim duyarken, 345 bin sivil ise inançlı besine ulaşamaz halde yaşadı. İsrail ordusunun akınlarında hayvancılıkta da büyük kayıp yaşandı. BM bilgilerine nazaran, toplam 28 bin küçük ve büyük baş hayvan telef oldu.
İsrail’in Gazze’de işlediği soykırım, 15 ay boyunca ABD ve çeşitli Avrupa ülkelerinin takviyesiyle devam etti. Buna karşılık başta İslam dünyası ve Avrupa olmak üzere dünya halkları, aylarca meydanlarda ve çeşitli aktivitelerle İsrail’i protesto etti. Dünyanın en üst yargı kurumları olan Milletlerarası Adalet Divanı (UAD) ve Milletlerarası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail’in Gazze’deki akınlarını savaş hatası olarak tanımladı. UCM, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararları çıkardı. Çok sayıda ülke ise İsrail ile ticari alakalarını sonlandırdı.
Gazze’de savunmasız sivillere soykırım uygulayan İsrail ordusu, kara hücumlarında sert bir direnişle karşılaşarak kısa tarihinin en ağır kayıplarını verdi. BM datalarına nazaran, Gazze’de süren çatışmalarda 393 İsrail askeri öldürüldü, 2 bin 535 İsrail askeri yaralandı. İsrail medyası, ağır ruhsal buhranlar yaşayan 30 askerin ise bu süreçte intihar ettiğini duyurdu. Ayrıyeten, Hamas ve başka direniş kümeleri tarafından Gazze’de tutulan esirlerin 99’u İsrail ordusunun ataklarında ömrünü yitirdi. 7 Ekim 2023’teki Aksa Tufanı Operasyonunda da yüzlerce İsrail askeri öldürülmüştü.

İsrail’in ateşkesin duyurulmasından sonra düzenlediği taarruzlarda 23’ü çocuk, 27’si bayan, 83 Filistinli hayatını kaybetti, en az 250 kişi yaralandı. Gazze’deki Sivil Savunma Müdürlüğünden yazılı açıklama yapıldı. İsrail ile Hamas ortasındaki ateşkes mutabakatının duyurulmasının akabinde geçen 24 saatte 83 Filistinlinin öldürüldüğü ve 250’den fazla kişinin yaralandığı aktarıldı. Hayatını kaybedenlerin 72’sinin Gazze kentinden; 7’sinin Han Yunus’tan, 4’ünün Gazze Şeridi’nin orta kısmından olduğu paylaşıldı. Gazze’nin kuzeyindeki çatışmalar da devam ederken İslami Cihad Hareketi, Cibaliye’deki Futbol alanı yakınlarına ilerleyen bir küme İsrail askerini havan toplarıyla amaç alarak isabet kaydettiğini bildirdi.

Önceki akşam Katar’ın başşehri Doha’dan ilan edilen ve 19 Ocak’ta yürürlüğe gireceği bildirilen ateşkes için dün gün uzunluğu terör devleti İsrail’den baş karıştırıcı açıklamalar geldi.
İlk olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, “Hamas’ın yeni kurallar öne sürdüğü ve bu yüzden ateşkes planının Knesset’e sunulmasının ertelendiği” bildirildi. Akabinde İsrail Başbakanlık Ofisi, bu açıklamayı “sehven” yapıldığı teziyle geri çekti.
Önceki akşam memleketler arası haber ajansları, muahedeyi onaylamak için daraltılmış güvenlik kabinesinin sonraki (dün) sabah toplanacağı haberini yayınladı. Fakat Netanyahu, kabineyi Hamas’ı “anlaşmadaki uzlaşılara bağlı kalmamakla” suçlayarak erteledi. İsrail Başbakanlık Ofisi, münasebet olarak kimi hususlardan Hamas’ın caydığını argüman ederek Filistinli kümesi taslağı değiştirmekle suçladı. Hamas Siyasi Ofis Üyesi İzzet er-Raşak, hareketin arabulucuların duyurduğu muahedeye bağlı olduğunun altını çizdi.
Akşam saatlerinde ise İsrail’de daraltılmış güvenlik kabinesinin bugün toplanacağı bildirildi. İsrail basını, ihtilafların çözülmesi üzerine İsrail güvenlik kabinesinin toplanması tarafında karar alındığını bildirdi. toplanacağını duyurdu.
Öte yandan, Netanyahu’nun ateşkesi yokuşa sürme teşebbüslerinin akabinde Axios’a konuşan üst seviye ABD’li yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Netanyahu’ya ateşkesi bozmaması tarafında net bir bildiri gönderdiğini bildirdi.